Azlogos
  • Kimlər var
  • Bizi tanı

TS-Eliot Qismət. Tomas Eliotun poetikası Dünyanın xərçəng xəritəsi Koronavirus isteriyasına son verin. Azərbaycanı açın Dünyanın uşaqları Ülkücü məktəblərinin Azərbaycanda işi nə? Sahil Qənbərli: "Heydər Əliyev Mərkəzi radikal qərar idi"
  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör
Azlogos
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör

Bilmədiyini bilməyənlər

Elnur Astanbəyli Elnur Astanbəyli
., Mövqe
20 Mart 2020

Yazının başlığına çıxarılan ifadənin müəllifi Sokratdır.

Qərb fəlsəfəsinin yaradıcılarından sayılan bu antik yunan filosofu həmin ifadəni varlı-hallı bir afinalı ilə söhbətdən sonra işlədib. Hamı onu zəngin olduğu qədər də ağıllı, müdrik hesab edirdi.

Sokratın şagirdi, başqa bir antik yunan filosofu Platonun yazdığına görə, bir gün müəllimi həmin afinalı ilə görüşüb söhbətləşir. Söhbət uzun çəkməsə də, Sokrat arxayın olur ki, afinalıda intellektdən və müdriklikdən əsər-əlamət yoxdur, o, sadəcə bunun görüntüsünü yaratmağı bacarır.

Ona görə də həmin görüşdən sonra bu məşhur sözləri söyləyir: “Biz ikimiz də heç nə bilmirik. Lakin mən ondan daha müdrikəm. Çünki mən bilmədiyimi bilirəm, o isə bilmədiyini bilmir”.

Bilməyin önəmli şərti, şübhəsiz, çox oxumaqdır, başqa bir məşhur kəlamda deyildiyi kimi, bilməmək ayıb deyil, öyrənməmək ayıbdır.

Oxumaq, öyrənmək üçünsə zəhmətkeşlik, çalışqanlıq şərtdir. 

Və daha bir şərt var: sorğulayıcı olmaq, şübhəçi olmaq. Bu şərt özündə bir az da öncəkiləri birləşdirir – çox oxuduqca, öyrəndikcə heç də beynini qurcalayan bütün suallara cavab tapmırsan, əksinə, yeni suallarla qarşı-qarşıya qalırsan, yeni şübhələrlə üzləşirsən. Beləcə, daha çox oxumağa, daha çox öyrənməyə ehtiyac duyursan. Tənbəllik eləməsən, yeni sualların, yeni şübhələrin ardınca yoluna davam edirsən. Əks halda bir yerdən sonra qulaqdandolma söhbətlərlə çulunu sudan çıxarmağa çalışırsan.

Sokratın həmsöhbəti olan naməlum afinalı kimi.

Beləcə, guya çox bildiyinin illüziyasını, görüntüsünü yaradırsan.

Azərbaycan elə bir ölkədir ki, siz bu cür gözbağlayıcılarla hər addımda rastlaşa bilərsiniz. Burada çayxanalardan tutmuş sosial şəbəkələrəcən hər yer “Kurtlar vadisi – Pusu”ya baxıb geosiyasi mülahizələr irəli sürənlərlə doludur. Ya da tarixi “Diriliş Ərtoğrul”dan, “Möhtəşəm yüz il”dən öyrənənlər xirtdəyəcəndir. 

Səbəbi çox uzaqda axtarmağa gərək yoxdur: bizim sovet təhsil sisteminin təsirindən heç cür azad ola bilməyən təhsil sistemimiz, görünüşcə “modern”, “yeni”, mahiyyətcə köhnə, ənənəvi təhsil sistemimiz hələ də şübhəçi, sorğulayıcı, araşdırıcı fərdlər yetişdirməkdə acizdir. O öz vəzifəsini yazıb oxumağı öyrətməklə bitmiş hesab edir; o özünü tutaq ki, riyazi əməliyyatların, fizika qanunlarının tədrisi ilə məhdudlaşdırır. Halbuki onun borcu, bütün bunlarla bərabər, bizə erkən yaşdan tənqidçi düşünməyi, skeptik düşünməyi, suallarla düşünməyi də təlqin etməkdir.

Əks halda ortaya acı mənzərə – sorğulamayan, araşdırmayan, “bəli”, “baş üstə”yə köklənən, hər deyiləni qeyd-şərtsiz qəbul edən, hər eşitdiyini mütləq həqiqət kimi qarşılayan kütlə çıxır.

Primitv bir örnək: koronavirus söhbətinin təzəcə ortaya çıxdığı günlərdə sosial şəbəkələrdə bir foto dolaşır. Guya oradakı şəxs Hindistan prezidentidir və koronavirusdan qorunmaq üçün inək poxu yeyir. Fotonun qaynağı bəlli deyil, ancaq uydurma olduğu şübhəsizdir. Bəlkə də onu ilk dəfə kimsə öz aləmində “dəhşətli zarafat etmək” məqsədilə ortaya atıb. Lakin hətta savadlı, ağlı başında hesab etdiyin adamlar belə, dərhal “təkərə düşüblər”, sağda-solda partapart paylaşırlar. Kimsə araşdırmaq gərəyi duymur. Kimsə həqiqəti öyrənmək ehtiyacı hiss etmir.

Nəhayət, fotonun saxta olduğu, üzərində oynanıldığı aydınlaşır. Oradakı şəxs Hindistanın baş naziridir, vegeteriandır, yediyi isə normal qidadır.

Lakin çifayda… Kimsənin üzü qızarmır!

Bu primitiv örnək belə, toplum olaraq nə qədər acınacaqlı duruma düşdüyümüzü anlamağa kifayət edir. Bilgiyə deyil, qulaqdandolma söhbətlərə aludəyik. Soruşmağa, sorğulamağa deyil, hər deyiləni, hər yazılanı qeyd-şərtsiz qəbul etməyə adətkardayıq. Eşitdiklərimizə “bəlkə…” deyə qarşılıq vermək ağlımızın ucundan keçmir: “Bəlkə yalandır…”, “Bəlkə uydurmadır…”, “Bəlkə dəqiqləşdirək…”, “Bəlkə araşdıraq…”. Bütün bunlar bizə yaddır.

Çünki ölkənin təhsil sistemi “xəmirimizi” bu cür yoğurub: “bəlkə”lərsiz, şübhələrsiz, suallarsız…

Nəticə?

Nəticə göz qabağındadır: bilməməyi azmış kimi, bilmədiyini də bilməyənlər topluluğu!

Paylaş

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Oxumağa dəyər

TS-Eliot
.

Qismət. Tomas Eliotun poetikası

23 Yanvar 2021
cancer cover
.

Dünyanın xərçəng xəritəsi

22 Yanvar 2021
Box_20200403_QAndAWithColleenKirkPanicBuying_Hero
.

Koronavirus isteriyasına son verin. Azərbaycanı açın

22 Yanvar 2021
CB-70sFH0wY-png__880
.

Dünyanın uşaqları

21 Yanvar 2021
20191018-lkuecueler-jpge62f54-image
.

Ülkücü məktəblərinin Azərbaycanda işi nə?

21 Yanvar 2021
136523998_2602941029998457_6968094506156195070_o
.

Sahil Qənbərli: “Heydər Əliyev Mərkəzi radikal qərar idi”

20 Yanvar 2021

Redaktorun seçimi

Manafzadələrin musiqi dünyası

“Yeni sadəlik” bəstəkarı: Gia Kançeli

Total “Düşərgə”. Weltschmerz

Kasıbların qəzəbi – bütün hakimiyyətlərin qənimi

Müasir meymunlar da təkamül edir – Bir qrup meymun Daş dövrünə keçib (Video)

Bütün ölkələrin seksual orgiyaları, birləşin!

Hisslərin təhqir olunması

Bir daha Çernobıl, yenə HBO

“Tibbi sığorta haqqında” qanuna dəyişikliklər edilir

Homoseksuallıq seçimdir yoxsa xəstəlik?

DTX-nın “Mədəniyyət” əməliyyatı

Azərbaycanda ilk respublika: Car-Balakən camaatlığı

Mışkinin monoloqu

Əmək prosesinin sadələşdirilməsi haqqında

Repçi və Bandotdel

Zəngəzur problemi

Uzun və qısa siyahılar

Bozluq və boşluq içindəki Azərbaycan kəndi…  

O, bir fenomen idi

“731-ci dəstə”: yapоn ölüm fabriki haqqında dəhşətli həqiqətlər (18+)

Bakının konstruktivizm dövrü memarlığı: XX əsrin 1920-1930-cu illəri

Dil, iqtisadiyyatımızın bünövrəsi kimi

İmitasiya və ya Industry 4.0-ün tələbləri

Fuad İbrahimov La Folle Journée festivalında

8 martın Azərbaycanın kölgə iqtisadiyyatına təsiri

Xankəndinə niyə girmədik?

Mehriban Əliyeva özü haqda

Dəyməz

Seymurun iyrəndiyi qan

Komendant-karantin dövrü

Bilmədiyini bilməyənlər

Elnur Astanbəyli Elnur Astanbəyli
., Mövqe
20 Mart 2020

Yazının başlığına çıxarılan ifadənin müəllifi Sokratdır.

Qərb fəlsəfəsinin yaradıcılarından sayılan bu antik yunan filosofu həmin ifadəni varlı-hallı bir afinalı ilə söhbətdən sonra işlədib. Hamı onu zəngin olduğu qədər də ağıllı, müdrik hesab edirdi.

Sokratın şagirdi, başqa bir antik yunan filosofu Platonun yazdığına görə, bir gün müəllimi həmin afinalı ilə görüşüb söhbətləşir. Söhbət uzun çəkməsə də, Sokrat arxayın olur ki, afinalıda intellektdən və müdriklikdən əsər-əlamət yoxdur, o, sadəcə bunun görüntüsünü yaratmağı bacarır.

Ona görə də həmin görüşdən sonra bu məşhur sözləri söyləyir: “Biz ikimiz də heç nə bilmirik. Lakin mən ondan daha müdrikəm. Çünki mən bilmədiyimi bilirəm, o isə bilmədiyini bilmir”.

Bilməyin önəmli şərti, şübhəsiz, çox oxumaqdır, başqa bir məşhur kəlamda deyildiyi kimi, bilməmək ayıb deyil, öyrənməmək ayıbdır.

Oxumaq, öyrənmək üçünsə zəhmətkeşlik, çalışqanlıq şərtdir. 

Və daha bir şərt var: sorğulayıcı olmaq, şübhəçi olmaq. Bu şərt özündə bir az da öncəkiləri birləşdirir – çox oxuduqca, öyrəndikcə heç də beynini qurcalayan bütün suallara cavab tapmırsan, əksinə, yeni suallarla qarşı-qarşıya qalırsan, yeni şübhələrlə üzləşirsən. Beləcə, daha çox oxumağa, daha çox öyrənməyə ehtiyac duyursan. Tənbəllik eləməsən, yeni sualların, yeni şübhələrin ardınca yoluna davam edirsən. Əks halda bir yerdən sonra qulaqdandolma söhbətlərlə çulunu sudan çıxarmağa çalışırsan.

Sokratın həmsöhbəti olan naməlum afinalı kimi.

Beləcə, guya çox bildiyinin illüziyasını, görüntüsünü yaradırsan.

Azərbaycan elə bir ölkədir ki, siz bu cür gözbağlayıcılarla hər addımda rastlaşa bilərsiniz. Burada çayxanalardan tutmuş sosial şəbəkələrəcən hər yer “Kurtlar vadisi – Pusu”ya baxıb geosiyasi mülahizələr irəli sürənlərlə doludur. Ya da tarixi “Diriliş Ərtoğrul”dan, “Möhtəşəm yüz il”dən öyrənənlər xirtdəyəcəndir. 

Səbəbi çox uzaqda axtarmağa gərək yoxdur: bizim sovet təhsil sisteminin təsirindən heç cür azad ola bilməyən təhsil sistemimiz, görünüşcə “modern”, “yeni”, mahiyyətcə köhnə, ənənəvi təhsil sistemimiz hələ də şübhəçi, sorğulayıcı, araşdırıcı fərdlər yetişdirməkdə acizdir. O öz vəzifəsini yazıb oxumağı öyrətməklə bitmiş hesab edir; o özünü tutaq ki, riyazi əməliyyatların, fizika qanunlarının tədrisi ilə məhdudlaşdırır. Halbuki onun borcu, bütün bunlarla bərabər, bizə erkən yaşdan tənqidçi düşünməyi, skeptik düşünməyi, suallarla düşünməyi də təlqin etməkdir.

Əks halda ortaya acı mənzərə – sorğulamayan, araşdırmayan, “bəli”, “baş üstə”yə köklənən, hər deyiləni qeyd-şərtsiz qəbul edən, hər eşitdiyini mütləq həqiqət kimi qarşılayan kütlə çıxır.

Primitv bir örnək: koronavirus söhbətinin təzəcə ortaya çıxdığı günlərdə sosial şəbəkələrdə bir foto dolaşır. Guya oradakı şəxs Hindistan prezidentidir və koronavirusdan qorunmaq üçün inək poxu yeyir. Fotonun qaynağı bəlli deyil, ancaq uydurma olduğu şübhəsizdir. Bəlkə də onu ilk dəfə kimsə öz aləmində “dəhşətli zarafat etmək” məqsədilə ortaya atıb. Lakin hətta savadlı, ağlı başında hesab etdiyin adamlar belə, dərhal “təkərə düşüblər”, sağda-solda partapart paylaşırlar. Kimsə araşdırmaq gərəyi duymur. Kimsə həqiqəti öyrənmək ehtiyacı hiss etmir.

Nəhayət, fotonun saxta olduğu, üzərində oynanıldığı aydınlaşır. Oradakı şəxs Hindistanın baş naziridir, vegeteriandır, yediyi isə normal qidadır.

Lakin çifayda… Kimsənin üzü qızarmır!

Bu primitiv örnək belə, toplum olaraq nə qədər acınacaqlı duruma düşdüyümüzü anlamağa kifayət edir. Bilgiyə deyil, qulaqdandolma söhbətlərə aludəyik. Soruşmağa, sorğulamağa deyil, hər deyiləni, hər yazılanı qeyd-şərtsiz qəbul etməyə adətkardayıq. Eşitdiklərimizə “bəlkə…” deyə qarşılıq vermək ağlımızın ucundan keçmir: “Bəlkə yalandır…”, “Bəlkə uydurmadır…”, “Bəlkə dəqiqləşdirək…”, “Bəlkə araşdıraq…”. Bütün bunlar bizə yaddır.

Çünki ölkənin təhsil sistemi “xəmirimizi” bu cür yoğurub: “bəlkə”lərsiz, şübhələrsiz, suallarsız…

Nəticə?

Nəticə göz qabağındadır: bilməməyi azmış kimi, bilmədiyini də bilməyənlər topluluğu!

Paylaş

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Oxumağa dəyər

TS-Eliot
.

Qismət. Tomas Eliotun poetikası

23 Yanvar 2021
cancer cover
.

Dünyanın xərçəng xəritəsi

22 Yanvar 2021
Box_20200403_QAndAWithColleenKirkPanicBuying_Hero
.

Koronavirus isteriyasına son verin. Azərbaycanı açın

22 Yanvar 2021
CB-70sFH0wY-png__880
.

Dünyanın uşaqları

21 Yanvar 2021
20191018-lkuecueler-jpge62f54-image
.

Ülkücü məktəblərinin Azərbaycanda işi nə?

21 Yanvar 2021
136523998_2602941029998457_6968094506156195070_o
.

Sahil Qənbərli: “Heydər Əliyev Mərkəzi radikal qərar idi”

20 Yanvar 2021

Facebook Youtube Instagram Twitter

az-ag

Dünya azərbaycanlılarının intellektual platformasıdır. Qayəmiz, harada yaşamasından asılı olmayaraq, azərbaycanlılar arasında dünyəvi ideyaları, yüksək zövqü, tənqidi düşüncəni yaymaq və dəstəkləməkdir.

 

 

Bölmələr

  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video

Redaksiya

Təsisçi: Prof. Məsud Aşina

Baş redaktor: Ələkbər Əliyev

Şef redaktor: Elmir Mirzəyev

Redaktor: Aygün Aslanlı

Texniki direktor: Camal Əli

Kino: Sevda Sultanova

İncəsənət: Emin Əliyev

Elm: Hacı Hacıyev

Tarix: Tural Həmid

İqtisadiyyat: Dünya Sakit

Foto: Abbas Atilay

Qrafika: Gündüz Ağayev

Dizayn: Sahil Qənbərli

Tərcüməçilər: Rəvan Quluzadə, Fəxri Qocayev

azlogos.eu / azlogos.az / azlogos.ru
Dizayn və icra: Azlogos & JmlStudio /
E-mail: redaksiya@azlogos.eu

Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör
  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Video
  • Dizayn
  • Foto-qrafika
  • Kimlər var
  • Bizi tanı
  • TV

azlogos.eu / azlogos.az / azlogos.ru
Dizayn və icra: Azlogos & JmlStudio /
E-mail: redaksiya@azlogos.eu

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Səhv və ya qeyri dəqiq məlumatı bildir

Göndər Cancel