İslam – bir lağlağı kimi

Başlığın provokasiyası uzun sürməsin deyə, bu «lağlağı»-ya aydınlıq gətirim. Bizim sekulyarlar, hətta «radikal islam» təhlükəsini ciddiyə alanları belə, «azərbaycanlılar içən camaatdır» deyib, gecələr arxayın yatırlar. Bu folklorun davamı isə belədir: «Azərbaycanlılar dinlə məzələnən adamlardır, qeyri-səmimi müsəlmanlardır; nə şiə kimi şiədir, nə sünni kimi sünnidir; azərbaycanlının dini-imanı puldur, şöhrətdir, təkəbbürdür. Bu hedonistlərdən nə müsəlman?.. Bizim şeyximiz dünyanın ən yaxşı şeyxidir, onun kimisi bir daha gəlməz, gərək onu qoruyaq…».

Bunların hamısı, özündə həqiqət payı ehtiva etsələr də, işin lağlağısıdır. Gerçək vəziyyət isə, biz düşündüyümüzdən də ağırdır.

Azərbaycan dini radikallığa qarşı necə qorunur, mövcud iqtidar təhlükənin fərqindədirmi və təhlükənin faciəvi miqyas almaması üçün hansı tədbirləri görür? 

Gəlin üzdə olana baxaq – DTX vaxtaşırı əməliyyatlar keçirərək, radikal cərəyanların mənsublarını öldürür, yaxalayır və dövlət, işini bununla da tamamlanmış hesab edir. Şair demişkən, «Əzəldən belədir dünyanın işi, dövlətin zorakılıq monopoliyası var». Üstəlik sənə silahlı müqavimət də göstərirlərsə, və ya göstəriləcəyi ehtimal olunursa, zorakılığa əl atmaqdan başqa yolun qalmır. Bu, aydındır. Ertəsi gün isə, xəbər saytlarını belə bir başlıq bəzəyir: «DTX radikal qruplaşma üzvlərini məhv etdi».

Deməli, radikallıqla mübarizənin Azərbaycanda bircə üsulu var – güllələmək.

Prezidentin Azərbaycanı

Gəlin bir anlığa, İlham Əliyevin kabinetinə daxil olaq. Dünyadakı bütün prezidentlərin kabinetlərində olduğu kimi, burada da İlham Əliyevin qabağına qovluq qoyulur. Biz bilmirik, qovluğu masaya qoyanlar orda nə yazıblar, hansı mətləblərdən danışıblar, nələri qabardıb, nələrin üstündən sükutla keçiblər. Olur belə şeylər, bu da normaldır.

Bu qovluqda, prezident üçün yazılmış Azərbaycan var – oxuyacaq və bugünkü Azərbaycan haqqında təsəvvürü yaranacaq. Onsuz da, istəsə belə bütün xırdalıqlara nüfuz edə bilməz, etməli də deyil. Bir azdan Merkel gəlir, qanqaraldıcı söhbətlər olacaq. Lukaşenko zəng edib pul istəyəcək, ya da deyəcək traktorumu alın. Putin mesaj yazacaq ki, «traktoru alma, məndə daha ucuzu var». Sonra «Formula 1» haqqında hesabata qulaq asacaq, bir-iki naziri çağırıb danlayacaq, park ya da yol açmağa yollanacaq, protokol xidmətinin çərənləməsinə dözəcək…

Bütün bunlar Bakıda, İlham Əliyevin kabinetində yaşanarkən, gəlin biz, rayonlardan birinə yollanaq, görək burda nə baş verir.

Rayonun qəsəbəsində, bir küçə təsəvvür edin, küçədə sağlı-sollu kənd evləri düzülüb, sakinlərin yarısı birbirilə qohum-əqrəbadır. Siz bu kəndə çox yox, beş il əvvəl gəlsəydiniz, burada yeyib-içən, deyib-gülən insanlarla rastlaşacaqdınız. Görəcəkdiniz ki, hökumətdən ənənəvi narazılıq edirlər, icra başçısını söyürlər, amma həm də yeyib-içirlər, birtəhər dolanırlar. Daha yaxşısına layiq olduqlarına inansalar da, əllərində olanla kifayətlənirlər.

Bu gün isə, o evlərin hamısında «zühur» və «inqilab» intizarı var. Diqqət edin, burada söhbət, dindar vətəndaşların rutin ibadətindən getmir. Bu evlərdə yaşayanlar, İmam Mehdini gözləyir, Hüseynin şəhadətindən ilham alır, vəlayəti-fəqihdən girib, islam dövlətindən, şəriət quruluşundan çıxırlar. Onlar qəzəblidirlər, intiqam gününün intizarındadırlar. Özlərinə lider saydıqları, ya da azından simpatiya bəslədikləri adam(lar) türmədədir. İnqilabın intizarı, onların yeganə təsəlli mənbəyidir. Yer üzü ilə işlərini bitiriblər, asimanda hərlənirlər.

Bu, sıradan dindarlıq deyil, içində axirət sevdası olan fanatizmdir. Öz köklü, qədim əhvalatları olan məktəbdir. Şəhadət şərbəti üçün susamışların, dözülməz səbatıdır. Onların dilində həsrət, eşq, şəhadət kimi məsum və ülvi sözlər, əslində qan-qan deyən çağırışlardır.

Mən isə deyirəm ki, radikal dindarların öldürülməsi, tutulması bunlara yaşıl işıq yandırmaqdır, əhvalatlarının cücərməsi üçün, münbit şərait yaratmaqdır. YAP hökuməti fanatiklər üçün torpaq belləyir, toxumu əkir və hələ bir sulayır.

Unutmayın, İranda hər 10 nəfərdən biri şahın xəfiyyəsi idi. Axırı nə oldu, hamımıza məlumdur. Hakimiyyət zirvəsindən bunları görmək çətindirsə, biz burdan deyirik, eşidin. Müşahidə, tarix göstərir ki, dəvəquşu pozası heç vaxt problemlərə çarə olmayıb. Hakimiyyətin içində məsələnin nə yerdə olduğunu bilən, anlayan adamlar da az deyil. Amma onlar da danışmağa ehtiyatlanırlar, çünki qorxurlar.

***

Vaxt var idi, bu ölkədə siyasi partiyaların qərargahları, məktəb funksiyası yerinə yetirirdilər. Daha ziyadə Müsavat Partiyasının qərargahını nəzərdə tuturam. Qərargaha əyalətlərdən gənclər gəlirdilər, burada müraciət qaydalarını öyrənir, «xanım», «bəy» kimi sözlərlə tanış olurdular. Adamlar bir-birlərinə kitab, film tövsiyə edirdilər. O cümlədən dindarlar – oruc tutan, namaz qılan gənclər də, dinlə dövlət işlərinin bir-birindən ayrılmasının vacibliyini dərk edirdilər. Heç kim islam dövləti qurmaq haqda düşünmür və danışmırdı. Adama gülərdilər.

Bunu ona görə yazdım ki, hamımızın çevrəsində islam dininə görə yaşayan və ya yaşamağa çalışan adamlar var. Onlar bizim qohumlarımız, dostlarımız, qonşularımızdır. Onlar üçün dinlə dövlət işlərinin ayrı olması, müzakirə belə olunmur. Biz, ilk növbədə onların, bu cür dindarların köməyinə ehtiyac duyuruq. Fanatizm qələbə çalsa, bir ucu onlara da toxunacaq.

Biz, fanatizmdən danışanda təklənmək, marginal qrup kimi görünmək, hədəfə gəlmək istəmirik. Bizimlə eyni fikirləri bölüşən yüksək vəzifəli məmurları, deputatları, hakimiyyətdə sözü keçən adamları, həmçinin müxalifləri tək-tək tanıyırıq, amma onlar heç vaxt özlərini yandırmazlar, gözləyərlər biz yazaq, biz danışaq, bunlar da oxuyub «kayf tutsunlar». «Kayfı» sizə halal edirik, amma oyun oynamaq vaxtı deyil, təhlükə qapıdadır.

Pessimistlərə görə, Azərbaycan üçün artıq çox gecdir, bu məmləkətdən əlimizi üzək gərək.

Biz isə deyirik ki, çarə hələ tükənməyib, çarənin adı təhsil, təhsil, bir daha təhsildir. Kitabın, sənətin, elmin təbliğidir. Sosial xidmətlərin göstərilməsi, gənclərin məşğulluğunun artırılmasıdır. Zərərli cərəyanlara meyllər, 99% hallarda, avaralıqdan irəli gəlir. 

Tarixdə qalmağın, xalqın minnətdarlığını qazanmağın yolu da budur.