Alimlər müşahidə ediblər ki, Panama meşələrində yaşayan bir qrup ağüzlü kapuçin öz əqli inkişafında Daş dövrünə qədəm qoyub. Onlar topladıqları qoz-fındıq və xitinli dəniz heyvanlarını sındırmaq üçün, daş alətlərdən istifadə edirlər. Eyni şeyi qədim əcdadlarımız da insan təkamülünün ilkin mərhələlərində edirdilər.

New Sceintist xəbər verir ki, bu populyasiya Panamanın Coiba milli parkının bir hissəsi olan Jicarón adasında yaşayır. Bu milli park 3 adadan ibarətdir və hər üçündə ağüzlü kapuçinlər yaşayır. Amma daş alətləri istifadə etməyi yalnız Jicarónad adasında yaşayan meymunlar öyrəniblər. Özü də yalnız erkək fərdlər. Bu tədqiqatla bağlı elmi istinadlarla buradan tanış ola bilərsiniz.

Max Planck İnstitutunun Ornitologiya kafedrasından olan Bredan Barrett bildirir ki, qəribə orasıdır ki, bu cür davranışlar çoğrafi olaraq çox məhdud bir ərazidə yayılıb.

Jicarón kapuçinlərinin yeni davranışları barədə ilk dəfə bu araşdırmanın həmmüəllifi olan Alicia Ibáñez hələ 2004-cü ildə məlumat vermişdi. 2017-ci ildə isə bu hadisəni əyani müşahidə etmək üçün milli parkın müxtəlif yerlərində kameralar quraşdırıldı.

Kamera görüntüləri həqiqətən də erkək meymunların bəzilərinin daş alətlərlə kokos qozu, xərçəng və ilbiz sındırıb yediklərini təstiqlədilər. Amma hələ də müəmmalı qalan məsələ, bu vərdişlərin niyə digər qruplar arasında yayılmamasıdır. Çünki bu cür bacarıqları olan meymunlar başqa qrupdan olan kapuçinlərlə də ünsiyyətdə olurlar və məntiqlə bu vərdişlər digər qruplara da ötürülməli idilər.

Tədqiqat qrupu ehtimal edir ki, Daş dövrünə keçid, primatlar üçün ilk mərhələdə gözlənilən öyrənmə hadisəsindən daha çox təsadüfi davranış variasiyası kimi meydana gəlib. Ola bilər daha ağıllı fərdlərdə meydana çıxan bu vərdişləri sonradan digər qrup üzvləri təkrarlamağa başlayıblar. Məhdud qida şərtləri, məhz bu bacarığı olan populyasiyanın sağ qalmasını təmin edib.

Alimlər ümid edirlər ki, gələcək müşahidələr primatların təkamülünü daha yaxşı anlamaq üçün ətraflı məlumat toplamağa imkan yaradacaq.

Panamanın ağ üzlü kapuçinləri, Amerika qitəsində Daş dövrünə keçən ikinci meymun qrupudu. Cənubi Amerikada oxşar vərdişlərə malik daha bir kapuçin qrupu da mövcuddur. Onlar son 700 ildə daş alətlərdən aktiv istifadə edirlər.

Bundan başqa Tailandda bir qrup makaka və Qərbi Afrikada bir dəstə şimpanzenin də Daş dövründə yaşadığı təsbit olunub.