Bəzi şəhərlər var ki, gedib görməmişdən məni artıq həyəcan basır. Xüsusilə qısa müddətə getdiyim zaman. Gedib görməli olduğum yerlərin hamısına vaxtım çatacaqmı və ya görəcəyim yerlərdən umduğum təəssüratlarla dönəcəyəmmi? Bu fikirlərlə çıxdığım səfər, daha həyəcanlı olur.
Amma “Frankfurt am Main” belə şəhərlərdən deyil. Bu şəhərdə mənə iki gün artıqlaması ilə bəs etdi. Main çayının ətrafı, modern göydələnlər arasında hələ də gözəlliyini saxlamış Opera binası, dünyaca məşhur şair və təbiət araşdırmaçısı Götenin ev muzeyi, şəhərin qədim hissələrində ailə ilə gəzinti üçün iki gün kifayətdir (sözssüz ki, bu qeydlər turist qeydləridir, yoxsa bu şəhərin də unikal bir çox cəhətləri əlbəttə var).
Amma bu şəhərdə bir yer var ki, təbiət tarixi və “Tarixdən əvvəl həyat” həvəskarları üçün əvəzedilməzdir – Senkenberg Təbiət Muzeyi (“Senckenberg Naturmuseum”). Bu muzeydə bir dəfə olmaq üçün, bu şəhərə gəlməyinə dəyər. Buranı sizə kiçik detalları ilə göstərəcəyəm, amma əvvəl muzey haqqında qısa məlumatla sizi tanış edim.
Muzey öz sahəsində Almaniyanın ən zəngin muzeyi sayılır. Həm eksponantların çoxluğu, həm də başqa muzeylərdən fərqli olaraq burdakıların əsl – original olması xüsusi diqqət çəkir.
Muzey 1817-ci ildə yerli şəhər əhalisindən olan 32 təbiət araşdırmaçısı tərəfindən qurulub və muzeyin qurulmasında təkanvericilərdən biri də Göte olub.
Muzey böyüdükcə böyüyüb, zənginləşib, amma II Dünya Müharibəsindən də öz payını alıb. Belə ki, 1944-cü ilin martında hava bombardımanı zamanı bombalardan biri muzeyə düşərək qapı-pəncərələri, muzeyin tavanını, eksponat rəflərini dağıdıb. Həmin vaxt dəyərli eksponatların mühafizəsi təşkil edildiyindən, muzey böyük itki verməyib.
Muzeyin əsas konsepti dörd mövzu üzərində qurulub: Bəşəriyyət, Dünyamız, Kosmos və Gələcək.
Vaxtınızı almadan sizə burdakı eksponatları göstərəcəyəm, amma əvvəlcə bu muzeyi mənim üçün xüsusi edən bir neçə səbəbi deyim:
– Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, bu muzeydə eksponatların mütləq əksəriyyəti həqiqidir. Fosillərin bir çoxu Almaniyanın cənub mədənlərində tapılıb. Bundan əlavə başqa ölkələrdən müvəqqəti gətirlib sərgilənən fosillər də var. Yeni nə tapılırsa burada da bir müddət tamaşaya çıxarılır;
– Müzey dünyamızı dolğun təsvir edir. Bu günün demoqrafik vəziyyəti, iqlim problemi, bu problemi yaradan səbəblər, təbii fəlakətlər, zəlzələlərə səbəb olan yerin dərin qatlarındakı proseslər, vulkanların fəaliyyət mexanizmi görüntülü formada izah edilir. Yeri gəlmişkən, muzeyin bir salonunda günboyu uşaqlar üçün “workshop”lar təşkil olunur, uşaqlara mikroskoplardan istifadə öyrədilir.
– Muzeydəki bəzi eksponatlar istisna olmaqla, əksəriyyətinə əsasən uşaqların əl vurmasına icazə verilir. Mədəni təhsil sistemlərində anlayırlar ki, ziyarətçi tarixə əlini sürtüb onu hiss etməlidir. Təmasla, mövzü daha rahat anlaşılır. Xatırlayırsınızsa bir dəfə sizə Tiflis Tarix Muzeyində yaşadıqlarımızı təsvir etmişdim. Uşaqlar 1-2 əsr əvvələ aid olduğu deyilən top gülləsinə əl vurmuşdular deyə, muzey nəzarətçilərindən ibarət ordu bizi gözümçıxdıya salmışdı. Mədəni toplumlarda isə hətta bir neçə 10 milyon illik fosillərə belə əl vurmağa icazə verilir, amma ehtiyatlı olmaq şərti ilə.
– Bu muzeydə uşaq və gənc ziyarətçilərə insanın yaranma prosesini əvvəldən sona qədər və real görüntülərlə izah edirlər. Mənimkilərin yaşı hələ çatmadığı üçün, onlara bu bölməni göstərmədim.
Əziz oxucular, bu fotosessiyada siz, tanıdığınız bir çox canlının (qurbağa, kərtənkələ, kəpənək, milçək, əqrəb, balıq, krevet və s.) milyon illər əvvəl yaşamış ilk əcdadlarının həqiqi fosillərini görə və uşaqlarınıza göstərə bilərsiniz.
Muzeyin bir mərtəbəsi isə müasir dövrümüzdə yaşayan canlılara həsr olunub. Bəzi canlılar ana bətnindən çıxarılıb, yarılaraq daxili orqanları ilə birgə nümayiş etdirilir. Quzu, ayı balası eksponatlarını fotolarda görəcəksiniz…