“Uca millət, sevgili xalq” sarsılmaz bir inadla, iki ayağını bir başmağa dirəyərək, “öldü var, döndü yox” prinsipi ilə adının önündə hansısa təmtəraqlı titul olan əldəqayırma yazıçılardan, artistlərdən, aktyorlardan nəsə ummağa, gözləməyə davam edir. Onlar ən kiçik tənqidi fikir səsləndirəndə ehtizaza gəlir, coşur, öpüb gözünün üstünə qoyur, “Bax əsl ziyalı belə olar!” deyib hürrey çəkir; ancaq eyni adamlar hakim rejimin xoşuna gəlmək, ya da hansısa şəxsi işini aşırmaq üçün “ağzının qatığını dağıdanda” da eyni şövqlə, eyni həyəcanla onu tort eləyib divara vurmağa başlayır. Bunun saysız örnəkləri var, sonuncu parlaq nümunə Afaq Bəşirqızı adlı gülüş, pardon, hırıldama ustası ətrafında qopan haray-həşirdir.

Çox uzaq tarix deyil, hardasa bir il əvvəl olardı, elə həmin bu Bəşirqızı “yaradıcı ziyalıların” İlham Əliyevlə görüşündə bir-iki problem (məsələn, imkansız aktyorlarla bağlı-zad) səsləndirmişdi, yarımca günün içində sosial şəbəkələrdə “xalq qəhrəmanı” səviyyəsinə qaldırılmışdı, şəninə tərifin biri bir qəpik idi, “ləyaqət simvoluna”, az qala “günümüzün Janna Darkı”na çevrilmişdi, Zeynəb Xanlarovaya-filan nümunə göstərilirdi.

İndi eyni sosial şəbəkələrdə eyni Bəşirqızının ünvanına qəzəb püskürülür, adamlar dişlərinin dibindən çıxanı yazırlar. Bir il öncənin “xalq qəhrəmanı” hazırda “xalq düşməni” kimi təqdim olunur. Oysa Bəşirqızı nə ötən il “xalq qəhrəmanı” idi, nə bu gün “xalq düşməni”dir. Olsa-olsa, xalq artistidir. Xalqsız xalq artisti. Necə ki, məsələn, Anar Rzayev xalqsız xalq yazıçısıdır, Fikrət Qoca xalqsız xalq şairidir və s. və i.a.

Bəşirqızı nə deyib?

“Rayonlardan gəlib Bakıda “podyez”də şikəst uşaq doğurlar, koronavirus olanda da dövlətdən pul dilənirlər” – onun böyük qəzəbə səbəb olan bu sözlərinə şəxsən mən təəccüblənmirəm. Hansı səbəblə olur olsun, vətəndaşın dövlətindən istədiyi pul “dilənçilik” deyil, təbii haqdır, konstitusion hüquqdur. Bunu, bu sadə, primitiv həqiqəti belə bilməyən, dərk etməyən pırıl-pırıl, işlənməmiş, “0 kilometr” beyinin məhsulu olan istənilən açıqlamaya əhəmiyyət verməmək lazımdır. O beyindən başqa nə ummaq, nə gözləmək mümkündür? Umursansa, gözləyirsənsə, kimsə inciməsin, deməli, ya uşaqcasına sadəlöhvdür, ya da “beyin ölümü” keçirib, sadəcə fərqində deyil.

Lakin mən indi məsələyə tamam başqa pəncərədən baxmaq istəyirəm.

Yoldaşlar, qardaşlar, sirdaşlar, arxadaşlar! Axı nə qədər demək, yazmaq olar ki, əl çəkin nəinki böyük, hətta xırda istedada və intellektə sahib olmayan, şöhrətini, ad-sanını, həyatda qazandığı maddi və mənəvi hər şeyi siyasi sistemlərə biət etməklə qazanan adamların tötündən? Bəsdirin belə adamların kiçik tənqidindən cuşa gəlib onları “qəhrəman”a çevirdiniz! Bəsdirin adının qarşısında siyasi hakimiyyətlərin ənam verdiyi titullar olan hər adamı başımıza çıxardınız! Axı adama nə qədər yazmaq, demək olar ki, “havayı pendir tələdə olur” – bizim kimi ölkələrdə kimlərəsə fəxri adlar, orden-medalllar ona görə verilmir ki, onlar öz sənətlərinin, sahələrinin peşəkarlarıdır. Ona görə verilir ki, hakim rejimin vintciklərinə və təkərciklərinə çevrilsinlər, onların əlində cəmiyyətin başı üzərindəki “mənəvi dəyənək” funksiyasını yerinə yetirsinlər.

Sizinsə “xalq şairi”, “xalq yazısçısı” görəndə ürəyiniz gedir! Zənn edirsiniz ki, onlar həqiqətən sizin yazıçınız, şairiniz olduğu üçün adlarının qarşısına bu cür təmtəraqlı titulları rəva biliblər.

Sonrası…

Sonrası isə həmişə xəyal qırıqlığı, həmişə kor-peşimanlıq…

On illərdir bu ölkədə orden-medal, fəxri ad sahibləri hakimiyyət sahiblərinə yarınmaqla inanılmaz imtiyazlar qazanır, layiq olmadıqları hər cür karyera və komfortu əldə edir, həlledici anda da siyasi hakimiyyətlərə bu borclarını artıqlaması ilə, ən iyrənc, ən idbar formada qaytarmağa çalışırlar, lakin camaatımızda nə dərs almaq var, nə ibrət götürmək. “Uca millət, sevgili xalq” hansısa ağır vəziyyətdə, çətin situsiyada yenə eyni sualı verir:

“Hanı bizim ziyalılar? Anar niyə susur? Fikrət Qoca niyə danışmır? Zeynəb Xanlarova niyə səsini çıxarmır? Hardadı Niyaməddin Musayev?”

Bir az yuxarıda yazdığım sözləri geri götürürəm: bu artıq uşaqcasına sadəlövhlük də deyil, inciməyin, bu artıq beyin ölümüdür…