Azlogos
  • Kimlər var
  • Bizi tanı

Ruanda soyqırımı və ABŞ, Fransa, Belçikanın qanlı əlləri Gürcü ədəbiyyatında azərbaycanlılar Şərqdən Qərbə. Söz və göz mədəniyyəti Allaha ən sadə və ən səmimi yalvarış məkanı Çağdaş kinematoqrafiyada əsas trendlər Etibar qazanmağın vacibliyi haqqında
  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video
  • Artlogos
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör
Azlogos
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör

Özünü öldürən skandinavlar haqda mif

AzLogos AzLogos
., Mövqe
04 May 2019

Məni çoxdan narahat edən populyar bir yalanı ifşa etmək istərdim. Bu yalan dünyada intiharların daha çox harada, hansı ölkələrdə yayılması ilə bağlıdır. Bilmirəm bunu ilk dəfə kim, hansı məqsədlə özündən uydurub ortaya atıbdır: guya dünyada ən çox intihar edənlər avropalılar, özəlliklə də Skandinaviya xalqlarıdır. (Bir versiya var ki, ABŞ prezidenti Duayt Eyzenhauer 1960-cı ildəki çıxışında İsveçin sosial siyasətini tənqid edərkən sosial xərclərin artımının “günah, çılpaqlıq, sərxoşluq və intiharlar” doğurduğunu söyləyib. Sovet mətbuatı isə bu tezisi dərhal qaparaq uzun illər tirajlayıb. Üstəlik, guya şimal iqliminin soyuqluğu, günəşsizliyi də intihara təsir edirmiş). Neçə illərdir bu yalan bizim KİV-də, mediada tirajlanır, tanınmış şəxslərin dilindən səslənir.

Örnək üçün, Mətbuat Şurasının sədri Əflatun Amaşov son məktəbli intiharı ilə bağlı gündəmi “Azadlıq” radiosuna şərh edərkən bildirir: “Avropa ölkələrində, xüsusən də Skandinaviya ölkələrində intiharlar başqa ölkələrə nisbətən daha çoxdur”.

Əflatun müəllim intervüsünün başqa yerində isə daha da uzağa gedir və fantaziya gücü baxımından, yalan olmasın, Coanna Roulinqi də ötdüyünü uca millətimizə göstərir: “Bəzən Skandinaviya ölkələrində insanların körpülərdən yalqız keçməsinə icazə verilmir”. Deməli biz hazırlaşaq, Əflatun müəllim üzvü olduğu parlamentə yeni qanun projesi təqdim edəcəkdir, azərbaycanlıların körpülərdən tək keçməsi qadağan ediləcəkdir. Yoxsa bu nə söhbətdir?

Qayıdaq avropalıların və skandinavların intihar liderliyi temasına. Dünya Səhiyyə Təşkilatının (DST) intihar statistikası var. Ən son belə hesablamalardan biri (183 ölkə arasında aparılıb) 2016-cı ilə aiddir və orada ilk onluğa bütün Avropadan cəmi 1 dövlət düşüb – Litva. SSRİ-də keçmiş müttəfiqimizdə hər 100 min nəfərə 25,7 intihar olur. Ümumiyyətlə, ilk 10-luq belədir: Qayana, Lesoto, Rusiya, Litva, Surinam, Fil Dişi Sahili, Qazaxıstan, Belarus, Cənubi Koreya, Uqanda. Gördüyümüz kimi, “iqtisadi vəziyyətin intihara təsiri yoxdur, yaxşı yaşayanlar daha çox özünü öldürür” mifi də burada yalana çıxır. Finlandiya 31, İsveç 50, Norveç 76, Danimarka isə 89-cu yerdədir. Sözgəlişi, xarakiri və seppuku ənənələrinə, meşədə azmaq və özünü vulkana atmaq kimi əcaib intihar üsullarına görə dünyada məhşur Yaponiyanın da durumu o qədər dəhşətli deyilmiş – 29-cu yer. Azərbaycan 175-ci yerdədir. Hər 100 min nəfərə 2,6 intiharla. Hərçənd, o qədər inandırıcı deyil, bizdə rəsmi statistika gizlədilir. Elə DST hesabatında da ümumi ölüm sayında intiharları qeydə almayan ölkələr xüsusi göstərilib. Skandinaviya dövlətləri o sırada deyil. Onlarda hamısı bircə-bircə qeydə alınır. Hələ bir faktı da yazım, güman edirəm bunu bilmirdiniz: İsveç intihar statistikasını dünyada ilk dəfə ölüm statistikasında ayrıca qeydə almağa başlayan dövlətdir. Başqa xalqlar o vaxtacan buna xüsusi fikir vermirdilər.

İntihar statistikasını gizlətməyin isə cürbəcür yolları var. Bunlardan biri intiharı ümumən qeydə almamaq və ölüm səbəbini təbii, hansısa xəstəlik kimi göstərməkdirsə, Rusiyada geniş yayılmış üsul ölüm kağızına  “səbəbi bilinməyən xəsarətlər nəticəsində” yazmaq imiş. Bizim səhiyyə və kriminalistika sistemində də oxşar metodlara əl atırlar. Misal üçün, bir vaxtlar YUNİSEF təşkilatı Azərbaycanda uşaq ölümünün yüksək olduğunu açıqlayanda rəsmi orqanlar bunu təkzib edirdilər. Sonradan isə məlum olmuşdu ki, sən demə bizim səhiyyə sistemi doğulandan az sonra (dəqiq xatırlamıram, deyəsən 1 yaşa qədər idi) ölən uşaqları ümumiyyətlə uşaq ölümü kimi hesaba almır. 

Sonda bir ümidverici şərhlə başqa mifi də dağıdaq. Geniş yayılmış fikirdir ki, dünyada intiharlar artır. Elə DST-nin bu temada hesabatları var, deyir hazırda dünyada hər 40 saniyədən bir 1 nəfər özünü öldürür. Həyəcan təbili çalırlar, bu rəqəmin yaxın illərdə hər 20 saniyədə 1 intihara qədər çoxalacağı söylənir. 1990-cı ildə dünyada təxminən 762 min intihar olubsa, 2016-cı ildə bu rəqəm 817 min nəfərə çatıbmış. Ancaq optimist şərh odur ki, bu müddətdə dünya əhalisinin sayı 2 milyard nəfərə yaxın artıb. Deməli ümumi əhali sayına nisbətdə baxsaq, əslində dünyada intiharların azı 3 dəfə azaldığını söyləmək olar.

Zamin Hacı

Musavat.com

Paylaş

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Həftəlik yayımlanan yazılardan xəbərdar olmaq üçün bizə abunə olun.

Oxumağa dəyər

Ruanda soyqırımı və ABŞ, Fransa, Belçikanın qanlı əlləri
.

Ruanda soyqırımı və ABŞ, Fransa, Belçikanın qanlı əlləri

06 Mart 2021
borchalo1_d6e17ac8
.

Gürcü ədəbiyyatında azərbaycanlılar

05 Mart 2021
5e7d964a7152d82d90327cd8
.

Şərqdən Qərbə. Söz və göz mədəniyyəti

05 Mart 2021
Bildschirmfoto 2021-03-05 um 12.14.22
.

Allaha ən sadə və ən səmimi yalvarış məkanı

05 Mart 2021
39902
.

Çağdaş kinematoqrafiyada əsas trendlər

05 Mart 2021
Seymur
.

Etibar qazanmağın vacibliyi haqqında

04 Mart 2021

Redaktorun seçimi

Mədəni partlayış qaçılmazdır. London.

Zərdüşt Əlizadə: “Tarixin kandarlarında solmağa məhkumuq”

Mixeil Saakaşvili. Adamın adamının adamı.

Azərbaycanlı identifikasiyası: siyasi kimlik və milli ideya

Masturbasiya və evlilik – ailə dəyərləri sistemində

“Dogma-95” – Bir rejissorun manifesti

Qərib “cinlər” diyarında

Zaman-məkanın qırılması

Balkanlar: Avropanın barıt çəlləyi

Azadlığın ağrısı və həzzi

Cəllad olmayın!

Sizin kompüterlər burada ölür və öldürür

Ülkücü məktəblərinin Azərbaycanda işi nə?

İnqilab nəyə görə arzuları ifadə edən məna daşımır

“Mən özüm üçün narkotik tapdım”

Babi Bədəlov – Dünya qalereyalarından

“Ağıllı və layiqli” olmağın resepti

Məsumiyyət

Mışkinin monoloqu

Bertrand Russell – “Roma İmperiyasında mədəniyyət”

Lars von Trier: “Ateistəm. Yaxşı insan olmalıyam”

İnsan ölməmişdən qabaq onun xatirələri ölür

Erməni əsilli millət vəkili Garo Paylan: «Xocalı üçün əlimdən gələni edəcəyəm!»

Süni intellektə sahib silahın təqdimatı

Vegetarianlığı bəşəriyyət üçün “məhvedici” adlandırdılar

Posthəqiqət dünyasında sağ qalmaq

Böyük suallara qısa cavablar

Siyasət tələsi

Karantin və nikah

Amputant gözəllik – utancdan imtina

Özünü öldürən skandinavlar haqda mif

AzLogos AzLogos
., Mövqe
04 May 2019

Məni çoxdan narahat edən populyar bir yalanı ifşa etmək istərdim. Bu yalan dünyada intiharların daha çox harada, hansı ölkələrdə yayılması ilə bağlıdır. Bilmirəm bunu ilk dəfə kim, hansı məqsədlə özündən uydurub ortaya atıbdır: guya dünyada ən çox intihar edənlər avropalılar, özəlliklə də Skandinaviya xalqlarıdır. (Bir versiya var ki, ABŞ prezidenti Duayt Eyzenhauer 1960-cı ildəki çıxışında İsveçin sosial siyasətini tənqid edərkən sosial xərclərin artımının “günah, çılpaqlıq, sərxoşluq və intiharlar” doğurduğunu söyləyib. Sovet mətbuatı isə bu tezisi dərhal qaparaq uzun illər tirajlayıb. Üstəlik, guya şimal iqliminin soyuqluğu, günəşsizliyi də intihara təsir edirmiş). Neçə illərdir bu yalan bizim KİV-də, mediada tirajlanır, tanınmış şəxslərin dilindən səslənir.

Örnək üçün, Mətbuat Şurasının sədri Əflatun Amaşov son məktəbli intiharı ilə bağlı gündəmi “Azadlıq” radiosuna şərh edərkən bildirir: “Avropa ölkələrində, xüsusən də Skandinaviya ölkələrində intiharlar başqa ölkələrə nisbətən daha çoxdur”.

Əflatun müəllim intervüsünün başqa yerində isə daha da uzağa gedir və fantaziya gücü baxımından, yalan olmasın, Coanna Roulinqi də ötdüyünü uca millətimizə göstərir: “Bəzən Skandinaviya ölkələrində insanların körpülərdən yalqız keçməsinə icazə verilmir”. Deməli biz hazırlaşaq, Əflatun müəllim üzvü olduğu parlamentə yeni qanun projesi təqdim edəcəkdir, azərbaycanlıların körpülərdən tək keçməsi qadağan ediləcəkdir. Yoxsa bu nə söhbətdir?

Qayıdaq avropalıların və skandinavların intihar liderliyi temasına. Dünya Səhiyyə Təşkilatının (DST) intihar statistikası var. Ən son belə hesablamalardan biri (183 ölkə arasında aparılıb) 2016-cı ilə aiddir və orada ilk onluğa bütün Avropadan cəmi 1 dövlət düşüb – Litva. SSRİ-də keçmiş müttəfiqimizdə hər 100 min nəfərə 25,7 intihar olur. Ümumiyyətlə, ilk 10-luq belədir: Qayana, Lesoto, Rusiya, Litva, Surinam, Fil Dişi Sahili, Qazaxıstan, Belarus, Cənubi Koreya, Uqanda. Gördüyümüz kimi, “iqtisadi vəziyyətin intihara təsiri yoxdur, yaxşı yaşayanlar daha çox özünü öldürür” mifi də burada yalana çıxır. Finlandiya 31, İsveç 50, Norveç 76, Danimarka isə 89-cu yerdədir. Sözgəlişi, xarakiri və seppuku ənənələrinə, meşədə azmaq və özünü vulkana atmaq kimi əcaib intihar üsullarına görə dünyada məhşur Yaponiyanın da durumu o qədər dəhşətli deyilmiş – 29-cu yer. Azərbaycan 175-ci yerdədir. Hər 100 min nəfərə 2,6 intiharla. Hərçənd, o qədər inandırıcı deyil, bizdə rəsmi statistika gizlədilir. Elə DST hesabatında da ümumi ölüm sayında intiharları qeydə almayan ölkələr xüsusi göstərilib. Skandinaviya dövlətləri o sırada deyil. Onlarda hamısı bircə-bircə qeydə alınır. Hələ bir faktı da yazım, güman edirəm bunu bilmirdiniz: İsveç intihar statistikasını dünyada ilk dəfə ölüm statistikasında ayrıca qeydə almağa başlayan dövlətdir. Başqa xalqlar o vaxtacan buna xüsusi fikir vermirdilər.

İntihar statistikasını gizlətməyin isə cürbəcür yolları var. Bunlardan biri intiharı ümumən qeydə almamaq və ölüm səbəbini təbii, hansısa xəstəlik kimi göstərməkdirsə, Rusiyada geniş yayılmış üsul ölüm kağızına  “səbəbi bilinməyən xəsarətlər nəticəsində” yazmaq imiş. Bizim səhiyyə və kriminalistika sistemində də oxşar metodlara əl atırlar. Misal üçün, bir vaxtlar YUNİSEF təşkilatı Azərbaycanda uşaq ölümünün yüksək olduğunu açıqlayanda rəsmi orqanlar bunu təkzib edirdilər. Sonradan isə məlum olmuşdu ki, sən demə bizim səhiyyə sistemi doğulandan az sonra (dəqiq xatırlamıram, deyəsən 1 yaşa qədər idi) ölən uşaqları ümumiyyətlə uşaq ölümü kimi hesaba almır. 

Sonda bir ümidverici şərhlə başqa mifi də dağıdaq. Geniş yayılmış fikirdir ki, dünyada intiharlar artır. Elə DST-nin bu temada hesabatları var, deyir hazırda dünyada hər 40 saniyədən bir 1 nəfər özünü öldürür. Həyəcan təbili çalırlar, bu rəqəmin yaxın illərdə hər 20 saniyədə 1 intihara qədər çoxalacağı söylənir. 1990-cı ildə dünyada təxminən 762 min intihar olubsa, 2016-cı ildə bu rəqəm 817 min nəfərə çatıbmış. Ancaq optimist şərh odur ki, bu müddətdə dünya əhalisinin sayı 2 milyard nəfərə yaxın artıb. Deməli ümumi əhali sayına nisbətdə baxsaq, əslində dünyada intiharların azı 3 dəfə azaldığını söyləmək olar.

Zamin Hacı

Musavat.com

Paylaş

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Həftəlik yayımlanan yazılardan xəbərdar olmaq üçün bizə abunə olun.

Oxumağa dəyər

Ruanda soyqırımı və ABŞ, Fransa, Belçikanın qanlı əlləri
.

Ruanda soyqırımı və ABŞ, Fransa, Belçikanın qanlı əlləri

06 Mart 2021
borchalo1_d6e17ac8
.

Gürcü ədəbiyyatında azərbaycanlılar

05 Mart 2021
5e7d964a7152d82d90327cd8
.

Şərqdən Qərbə. Söz və göz mədəniyyəti

05 Mart 2021
Bildschirmfoto 2021-03-05 um 12.14.22
.

Allaha ən sadə və ən səmimi yalvarış məkanı

05 Mart 2021
39902
.

Çağdaş kinematoqrafiyada əsas trendlər

05 Mart 2021
Seymur
.

Etibar qazanmağın vacibliyi haqqında

04 Mart 2021
Facebook Youtube Instagram Twitter

az-ag

Dünya azərbaycanlılarının intellektual platformasıdır. Qayəmiz, harada yaşamasından asılı olmayaraq, azərbaycanlılar arasında dünyəvi ideyaları, yüksək zövqü, tənqidi düşüncəni yaymaq və dəstəkləməkdir.

 

 

Bölmələr

  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video
  • Artlogos

Redaksiya

Təsisçi: Prof. Məsud Aşina

Baş redaktor: Ələkbər Əliyev

Şef redaktor: Elmir Mirzəyev

Redaktor: Aygün Aslanlı, Sevda Sultanova

Texniki direktor: Camal Əli

İncəsənət: Emin Əliyev

Elm: Hacı Hacıyev

Tarix: Tural Həmid

İqtisadiyyat: Dünya Sakit

Foto: Abbas Atilay

Qrafika: Gündüz Ağayev

Dizayn: Sahil Qənbərli

Tərcüməçilər: Rəvan Quluzadə, Fəxri Qocayev

azlogos.eu / azlogos.az / azlogos.ru
Dizayn və icra: Azlogos & JmlStudio /
E-mail: redaksiya@azlogos.eu

  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Video
  • Dizayn
  • Foto-qrafika
  • Kimlər var
  • Bizi tanı
  • TV
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Səhv və ya qeyri dəqiq məlumatı bildir

Göndər Cancel