2005-ci ildə rejissor Martin Campbell tərəfindən çəkilmiş “The Legend of Zorro” filminin əvvəlində maraqlı bir nüans var. 1850-ci ildə Kaliforniyada seçkilər keçirilir. Kasıb Kaliforniya sakinləri ABŞ-a qoşulmağı təmin edən əyalət konstitusiyasına səs verirlər. Seçki məhz Kaliforniyanın ştat olub Amerikanın tərkib hissəsinə çevirilməsi üçün keçirilir. Səsverənlər arasında əfsanəvi Zorro da var. Nəticələr nəzərə alınandan sonra kaliforniyalıları “azad amerikalılar” adlandırmaq olar. Əlbəttə hər zaman insanların azadlığını və xoşbəxtliyini məhdudlaşdırmağa çalışanlar tapılır.
Beləliklə, səsvermə bitəndən sonra seçki qutusunu qubernatora yollamağa hazırlaşan vaxt öz quldur dəstəsi ilə zalım Jacob Mcgivens peyda olur və qutunu oğurlayıb qaçır. O, bu davranışından və sifətindən bizim seçki komissiyamızın şefi Məzahir müəllimi xatırladırdı. Nə isə ki, məzlumların dostu olan Zorro öz şücaəti ilə Mcgivensi və dəstəsini zərərsizləşdirib seçki qutusunu onların əlindən ala bilir.
Filmdəki əksər hadisələr Azərbaycanla bağlı, onun seçki sistemi ilə əlaqəli assosiasiyalar yaradır. Bildiyiniz kimi fevralın 9-u, 2020-ci ildə ölkədə Parlament seçkiləri keçiriləcək. Seçki gününə sayılı günlər qalsa da gözəlim məmləkətimizdə seçki atmosferi hiss olunmur. Adamların çoxu yaşadıqları ərazidəki seçki dairələrinə aid namizədləri tanımır. Telekanallarda seçki ilə bağlı işartılara olduqca az rast gəlinir. Debatlardan, TV vasitəsi ilə təbliğat-təşviqatdan söhbət gedə bilməz.
Seçkinin ödənişli təşviqatına teleradio qurumlarından yalnız İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkəti qoşulub. Orada isə efir qiymətləri “od tutub-yanır”. İctimai Televiziyanın seçki təşviqatı qiymətlərinə nəzər salaq:
Həftənin I-V günləri 6 dəqiqəlik çıxışın saniyəsi saat 09:54 üçün 22 manatdır.
Saat 12:44 və 13:50 üçün hər saniyəyə 26 manat qiymət qoyulub.
Saat 16:54 üçün saniyədə 32 manat ödəmək lazım gəlir.
I-VI günlər arası namizədin saat 21:55 üçün 5 dəqiqəlik çıxışının saniyəsi 65 manatdır.
Saat 22:55 üçün hər saniyə 60 manat müəyyən edilib.
Hesablama aparanda görünür ki, İctimai Televiziyanın efirində namizədin 6 dəqiqəlik çıxışı üçün ən aşağı qiymət 7920 manat; maksimal qiymət isə 5 dəqiqə üçün 19500 manatdır.
Qiymətlərin qəsdən belə yuxarı qaldırılma səbəbləri hər kəsə məlumdur. Halbuki, ümumi vəziyyəti nəzərə alıb tamamilə pulsuz efir vaxtı ayrılmalı idi. “Seçki Məcəlləsinə” görə, dairələrin 60-dan çoxunda namizədləri qeydə alınmış siyasi partiyalara, siyasi partiyaların bloklarına ödənişsiz efir vaxtı və dərc üçün yer ayrılmalıdır.
Bax, axı buna necə rəy verəsən, nə deyəsən?!
Ona görə seçki ilə təbliğat-təşviqat elə sosial şəbəkələr vasitəsi ilə aparılır. Bu bir daha sübut edir ki, xalqın yerli TV-lərə etimadı yoxdur. Nə qədər “islahat-islahat” desələr də, mahiyyət dəyişməzdir. Dəyişiklik üçün radikal müdaxilə lazımdır. Onlardan qətiyyən səmimiyyət qoxusu da gəlmir. İstifadə etdikləri “islahat” adlı deodarant gigiyenik təmizliyi təmin etmir. İy elə köhnə iydir. Çünki təmiz deyillər. Deodarantı da natəmiz dəriyə sürtürlər.
Hər nə isə, bütün hallarda təbliğat üçün sosial şəbəkələrə müraciət edilməsi əladır. Bir şeyi də etiraf etməliyik ki, bu seçki kampaniyası ötən seçki dövrlərinə nisbətən daha fəal görünür. Ən vacibi xeyli şəxs deputatlığa namizədliyini verib. Düzdür onların içində qeyri-ciddi və siyasi savaddan məhrum olanlar da az deyil, ancaq yenə də ümumi mənzərə fəallıqdan xəbər verir. Bu sayaq hərəkətlilik xalqı az da olsa siyasiləşməyə təşviq edir. Ona görə deputatlığa namizədlər üçün ancaq sevinmək lazımdır. Bu siyasi rəqabət mühitinin mikro mənada da olsa fəallığı deməkdir. Bu hadisəyə lağlağı ilə yanaşanlarla da qarşılaşırıq. Həmin kəsim dayanmadan istehza cərəyanı ötürməklə məşğuldur.
Azərbaycanlılar tarix boyu heç vaxt seçki vasitəsi ilə səs verib istədiyi namizədi seçə bilməyiblər. Belə bir praktikamız yoxdur. Biz qonşularımız gürcülər və ermənilər kimi siyasiləşmiş xalq sayılmırıq. Təəssüf ki, tari, eləcə də geosiyasi yerləşmə arealı cəhətdən bəxtimiz gətirməyib. Ona görə indi Parlament seçkilərində iştirak edən namizədləri lağa qoyur, onlara rişxəndlə yanaşırlar. Halbuki, bu seçki gələcək taleyimizi həll etmə iqtidarındadır… Siyasiləşməmiş kütlə mövcud idarəetmə altında o qədər əzilib ki, hər şeyə lağlağı etməklə az da olsa əylənməyə çalışır.
Əslində belə fəallığın olması seçkini saxtalaşdırmağın çoxsaylı kanallarını bağlamaq gücündədir. Həm də ümidsizlik kimi səslənməsin – bu seçki bizim xalq olaraq axırıncı şanslarımızdandır. Şübhə yox ki, xarici dairələrdən də rəsmi Bakını müəyyən qədər “sıxır”, demokratiya üçün az da olsa şərait yaradılmasını istəyirlər. Ona görə bu Parlament seçkilərində müxalif fikirli adamlara Milli Məclisə daxil olmağa şərait yaradılacaq. Bilirəm, belə sözlər konspiroloji səslənir, ancaq bunlar subyektiv fikirlər deyil, müxtəlif politoloqların ümumi təhlillərinin məcmuəsidir.
Seçkilər qurtarandan sonra Mcgivens yenə gəlib həmişəki kimi seçki qutusunu oğurlamağa çalışacaq. Bu onun “vəzifəsidir”. O, çoxdan seçimini edib. Uşaqlıqda onu çox məhdudlaşdırıblar. İndi o da xalqı məhdudlaşdırmağa çalışır. O, çox bədbəxtdir və bizi də bədbəxt etmək istəyir. Təəssüf ki, hələ ki, Zorro gözə dəymir. Onun günəşli səma fonunda hündür bir məkandan qara siluetini görməyə o qədər ehtiyacımız var ki… Bəli, məzlum xalqı xilas etməyə bir qəhrəman, əsrarəngiz şəxsiyyət olan Zorro lazımdır. Bəlkə də məşhur “lazım” elə Zorronun özüdür.
Hətta Zorro gəlməsə də vicdanlı və ədalətli adamlar gələcək nəslin lənətinə tuş gəlməmək üçün seçkilərə getməli və səsini Mcgivenslərdən, Məzahirkimilərdən qorumalıdır.
Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.
