Türkiyənin ictimai-siyasi-mədəni həyatında özünə yer tapa bilməyən, artıq-urtuq, qalıq-quluq türklər azərbaycanlılara sadəcə “bəyənmə düyməsi” kimi baxırlar. Kiçik qardaş xəstəliyinin altında şiddətlə əzilən azərbaycanlılar onlara “bəyənmə düyməsi” kimi baxan, Türkiyənin ictimai-siyasi-mədəni həyatında özünə yer tapa bilməyən, artıq-urtuq, qalıq-quluq türklərə böyük şövqlə, geniş məhəbbətlə qucaq açırlar.
Kiçik qardaş xəstəliyinin altında şiddətlə əzilən azərbaycanlılar elə zənn edirlər ki, doğrudan da bunlarla maraqlanan adamlar var. Məsələn, artıq-urtuq, qalıq-quluq bir türk Azərbaycan mətbəxi, Azərbaycan musiqisi, nə bilim Azərbaycan badımcanı haqqında bir video çəkir. Kiçik qardaş xəstəliyinin altında şiddətlə əzilən azərbaycanlılar qarışqa qəndə daraşan kimi tez bu videonun üstünə daraşırlar. Səydəş-səydəş, səviyyəsiz-səviyyəsiz şərhlər yazmağa başlayırlar. Daha bilmirlər ki, videonu çəkən adama Azərbaycan musiqisi, Azərbaycan mətbəxi, Azərbaycan badımcanı əsla maraqlı deyil. Ona azərbaycanlılar bir “bəyənmə düyməsi” kimi lazımdır və yerdə qalan məsələlər, sadəcə lüzümsuz təfərrüatdır.
Türkiyənin ictimai-siyasi-mədəni həyatında özünə yer tapa bilməyən, artıq-urtuq, qalıq-quluq bir türk var. Yutubda özünə xudmani kanal açıb. “Bəyənmə düyməsi” kimi baxdığı azərbaycanlıları kanalına dəvət edir. Bir neçə gün əvvəl bu artıq-urtuq, qalıq-quluq türkün kanalında Cəmil Həsənli qonaq idi. Cəmil müəllim sözlərin sonuna “YORUM” artırmaqla guya öz aləmində türkcə danışırdı. Cəmil müəllimin biabırçı tərzdə “türkcə” danışmağına altı dəqiqə dözə bildim. İstədim güləm, inanın gülə də bilmədim. Çıxdım balkona. Bir siqaret çəkdim. Sonra bir stəkan tünd çay içdim. Bir daha Cəmil müəllimin “türkcə” danışmağına qulaq asmağa cəhd etdim. Çifayda, bu dəfə də alınmadı. Cəmil müəllimin “türkcə” danışmağına yenə də maksimum altı dəqiqə dözə bildim. Nəsə, Cəmil müəllimin “türkcə” danışmağını çətin də olsa qoyaq kənara. İndi xahiş edirəm mənzərəyə fikir verin. Verilişin aparıcısı türk, qonaq azərbaycanlı, verilişə baxanlar, şərh yazanlar da azərbaycanlılar. Türklər artıq-urtuq, qalıq-quluq türkün verilişinə baxmırlar. Belə çıxır Cəmil müəllim ancaq aparıcı üçün “türkcə” danışırdı. İşin qəribə tərəfi isə ondan ibarətdir ki, aparıcı da Azərbaycan dilini bilir. Bu artıq karikatura da deyil. Buna nəsə başqa ad tapmalıyıq və paralel olaraq ortaya çıxan maraqlı bir suala cavab verməliyik. Əgər verilişə baxanlar, şərh yazanlar azərbaycanlılardırsa, əgər türklər artıq-urtuq, qalıq-quluq türkün verilişinə baxmırlarsa (yaxşı edib baxmırlar) və verilişin aparıcısı, bu artıq-urtuq, qalıq-quluq türk də Azərbaycan dilini bilirsə, bəs yaxşı, onda Cəmil müəllim kimin üçün “türkcə” danışırdı? Bu suala neçə gündür cavab tapa bilmirəm.
Türkiyənin ictimai-siyasi-mədəni həyatında özünə yer tapa bilməyən, artıq-urtuq, qalıq-quluq türkün kanalındakı digər verilişlərə də nəzər saldım. Verilişlərdə İsa Qəmbər, İsa Sadıxov, Qubad İbadoğlu və bu qəbildən olan digər azərbaycanlılar da Cəmil müəllim kimi sırf aparıcı üçün “türkcə” danışmışdılar.
Azərbaycanlıların artıq-urtuq, qalıq-quluq türkün kanalında “türkcə” danışmaqlarına baxanda istər-istəməz yadıma köhnə bir lətifə düşdü.
Qədim zamanlarda yaşayan bir qoca padşah elan edir ki, məmləkətimdə kim ən mənasız bir söz desə taxt-tacımı ona verəcəm. Müxtəsər, padşahın taxt-tacını ələ keçirməyi arzu edən çoxlu sayda adam saraya axışır. Hərə mənasız hesab etdiyi bir söz deyir. Amma padşah hər kəsin sözündə bir məna tapır. Nəhayət, saraya bir keçəl gəlir. Keçəl padşaha deyir: “Mənim qardaşım zurna çala bilir, amma mən zurna çala bilmirəm”. Padşah nə qədər çalışsa da, keçəlin bu sözlərində bir məna tapa bilmir və nəticədə taxt-tacını keçələ verməli olur. Əslində bu lətifə bir qədər uzundur. Detalları yazmağa həvəs olmadı. Lətifənin ən qısa, necə deyərlər, lətifənin “qış variantını” yazdım.
Gəlin ədalətli olaq. Keçəlin “mənim qardaşım zurna çala bilir, amma mən zurna çala bilmirəm” sözləri Cəmil Həsənlinin, İsa Qəmbərin, İsa Sadıxovun, Qubad İbadoğlunun və bu qəbildən olan digər azərbaycanlıların artıq-urtuq, qalıq-quluq türkün kanalına çıxıb “türkcə” danışmaqlarından daha mənalı deyilmi?
