Ümumiyyətlə, pisləyirikmi?
Bu ittihamı bizə o qədər çox və çoxdan ediblər ki, yanaşma özü qədimdən qədim gəlir. Heç vaxt görmədiyim əsrləri xatırladır. Markes demişkən, bu o qədər çoxdan başlayıb ki, dünya o vaxt çox, lap tarixdən əvvəlki dinozavr yumurtaları qədər təzə idi. “Siz Azərbaycanın düşmənisiniz!”, “Siz ancaq Azərbaycanı pisləyirsiniz!” – ölkədə insan haqları, heyvan haqları, LGBTİQ, qadın problemləri, azyaşlı problemləri, erkən nikahlar barədə bir kəlmə gerçəyi danışan kimi, sanki 9D formatında bir baş peyda olub, bunları deyib, çəkilir.
Siz Azərbaycanın düşmənisiniz. Sanki elə adamlar var, sosial şəbəkələrə ancaq və ancaq “Azərbaycanı pisləyən, şərləyən, ölkənin düşməni, dövlətçiliyin qənimi”lərini tapıb, onu ittiham etmək və tez də harasa yoxa çıxmaq üçün gəlirlər. Onların ən ümdə dərdi, problemi, arzusu gün ərzində bir “Azərbaycanı pisləyən” adam ovlayıb, yeyib, sonra qeybə çəkilməkdir.
Amma məni düşündürən budur ki, Azərbaycanı pisləmək necə olur? Şəxsən mən heç vaxt heç kimin yanında Azərbaycanı pisləməmişəm. Yəni, heç vaxt kimisə deməmişəm ki, Azərbaycan pisdir. Ya da heç vaxt “Azərbaycan pisdir” yazmamışam. Axı, bir ölkə bütünlükdə necə pis, və ya yaxşı ola bilər? Ölkə bəyəm nədir ki, o pis və ya yaxşı olsun? Bu mənə çatmır. Ölkə milyonlarla insandan, dağdan-bağdan, fabrik-zavodddan, qanundan-qaydadan, zurnadan-qavaldan, binalardan, otlaqlardan, flora və faunadan, konstruktiv və dağıdıcı müxalifətdən, daxili və xarici siyasətdən və daha nələrdən ibarətdir axı. Bunun hamısına birdənmi “pis” dedik biz?
Hə, ölkədə filan şey pis ola bilər. Məsələn, Azərbaycanda qadınlara qarşı pis münasibət var. Zorakılıq var, şiddət var, qısnama var, ictimai nəqliyyatda qadına penis dirəmə var, nifrət çağırışları var, iqtidarlı-müxalifətli liderlərin, bloggerlərin öz nitqlərində bir-birini alçaltmaq üçün “ana-bacı”, “kişi-arvad” söhbətləri var. Bu var. Faktdır. İndi mən bunu hardasa deyəndə, Azərbaycanı pisləmiş oldum? Nə dəxli var? Deməyim? Niyə? Bəlkə bu halların özünü pisləyək, problemlərin hardan qaynaqlandığına baxaq, bəlkə qadınlara qarşı pis davranan sadə və elitar kişiləri ittiham edək? Belə daha yaxşı olmazmı?
Hardasa deyirsən ki, ölkədə 14, 15 yaşında ərə verilən qızlar var, o dəqiqə 9D formatlı o baş çıxıb deyir ki, “Siz Azərbaycanın düşmənisiniz!”. Ölkənin qanununu pozan valideyn, 14 yaşında uşağa göz dikən azərbaycan kişisi, o toyda iştirak edən polis nəfəri (o adam ki, o toya gələnləri avtobuslara doldurub, bölməyə aparıb, barələrində tədbir görməlidir, azyaşlını seksə hazırladıqları üçün) ittiham olunmur, amma bizə deyirlər, siz Azərbaycanı pisləyirsiniz? Yəni məntiq nədir, onu anlaya bilmirəm? “Eybi yox, 14 yaşında qızı gecə zorlasınlar, amma bunu xaricilər bilməsin, yoxsa deyəcəklər ki, oy mama, Azərbaycan çox pisdir!” Budurmu məntiq?
Hardasa deyirsən ki, ölkədə siyasi məhbuslar var, aksiyada etirazçılar döyülür, korrupsiya baş alıb gedir, o baş yenə çıxır: “Siz Azərbaycanın düşmənisiniz!”. Təsəvvür edin, xalqın büdcəsini, ölkənin sərvətlərini talayıb milyardlarla avroluq mülklər alanlar, istedadsız, iki kəlmə danışa bilməyən müğənnilərə milyonlar xərcləyib, ziyalıları acından öldürən, alçalmasına şərait yaradan məmurlar, nazirlər, – amma xalqın düşməni biz. Bu barədə danışanlar.
Biz niyə Azərbaycanı pisləyirik? Biz Azərbaycanı pisləmirik. Biz ölkədəki qanunsuzluqları, korrupsiyanı, insan haqları ilə tam ziddiyyət təşkil edən adət və ənənələri, mentaliteti, zərərli düşüncə tərzini, əsassız stereotipləri pisləyirik. Biz körpələrimizin rifah və sağlamlıq içində böyüməsinə, gəncimizin inkişaf etməsinə, ahılımızın rahat yaşamasına mane olan nə varsa, onu pisləyirik. Biz başqa vaxt “qadın müqəddəsdir” deyib, (guya qadına dəyər verir, halbuki adətən zorakılar, abuserlər elə belə deyənlər arasından çıxır) bir-biri ilə dalaşanda bir-birinin qadın qohumlarını təhqir etmələrini pisləyirik.
Ən əlası isə, bu 9D formatlı başların “Azərbaycanı niyə pisləyək axı?” sualına tapdıqları şablon, standart, heç vaxt dəyişməyən, buddavari cavabdır. Əladır bu cavab, mənim çox xoşuma gəlir. “Çünki sizi Qərb maliyyələşdirir”.
İlahi, ürəyim gedir bu söhbətdən ötrü. Gözümün qabağına Tarantinonun qanqster filmlərindən qara kostyumlu, qara eynəkli, əli “diplomatlı” qardaşlar gəlir. Gizli, alaqaranlıq bir otaqda görüşürük, qardaşlar gəlib “diplomatları” fırladırlar masanın üstündə, biz səbirsizliklə açırıq, baxırıq çoxlu, çəngə-çəngə bağlanmış şux, təptəzə, ətirli əskinaslar. “Azərbaycanı pisləyərsiniz!” deyib, çox danışmadan yoxa çıxırlar qərbli qardaşlar. Biz isə noutbuka cumuruq. Yazımıza başlıq axtarırıq. Və tapırıq “Azərbaycanı sevməmək üçün 10 səbəb”, “Azərbaycana getməyin!”, “Azərbaycan pisdir!”
Okeanın o tayında qara eynəkli qardaşlar əllərindəki “Jack Daniel’s” viskisindən qurtum alaraq yazılarımıza baxır, azərbaycanca mətni kopyalayıb, google-da ingiliscəyə tərcümə edirlər, oxuyub qəşş edirlər.
Siz bunu belə təsəvvür edirsiz?