Azlogos
  • Qaydalar
  • Kimlər var

488656195 122127540776763171 3687452932550618916 N Vətən oğlu 1651940310 Nshot 20220507 201640187 Bir söz oyunbazının kino fantaziyaları 17aheds Knee Superjumbo Sənət və siyasətin qarşıdurması: 'Ahedin dizi' və estetik zəiflik 4bpq10e42793ce16c5n 800c450 Azərbaycan dəyərləri: Bizə vicdan lazımdır, yoxsa ədalət? Mesud Miqrenin müalicəsində inqilabi kəşfə imza atan azərbaycanlı alim - Məsud Aşina Tənha insanın monoloqu
  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör
Azlogos
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör

O söz gəlməz olaydı

Sevda Sultanova Sevda Sultanova
., Kültür
22 Sentyabr 2020
Oxuma vaxtı:7 dəqiqəyə oxunur
Sev 2
Paylaş

Əkrəm Əylislinin “Daş yuxular”ı əsərindən sonra yazıçının kitablarının yandırılıması prosesi başlamışdı. Bölgələrdən birində yandırmaq üçün Əylislinin yetərincə kitabları tapılmadığından alt qata dünya klassikasının nümunələri qoyulmuşdu. Hadisənin şahidi olmuş dostum danışır ki, alov gücləndikcə, alt qatdan Tolstoyun, Folknerin, Balzakın və s. müəlliflərin kitabları cərgədən sürüşərək üzə çıxırmış…

Kitab yandırmaq vandalizmdir. Məzmunca qeyri-funksional kitabları çap etdirməklə yeni konteksti olmayan infomasiya ötürmək də vandalizmin başqa formasıdır.

BDU-nun Jurnalistikanın nəzəriyyəsi və təcrübəsi kafedrasının müdiri, tanınmış jurnalist, saysız-hesabsız tələbələrə dərs demiş Cahangir Məmmədlinin “Öncə söz gəldi…” kitabından danışacam.

2018-10-23-22-59-12555

Azərbaycanda fəlsəfə, filologiya, sənətşünaslıq elmləri doktorlarının, professorlarının kitabları bir qayda olaraq, qiymətləndirmədən kənarda qalır. Söhbət bu kitablara dostbazlıq rakursundan yazılmış rəylərdən yox, “kənar göz”ün baxışından gedir.

Məmmədlinin əlimə təsadüfən keçən sözügedən kitabının jurnalistika sahəsi ilə əlaqəsi yoxdur. Kitab tanınmış simaların portretlərinin və əsərlərinin “analizidir”. Daha dəqiqi, müəllif müxtəlif terminlərdən yersiz yararlanaraq mədhiyyə janrında psevdointellektual məqalələr yazıb.

Məqalələrə keçmədən əvvəl Ön söz haqda xırda-para qeydlərim var. Kitaba Ön sözü filologiya elmləri doktoru, BDU-nun Beynəlxalq jurnalistika kafedrasının professoru Nəsir Əhmədli və filologiya üzrə fəlsəfə elmləri doktoru, dosent Könül Niftəliyeva yazıb. Professor və dosetnin yazdığı Ön söz bütün tərəfləri ilə birinci kurs tələbəsinin intellekti və sosrealizm dövrünün istehsalı olan mətnləri səviyyəsindədir. Müəliflər yazırlar: “Öncə söz gəldi…” müqəddəs kitablardan gələn müqəddəs kəlmədir. Yaradan “ol” dedi və bu dünya, kainat yarandı. Deməli, bu məntiqlə həqiqətən də “öncə söz gəldi…” Bu kitabın müəllifi də söz adamdır. Onun sözə sevgisi bütün yazılarının əsasını təşkil edir” və s.

Ön söz kitabın məqsədini, mövzusunu, üslubunu anladır. Müxtəlif profilli kitablara yazılmış Ön sözlər var ki, məzmun və stilistik baxımdan əsərin sambalından geri qalmır.

Zadi Smitin “Çağdaş amerikan nəsri antologiyası”na və ya Lyosanın “Səfillər”ə yazdığı Ön sözlər müstəqil mətn kimi müxtəlif dillərə çevrilir. Və ya hind əsili amerika alimi, həkim Siddhartha Mukhercinin “Gen-intim hekayə” kitabına müəllifin yazdığı Ön söz oxucunu kitabı oxumağa vadar edir.

N.Əhmədli və K.Niftəliyevanın Ön sözünün yazılış tərzindən, intonasiyasından asanlıqla duyulur ki, onlar Məmmədlinin pafoslu, istifadə müddəti keçmiş üslubdakı məqalələri haqda nə yazacaqlarını bilmədiklərindən, şablon fikirlərlə yaxalarını qurtarmağa çalışıblar və nəticədə məzmunsuz, kitaba maraq oyatmayacaq Ön söz ortaya çıxıb.

Kitabda ən çox məqalə həsr olunan (dörd məqalə) adam Prezident Administrasiyasının ictimai-siyasi məsələlər şöbəsinin sabiq müdiri Əli Həsənovdur. Onun xanımı, “Kaspi” qəzetinin təsisçisi Sona Vəliyevanın fəaliyyətinə isə üç məqalə həsr edilib. Düşünürəm ki, Məmmədli burada gender həssaslığını bir az pozub.

Əli Həsənova həsr olunan məqalələr toplusu-onun müasir beynəlxalq münasibətlər, xarici ölkələrin siyasi sistemləri, Azərbaycanın geosiyasəti və bu kimi oxşar mövzular haqda yazdığı kitablar və eyni zamanda şəxsiyyəti barədədir. Ə.Həsənovun müəllifi olduğu kitabları oxumadığımdan onlar haqda dəqiq nəsə deyə bilməyəcəm. Ona görə kitablara Məmmədlinin gözü ilə baxacağıq.

“Dərslik hər kəs üçün” məqaləsində müəllif uzun-uzadı lüzumsuz giriş edir, “malı”, “məli” şəkilçiləri ilə bitən cümlələri ilə ölkənin inkişafına aid ağsaqqal kimi didaktik məsləhətlər verir. Əhəmiyyətsiz şərhlərindən sonra Məmmədli Əli Həsənovun “Azərbaycanın geosiyasəti” kitabının “Azərbaycanın geosiyasi inkişaf tarixi” adlı birinci bölməsini belə təhlil edir: “Göründüyü kimi müəllif elə ilk bölmədən Azərbaycanın geosiyasi inkişaf tarixini tədqiq etməklə: birincisi, bizim milli dövlətçilik tariximizin dərin və qədim qatlarını təqdim edir və bu təqdimatda milli dövlətçiliyimizin qədimliyinə şübhə yaratmağa çalışan bədxahlara xüsusi mesaj göndərir; ikincisi, millətə onun qədimliyini və bu qədimilikdən başlayan dövlətçilik bacarığı ətrafında xüsusi elmi izahları ilə xalqımızda özünə bir qürur hissi yaradır”. Müəllif bizə qürur verəcək “xüsusi elmi izahların” nədən ibarət oldğuna dair nümunə vermir. İkincisi, semantik baxımdan fikirlər (“bədxah” və “qürur hissi” kimi sözlər) təhlilin təyinatına uyğun deyil. Hətta əgər bu, publisitikadırsa belə, yenə də modern yox, çürük, paslanmış piblisistik dildir.

Müəllif daha sonra Həsənovun kitabından belə bir passaj verir: “Azərbaycan Respublikasının milli təhlükəsizliyi bu gün də ümumölkə səviyyəsində hərtərəfli informasiya təhlükəsizliyinin təmin olunmasından əhəmiyyətli dərəcədə asılıdır. Odur ki, fikrimizcə, ölkənin gələcək informasiya konsepsiyasında müasir qlobal dünyanın çağırışları, Azərbaycanın sabit, təhlükəsiz və dinamik inkişaf səviyyəsini əks etdirən effektli informasiya təhlükəsizliyi siyasəti və fəaliyyəti öz əksini tapacaq, dövlətin informasiya təhlükəsizliyi siyasətinin əsasları sistemləşdiriləcək, hakimiyyət orqanlarının mövcud sahədəki fəaliyyət istiqamətləri dəqiqləşəcək və qarşıda duran vəziflər müəyyən olunacaqdır”.

Məmmədli fikrə mənasız və yorucu şərh verir: “Göründüyü kimi müəllif bütün əsər boyu faktları konstatasiya etmək yolu ilə deyil, onları araşdırıb ümumiləşdirmək və problemlərin həlli yollarını göstərən fikir və mülahizələr sistemini təqdim etməklə oxucunun maariflənməsinə xidmət etmişdir”.

Əslində Həsənovun mətni mühüm faktlara söykənmir, yazılanlar sadəcə, ümumi, yeni fikir daşımayan, hamının bildiyi fikirlərdir. Məmmədlinin burda hansı faktın konstatsiyasını və necə bir maariflənməni görməsi aydın deyil.

Müəllifin fəlsəfə elmləri doktoru, professor Səlahəddin Xəlilova yazdığı üç məqalədə də eyni ritorikada, şablonlarla onun şəxsinin və əsərlərinin “təhlil”i davam etdirilir.

Ümumiyyətlə, Məmmədli təhlil etmir, xarakteristika vermir, o, əsasən, “fundamental”, “mükəmməl” və s. kimi gəlişigözəl sözlərlə kifayətlənir.

Sona Vəliyevaya yazdığı məqalələrdə onun təsisçisi olduğu “Kaspi” qəzetini maariflənmənin beşiyi, azad sözə sahib qəzet modeli kimi dəyərləndirmək yumşaq desəm, riyakarlıqdır. Amma insafən, “Kaspi” qəzetinin “Teatr” əlavəsində dünya teatr nəzəriyyələri, məktəbləri haqda dəyərli materiallar yer alırdı.

Kitabda BDU-nun keçmiş rektoru Abel Məhərrəmova iki yazı həsr olunub və məqalələrdən biri belə adlanır: “Vətəndaşlığın, yaradıcılığın, şəxsiyyətin ziyalı modeli”.

Ön sözdə professor və dosent Məmmədli haqda yazırlar: “C.Məmmədlinin istinsasız olaraq, bütün yazılarının ilk cümləsi elə məzmun daşıyır ki, bu cümlədən sonra adamda mütləq əsəri oxumaq marağı yaranır”.

Kitabdakı bəzi məqalələrin ilk cümlələrini təqdim edirəm:

“Azərbaycan dövlətçiliyinin indiki çağı hər kəsdən, hər bir vətəndaşdan öz cəbhəsində maksumum fəallıq tələb edir”

“Azərbaycan dilinin lüğət tərkibində nur deyilən bir söz var”.

“Bütün dillərin işlək lüğət tərkibində “universitet” anlayışı özündə çox böyük mənəvi məzmun daşıyan bir leksik vahid kimi, müqəddəs bir anlayış kimi qəbul olunur”.

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Oxumağa dəyər

488656195 122127540776763171 3687452932550618916 N
.

Vətən oğlu

Mirzə
17 Aprel 2025
1651940310 Nshot 20220507 201640187
.

Bir söz oyunbazının kino fantaziyaları

Sevda Sultanova
03 Noyabr 2024
17aheds Knee Superjumbo
.

Sənət və siyasətin qarşıdurması: ‘Ahedin dizi’ və estetik zəiflik

Sevda Sultanova
19 Sentyabr 2024
4bpq10e42793ce16c5n 800c450
.

Azərbaycan dəyərləri: Bizə vicdan lazımdır, yoxsa ədalət?

AzLogos
07 Sentyabr 2024
Mesud
.

Miqrenin müalicəsində inqilabi kəşfə imza atan azərbaycanlı alim – Məsud Aşina

AzLogos
07 Sentyabr 2024
Tenha Insan
.

Tənha insanın monoloqu

Sevda Sultanova
21 Avqust 2024
17233651831262236500 1200x630
.

Rəhilə Həsənova – Mükəmməl tarazlığa doğru

Vəfa Abbasova
14 Avqust 2024
Facebook Youtube Instagram Twitter Telegram

az

Dünya azərbaycanlılarının intellektual platformasıdır. Qayəmiz, harada yaşamasından asılı olmayaraq, azərbaycanlılar arasında dünyəvi ideyaları, yüksək zövqü, tənqidi düşüncəni yaymaq və dəstəkləməkdir.

 

 

Bölmələr

  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video
7dce91c5fe34bb353d8aa1ad47ab89c1

Dizayn və icra: Arcod Technology /
E-mail: [email protected]

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Video
  • Dizayn
  • Foto-qrafika
  • Kimlər var
  • Bizi tanı
  • TV
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör