Gəlin, diqqətlə düşünək. Memarlıqda komfort vacibdir, yoxsa estetika? Bir məkan sizin zövqünüzü oxşamalıdır, yoxsa sizə rahatlıq verməlidir? Əgər hər ikisinin də vacib olduğunu düşünürsünüzsə, deməli, memarlığın nə işə yaradığını az-çox anlamısınız. Memarlıq insan var olandan bu günə, hətta bu dəqiqəyə qədər inkişafdadır. Bunun qarşısını almaq qeyri-mümkündür (Bəziləri memarlığa insanlıq tarixi kimi baxırlar. Təzadlı yanaşma deyil). Çünkü insanın zövqü və istəkləri dayanmadan, ətraf mühitə uyğun olaraq dəyişir. (Bəlkə də Lefebvrenin dediyi dialektika məhz elə buna görədir).
Bu dəfə sizə Seulda yerləşən böyük bir ərazinin necə həm ticarət mərkəzi, həm dincəlmək üçün unikal məkan ola biləcəyini sərgiləyən konseptual layihə haqqında danışmaq istəyirəm. (Ümumiyyətlə memarlıq haqqında danışmaq da, dinləmək də sıxıcı ola bilir. Çalışacam, buna yol verməyim.)
Layihənin memarları insanların bu parkda həm sosiallaşmaq, həm dincəlmək, həm də böyük sərgilər təşkil edə bilməsi üçün çox həssaslıqla işləyiblər. Adətən, səs “kirliliyi* olan yerlərdə sərgilər elə də uğurlu alınmır. Amma hətta bunu da nəzərə alan memarlar, məkanlar arasında qeyri-adi bağlantılar yarada biliblər. Layihənin geometrik fiqurları Seul dağlarından ilhamlanaraq hazırlanıb. Bu fiqurlar açıq və qapalı məkanları çox ustalıqla bir-birinə bağlayır.
Modullar həmçinin kafe, su parkı və planter kimi proqramlaşdırılmış məkanların bağlantılarını, giriş-çıxışlarını təmin etmək üçün üç ölçüdə əyilmiş, bəzən də bükülmüşdür. Bu özü maraqlı estetik formalar yarada biləcək üsuldur. Memarlar tez-tez bunlardan istifadə edirlər. Gərək memarlara həm də problem həllçisi kimi baxasınız. Biz ən qeyri-adi hallarda belə qısa, eyni zamanda effektiv həll yollarını tapmaq üçün baş sındırırıq. Sizə deyim ki, çox vaxt da bizdə alınır. Memar olmaq üçün bu, ən vacib xüsusiyyətlərdən biridir.
Qayıdaq layihəmizə. Göyərtələr 9.00 metr genişliyindədir. Yollar və yaşıl zonalar üçün 3.00 metr zolaqlar həmin genişliyə daxildir. Ana kütlənin (burda bütün obyekt nəzərdə tutulur) şimal yamacındakı göyərtə səviyyəsindəki məkan sadəcə böyük giriş kimi görünsə də, bu məkan eyni zamanda obyektin siluetini unikal şəkildə önümüzə sərir. Eyni zamanda yaşıl zonalar və su elementləri də özünün başlanğıc səviyyəsini burdan götürür. Layihə müəlliflərinin şimal fasada bu qədər önəm verməklərinin əsl səbəbi isə bundan əvvəl danışdığımız fundamental dizayn qanunları ilə əlaqədardır.
Layihə Seul üçün olduqca vacib olan məsələni – yalnış inşalanmanın qarşısını almaq, onları standartlaşdırmaq məsələsinə də həll metodu gətirir. Şəhərin köhnə binalarını, şəhərə uyğun olmayan, şəhər siluetinə yad inşaların problem kimi bir bütün olaraq ələ alınıb, həll edilməsinə böyük şərait yaradır.
Taksonomiyaya diqqət yetirəndə maraqlı məkanlar qabağımıza çıxır. Ən azından Bakıda üzünə həsrət qaldığımız məkanlardan bəhs edirəm. Maraqlıdır, bizim memarlar bunlardan daha vacib nə barədə düşünürlər ki, çox vaxt saldıqları parklar eybəcər alınır? Çətin sualdır.
Diqqət edin, Seulda, demək olar ki, hər şeyi düşünüblər, bir insanın istirahəti, vaxtının səmərəli keçməsi üçün yaradıla biləcək bir çox məkan eyni obyektin peykləri kimi fəaliyyət göstərir. Memarlığı möhtəşəm edən də budur.
Master plan daxil sərt zəmin planlarını də təqdim edirəm. Mənə elə gəlir ki, layihə memarları burda dizayn qanunlarından kənara çıxa bilməyiblər. Maraqlı üsuldur. Adətən, bir neçə qanunları, prinsipləri çeynəyən memarlar (Məsələn Zaha Hadid) öz stillərini yaratmaqda çətinlik çəkmirlər. Amma görünən odur ki, bu layihənin memarları “palaza bürün, elnən sürün” deyiblər. Başa düşüləndir.
Layihə haqqında məlumat
Memarlar: Avoid Obvious Architects
Yer: Seul, Cənubi Koreya
Müştəri: Seul İcra Hakimiyyəti
Memarlıq və Peyzaj memarlığı: Daewook Lee, M. Chan, P. Kung, Vicky Chan
Quruluş: Madsen Consulting Engineering – Erik Madsen, Cristian Vimer
Landşaft Məsləhətçisi: Sookyung Shi