Azlogos
  • Kimlər var
  • Bizi tanı

Peçat sözdən sonra qışqıranlar Liberalların çirkin siması Dünya Bankının dörd il əvvəlki təklifi niyə göydə qalıb? Sağır nun - fağır nun Data jurnalistikası Azərbaycanlı oxucunun şüur defisiti
  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video
  • Artlogos
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör
Azlogos
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör

PR necə yarandı

Firudin AllahverdiFirudin Allahverdi
., Sərbəst
30 May 2020

Müasir dünyaya inteqrasiya etdikcə yeni peşələrin mövcudluğundan xəbər tutur, o peşələrin sahibləri ilə rastlaşırıq. Son onilliklərdə ictimai və iş həyatımıza girən, o cümlədən bir çox mənalarda istehlakımıza təsir edən sahələrdən biri də ingiliscə PR (Public Relations), yəni İctimaiyyətlə Əlaqələrdir. Artıq əksər qurumlarda bu sahədə çalışan əməkdaşlar üçün ştat nəzərdə tutulur və bu demək olar ki, bir şərtə çevrilib. “Piar aparmaq”, “piarçı” kimi anlayışların da dilimizdə və düşüncəmizdə artıq oturuşduğunu hesab edə bilərik.

İctimaiyyətlə Əlaqələrə ayrıca peşə kimi baxılmasının labüdlüyünü irəli sürən və bunu ətraflı şəkildə izah edən ilk sosioloqlardan biri və ən başlıcası Edward Bernays (1891-1995) hesab olunur.

Avstriyada doğulmuş (o, məşhur psixoanalitik Siegmund Freud’un bacısı oğludur) və gənc yaşlarından ABŞ-a köçmüş müəllif 1928-ci ildə nəşr olunan “Propaganda” kitabında İctimaiyyətlə Əlaqələr sənətinin incəliklərindən bəhs edir və onun ayrıca sahə kimi öyrənilməsinin əsasını qoyur. Kitab kapitalizmin o zaman yeni yaranan və hələ də aktuallığını saxlayan “təklif-tələb” stadiyasının reallıqlarına diqqət çəkir və bu reallıqlarda necə baş çıxarmağın, ideyanı və ya məhsulu necə təbliğ etməyin yollarından bəhs edir. Kitabda iş dünyasından siyasətə, sənətdən ictimai həyata qədər çoxlu misallar çəkilir. Beləliklə, bu kitabı oxumaq peşəsinsən asılı olmayaraq hər kəsə faydalı olar.

Kitabın elə əvvəlindəcə müəllif məsələnin etik tərəflərindən bəhs edir. Qısaca desək, yalanı propaqanda etməyin daha ziyanlı, doğrunu təbliğ etməyin isə əksinə, bir mənəvi borc olduğuna diqqət yetirməyimizi tövsiyyə edir.

“Propaganda”da bəhs olunan mövzularla əlaqəli çəkilən bəzi misallar çox maraqlı olduğundan, qərara gəldim ki, onları paylaşmaqda fayda olar.

Məsələn, birində deyilir ki, ABŞ-da diş məcunu istehsal edən iki rəqib şirkətdən biri öz reklamında məhsullarının heç bir diş məcununda rastlanmayacaq məziyyətlərə malik olduğundan bəhs edirmiş. Bu zaman rəqib şirkətə ya öz zəifliyini qəbul etmək, ya da məhsulunun daha da güclü olduğu barədə danışıb, ucundan tutub ucuzluğa getmək yolları qalır. O isə gözlənilmədən məsələni başqa üsulla həll edir: Ölkə boyu klinikalara, məktəblərə, klublara və s. qurumlara “ümumiyyətlə diş məcununun nəyi bacarıb, nəyi bacarmadığı” ilə bağlı broşürlər paylayır, bu barədə mətbuatda çıxışlar edir. Bu, o şirkət üçün çox uğurlu gediş olur.

bu82-square-orig

Kitabda indi bizim “influencer” kimi tanıdığımız şəxslərin mühümlüyü barədə də danışılır. Müəllifin fikrincə əgər sən məhsulunu təqdim etməyə müəyyən hədəf qrup seçmisənsə, onlarla bir-bir oturub danışmağına ehtiyac yoxdur; onların özlərinə nümunə seçdikləri, ikona hesab etdikləri fərdlərə təqdim etməyin bəs edir. Tutaq ki, moda atelyesisənsə, tikdiyin kostyumu o ikonaya geyindirsən, hədəf kütlən özü gəlib sənin məhsulunla maraqlanacaq.

Başqa bir misal məsələlərin necə adlandırılmasının mühümlüyü barədədir. Müəllif yazır ki, I Dünya Müharibəsinin gözlənilməz şəkildə uzanması Böyük Britaniyada hospital çatışmazlığına gətirib çıxartdığından hökumət başqa müəssisələrin binalarını da hospitala çevirmiş, amma orada lazım olan xidmət göstərməkdə çətinlik çəkirmiş. Bu isə öz növbəsində cəmiyyətdə haqlı tənqidlərə səbəb olub. Məsələdən çıxış yolu kimi hökumət sonradan tibb məntəqəsinə çevrilən müəssisələrin adını dəyişib “evakuasiya düşərgəsi” (evacuation camp) qoyur və problem həllini tapır. Çünki bir yerin adını hospital qoyursansa, cəmiyyət də səndən haqlı olaraq hospital xidməti gözləyəcək.

Bir-birindən faydalı tövsiyələr, misallardan ibarət bu kitabı neçə il öncə oxuyanda bir yazıçı dostuma da bu barədə bəhs etdim və qərara gəldik ki, o, Berneys’in məsləhətlərindən birini yüngülvari sınaqdan keçirsin. Bir müddət sonra dediyinə görə nəticədən razı qalıbmış.

Arzu edərdim ki, öz sahəsinin fundamental ədəbiyyatı sayılan bu kitab nəhayət bizim dilə də tərcümə olunsun və insanlarımız bundan yararlansın. Amma könül istərdi ki, bu baş verərsə, tərcümə keyfiyyətinə diqqət edilsin. Kitabın incə məsələlərdən bəhs etməsi tərcüməyə də incə yanaşma tələb edir. Müxtəlif sahələrdə çalışan insanların bu kitabdan yararlanması onların təxəyyüllərini yeni üfüqlərə daşıyar və bütün cəmiyyətimizin həyatını daha da rəngarəngləndirər.

Paylaş

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Həftəlik yayımlanan yazılardan xəbərdar olmaq üçün bizə abunə olun.

Oxumağa dəyər

Bildschirmfoto 2021-02-24 um 19.39.55
.

Peçat sözdən sonra qışqıranlar

24 Fevral 2021
Bildschirmfoto 2021-02-23 um 10.38.37
Sərbəst

Urbanizasiya və onun problemləri – 1

23 Fevral 2021
IMG-20180618-WA0012
.

Liberalların çirkin siması

23 Fevral 2021
bank12
.

Dünya Bankının dörd il əvvəlki təklifi niyə göydə qalıb?

23 Fevral 2021
MyCollages (2)
.

Sağır nun – fağır nun

23 Fevral 2021
Data-Journalism
.

Data jurnalistikası

23 Fevral 2021

Redaktorun seçimi

Ermənini axıra qədər qovmaq

Totalitarizmin növbəti siması – Ləğv Mədəniyyəti

Yosemite Milli Parkı – Vüqarın obyektivindən

Qartal qanadı taxmış qarğa

“Mən özüm üçün narkotik tapdım”

Lars von Trier: “Ateistəm. Yaxşı insan olmalıyam”

Psixoloji travma

İsrailin kino tövbəsi

Torpağın duzu

Tanrının varlığı ilə yoxluğu arasında qalanlar

Sənan Qurbanov. Bohem sənətkar.

Yad qadının məktubu

Qaldığımız evlər

Hacı Xanməmmədovun ecazkar səs palitrası

Şəxsiyyət olmamağı öyrətmək

“Soprano klanı”. Möhtəşəm serial

«Qanun»dan kənar tərcümələr

Bob Dylanın dəyişməyən ampluası

Ölü evdən qeydlər

Demokratiya maskası

Mətbuat gününün pSevdointellektual söhbəti

Bəlğəmə həsrət küçələr

Homolar niyə danışmağa başladılar?

“Liberal-pederastiya” diktaturası, yoxsa dünyanın anal böhranı?

“NoWar” – Qəhbəliyin bir başqa adı

“Zaqatala problemi” – Dağıstan, Gürcüstan və Azərbaycan üçbucağında

Dramatürkiyə – ümummilli dramamız

333 il dəniz altında – Abbas Atilay təqdim edir

Məsumiyyət

Sevda Ələkbərzadə: “Deqradasiya olacağını bilirdim”

PR necə yarandı

Firudin AllahverdiFirudin Allahverdi
., Sərbəst
30 May 2020

Müasir dünyaya inteqrasiya etdikcə yeni peşələrin mövcudluğundan xəbər tutur, o peşələrin sahibləri ilə rastlaşırıq. Son onilliklərdə ictimai və iş həyatımıza girən, o cümlədən bir çox mənalarda istehlakımıza təsir edən sahələrdən biri də ingiliscə PR (Public Relations), yəni İctimaiyyətlə Əlaqələrdir. Artıq əksər qurumlarda bu sahədə çalışan əməkdaşlar üçün ştat nəzərdə tutulur və bu demək olar ki, bir şərtə çevrilib. “Piar aparmaq”, “piarçı” kimi anlayışların da dilimizdə və düşüncəmizdə artıq oturuşduğunu hesab edə bilərik.

İctimaiyyətlə Əlaqələrə ayrıca peşə kimi baxılmasının labüdlüyünü irəli sürən və bunu ətraflı şəkildə izah edən ilk sosioloqlardan biri və ən başlıcası Edward Bernays (1891-1995) hesab olunur.

Avstriyada doğulmuş (o, məşhur psixoanalitik Siegmund Freud’un bacısı oğludur) və gənc yaşlarından ABŞ-a köçmüş müəllif 1928-ci ildə nəşr olunan “Propaganda” kitabında İctimaiyyətlə Əlaqələr sənətinin incəliklərindən bəhs edir və onun ayrıca sahə kimi öyrənilməsinin əsasını qoyur. Kitab kapitalizmin o zaman yeni yaranan və hələ də aktuallığını saxlayan “təklif-tələb” stadiyasının reallıqlarına diqqət çəkir və bu reallıqlarda necə baş çıxarmağın, ideyanı və ya məhsulu necə təbliğ etməyin yollarından bəhs edir. Kitabda iş dünyasından siyasətə, sənətdən ictimai həyata qədər çoxlu misallar çəkilir. Beləliklə, bu kitabı oxumaq peşəsinsən asılı olmayaraq hər kəsə faydalı olar.

Kitabın elə əvvəlindəcə müəllif məsələnin etik tərəflərindən bəhs edir. Qısaca desək, yalanı propaqanda etməyin daha ziyanlı, doğrunu təbliğ etməyin isə əksinə, bir mənəvi borc olduğuna diqqət yetirməyimizi tövsiyyə edir.

“Propaganda”da bəhs olunan mövzularla əlaqəli çəkilən bəzi misallar çox maraqlı olduğundan, qərara gəldim ki, onları paylaşmaqda fayda olar.

Məsələn, birində deyilir ki, ABŞ-da diş məcunu istehsal edən iki rəqib şirkətdən biri öz reklamında məhsullarının heç bir diş məcununda rastlanmayacaq məziyyətlərə malik olduğundan bəhs edirmiş. Bu zaman rəqib şirkətə ya öz zəifliyini qəbul etmək, ya da məhsulunun daha da güclü olduğu barədə danışıb, ucundan tutub ucuzluğa getmək yolları qalır. O isə gözlənilmədən məsələni başqa üsulla həll edir: Ölkə boyu klinikalara, məktəblərə, klublara və s. qurumlara “ümumiyyətlə diş məcununun nəyi bacarıb, nəyi bacarmadığı” ilə bağlı broşürlər paylayır, bu barədə mətbuatda çıxışlar edir. Bu, o şirkət üçün çox uğurlu gediş olur.

bu82-square-orig

Kitabda indi bizim “influencer” kimi tanıdığımız şəxslərin mühümlüyü barədə də danışılır. Müəllifin fikrincə əgər sən məhsulunu təqdim etməyə müəyyən hədəf qrup seçmisənsə, onlarla bir-bir oturub danışmağına ehtiyac yoxdur; onların özlərinə nümunə seçdikləri, ikona hesab etdikləri fərdlərə təqdim etməyin bəs edir. Tutaq ki, moda atelyesisənsə, tikdiyin kostyumu o ikonaya geyindirsən, hədəf kütlən özü gəlib sənin məhsulunla maraqlanacaq.

Başqa bir misal məsələlərin necə adlandırılmasının mühümlüyü barədədir. Müəllif yazır ki, I Dünya Müharibəsinin gözlənilməz şəkildə uzanması Böyük Britaniyada hospital çatışmazlığına gətirib çıxartdığından hökumət başqa müəssisələrin binalarını da hospitala çevirmiş, amma orada lazım olan xidmət göstərməkdə çətinlik çəkirmiş. Bu isə öz növbəsində cəmiyyətdə haqlı tənqidlərə səbəb olub. Məsələdən çıxış yolu kimi hökumət sonradan tibb məntəqəsinə çevrilən müəssisələrin adını dəyişib “evakuasiya düşərgəsi” (evacuation camp) qoyur və problem həllini tapır. Çünki bir yerin adını hospital qoyursansa, cəmiyyət də səndən haqlı olaraq hospital xidməti gözləyəcək.

Bir-birindən faydalı tövsiyələr, misallardan ibarət bu kitabı neçə il öncə oxuyanda bir yazıçı dostuma da bu barədə bəhs etdim və qərara gəldik ki, o, Berneys’in məsləhətlərindən birini yüngülvari sınaqdan keçirsin. Bir müddət sonra dediyinə görə nəticədən razı qalıbmış.

Arzu edərdim ki, öz sahəsinin fundamental ədəbiyyatı sayılan bu kitab nəhayət bizim dilə də tərcümə olunsun və insanlarımız bundan yararlansın. Amma könül istərdi ki, bu baş verərsə, tərcümə keyfiyyətinə diqqət edilsin. Kitabın incə məsələlərdən bəhs etməsi tərcüməyə də incə yanaşma tələb edir. Müxtəlif sahələrdə çalışan insanların bu kitabdan yararlanması onların təxəyyüllərini yeni üfüqlərə daşıyar və bütün cəmiyyətimizin həyatını daha da rəngarəngləndirər.

Paylaş

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Həftəlik yayımlanan yazılardan xəbərdar olmaq üçün bizə abunə olun.

Oxumağa dəyər

Bildschirmfoto 2021-02-24 um 19.39.55
.

Peçat sözdən sonra qışqıranlar

24 Fevral 2021
Bildschirmfoto 2021-02-23 um 10.38.37
Sərbəst

Urbanizasiya və onun problemləri – 1

23 Fevral 2021
IMG-20180618-WA0012
.

Liberalların çirkin siması

23 Fevral 2021
bank12
.

Dünya Bankının dörd il əvvəlki təklifi niyə göydə qalıb?

23 Fevral 2021
MyCollages (2)
.

Sağır nun – fağır nun

23 Fevral 2021
Data-Journalism
.

Data jurnalistikası

23 Fevral 2021
FacebookYoutubeInstagramTwitter

az-ag

Dünya azərbaycanlılarının intellektual platformasıdır. Qayəmiz, harada yaşamasından asılı olmayaraq, azərbaycanlılar arasında dünyəvi ideyaları, yüksək zövqü, tənqidi düşüncəni yaymaq və dəstəkləməkdir.

 

 

Bölmələr

  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video
  • Artlogos

Redaksiya

Təsisçi: Prof. Məsud Aşina

Baş redaktor: Ələkbər Əliyev

Şef redaktor: Elmir Mirzəyev

Redaktor: Aygün Aslanlı

Texniki direktor: Camal Əli

Kino: Sevda Sultanova

İncəsənət: Emin Əliyev

Elm: Hacı Hacıyev

Tarix: Tural Həmid

İqtisadiyyat: Dünya Sakit

Foto: Abbas Atilay

Qrafika: Gündüz Ağayev

Dizayn: Sahil Qənbərli

Tərcüməçilər: Rəvan Quluzadə, Fəxri Qocayev

azlogos.eu / azlogos.az / azlogos.ru
Dizayn və icra: Azlogos & JmlStudio /
E-mail: redaksiya@azlogos.eu

  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Video
  • Dizayn
  • Foto-qrafika
  • Kimlər var
  • Bizi tanı
  • TV
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Səhv və ya qeyri dəqiq məlumatı bildir

GöndərCancel