Bu il, Azərbaycanın ünlü rəssamlarından olan, təsviri incəsənətimizdə xüsusi dəst-xətti ilə seçilən Mircavadın 95 illik yubileyidir. Avanqardist rəssam Mircavad Cavadov (1923 – 1992) Bakıda doğulub, 1949-54-cü illərdə Leninqradda yaşamış, orada Ermitaj Muzeyində fəhlə qismində çalışmışdı. Bu illər ərzində muzeyin direktoru Artamonov ilə yaxşı münasibətləri olduğu üçün, Ermitajın bütün arxivlərinə daxil ola bilir, orada yığılmış impressionistlərin, ekspressionistlərin əsərləri ilə yaxından tanış olur və bu onun yaradıcılığına öz müstəsna təsirini göstərirdi.
1954-cü ildə Leninqraddan Bakıya qayıdaraq 10 il ərzində öz təcrübələrində təsviri sənət üçün ənənəvi olmayan materiallardan – metal, daş, qum, bitum, qatran və sement – istifadə edir. Rəssam həmin dövrdə Sovet İttifaqında bütün incəsənətdə hakim olan “sosialist realzmi” çərçivəsində işləməkdən imtina edir, ofisioz-rəsmi bədii prinsipin əksinə gedərək, özünəməxsus “Abşeron məktəbi” üslubunu yaradır və buna görə müxtəlif formalı maddi-mənəvi təpkilərlə üzləşir.
O dövrdə, sənətşünaslıq doktoru M.Nəcəfov “Gənclik” jurnalındakı məqaləsində “6-7 yaşlı uşağın çəkdikləri Mircavad Cavadovun tablolarından qat-qat yaxşıdır” sözlərini yazmışdı. Əsla təəccüblü deyil, ideologiyanın hakim olduğu, məmurların sənət adamlarına diktə etdiyi o dövrdə rəsmi-ofisiozun Mircavad kimi azad ruhlu sənətkarın yaradıcılığına baxışı yalnız belə ola bilərdi. Nəticədə rəssam qapalı bir mühitdə Azərbaycan təsviri incəsənətində “rəsmi sənət”dən tam fərdi və fərqli baxışın mümkünlüyünü nümayiş etdirir.
Pafos içində boğulan sovet incəsənətindən tam uzaq duran rəssam, Buzovna qəsəbəsində kirələdiyi kiçik bağ evində eksperimentlər aparır, yeni obrazlar və ifadələr üçün milli mifologiya və arxetiplərimizə müraciət edir. Qobustan qaya rəsmləri ilə tanışlığı və xalq sənəti ənənələrini öyrənməsi onun bu yolda ən yaxın yardımçısına çevrilir.
1966-cı ildə rəssam xanımı Lyubov – sonralar adını Rübabə edəcəkdi – ilə tanış olur və onlar ailə qururlar. Sonralar rəssam yazacaqdı: “Tanrı mənə üç möcuzəni bəxş etdi: xanımımı, rəngkarlığı və Abşeronu”.
Rəssamın Bakıdakı ilk sərgisi görkəmli yazıçı Ç.Aytmatovun yardımı ilə 1987-ci ildə baş tutur və sorağı tez bir zamanda Azərbaycandan çox-çox uzaqlara yayılır, dünyanın bir çox ölkələrində onun əsərlərinin sərgisi baş tutur.
Ömrü boyu müstəsna çətinliklərlə üzləşmiş rəssamın həyatının sonunda, 1992-ci ildə Danimarkada sərgisi təşkil olunur. Rəssam orada 20 tablodan ibarət “Kopenhagen simfoniyası” silsiləsini yaradır. Lakin təəssüf ki, bu səfər faciəli sonluqla bitir. 1992-ci ilin 24 iyununda, Kopenhagen-Moskva qatarı ilə geri dönəndə, Tiraspol şəhəri yaxınlığında rəssam vəfat edir. Onun cənazəsini xanımı Bakıya gətirib dəfn edir.
Cəmi 69 il yaşamış sənətkarın yaradıcılığı Azərbaycan təsviri incəsənəti üçün müstəsna bir mirasdır.
Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.
