Heç təsəvvür belə eləməzdik ki, smartfonlar bizi yaxın gələcəkdə gözləyən yeniliklərin sadəcə parodiyasıdı. Ağlımıza belə gəlməzdi ki, 2007-ci ildə başlayan bu dövr, peycerlərin taleyini yaşaya, artıq 2029-cu ildə sona çata bilər. Halbuki bu gün bütün e-commerce smartfonların – ağıllı telefonlar üzərində qurulub.
Bizim şəbəkələr hələ 5G-ə keçməyib, ancaq bu ay Finlandiyanın Levi şəhərində 250 alimin iştirakı ilə 6G standartlarının problemləri ilə bağlı forum keçiriləcək.
Çoxları bu standarta lağ eləyir, deyirlər ki, o, havayı pul sərfidi, ancaq Çinlə Koreya yeni nəsil şəbəkələrdə məlumatların ötürülməsi standartı üzərində işi özləri üçün prioritetə çeviriblər. Eyni zamanda bir çox başqa ölkələr də inkişafdan geri qalmamaqdan ötrü bu yarışmaya qoşulmağa başlayıblar.
5G 6G-dən nə ilə fərqlənir? Cavab çox sadədi: məlumatların ötürülməsi sürəti və qoşulan cihazların sıxlığı ilə.
5G, 20Gbit/c maksimal sürət vəd eləyirdi, 6G isə saniyədə 1terabayt sürəti hədəfləyib.
Bu qədər sürət nəyə lazımdı? Bəs indi vəziyyət necədi?
Məsələn, biz naviqatordan istifadə eləyirik. Olduğumuz yer barədə məlumatı veririk, qalan bütün hesablamalar hardasa buludlarda aparılır və bizə yalnız nəticələr çatır. Biz qadcetlərlə əlaqə saxlayırıq, onlar isə mahiyyətcə ya naqivatorlar kimi ötürücüdülər, ya da nəyisə idarə eləyirlər.
Hazırda texnologiyanın inkişafı əks istiqamətə – sərhəd hesablamalar mərhələsinə yönəlib – yəni əsas hesablamalar kiçik cihazlar, qadcetlər səviyyəsində aparılır və yalnız bundan sonra nəticələr əlaqə kanalları ilə mübadilə üçün ötürülür.
Daha bir nümunə göstərək, amma bu dəfə gələcək 6G dövrünə aid. 6G dövründə soyuducular da smartfonlar qədər ağıllı olacaq, hətta bəlkə ondan daha ağıllı. Və beləcə, hər qadcetin ötürdüyü məlumatların həcmi dəfələrlə artacaq, belə cihazlar, qadcetlər qat-qat çoxalacaq. Və artıq telefona ehtiyac qalmayacaq. Şərti desək, istənilən əşya – ütü, çaydan vəs. (hələ televizoru demirəm, ümidvaram, onlar həmin dövrə gedib çıxacaqlar) telefon, fotoaparat, bir sözlə, ürəyiniz istəyən əşyanın rolunu oynaya biləcək.
Bir çox əşyalar süni intellektin imkanları, vizual məlumatların emalı bacarığı ilə təmin ediləcək. Bu, elektrik enerjisinin kəşfinə bərabər bir yenilik olacaq.
Başqa qadcetləri idarə eləyən bir qadcet gəzdirməyə gərək qalmayacaq, ətrafımızdakı hər şey “ağıllanacaq”.
Araşdırmaçılar deyirlər ki, adətən, yeni standartların formalaşdırılması on ilə başa gəlir. Odur ki, mütəxəssislər ilk tətbiqləri 2029-cu ilə planlaşdırırlar.
İnsanların, smartfonlarını 2-3 ildən bir, bəziləri isə hətta daha gec-gec dəyişdiklərini nəzərə alsaq və sözgüdən on ili dəyişdiyimiz smartfonlarla ölçsək, onda cəmi 3-4 smartfon dəyişməyə macal tapacağıq və… Yeni bir dünya yaranacaq!
