Azlogos
  • Kimlər var
  • Bizi tanı

Dünyanın xərçəng xəritəsi Koronavirus isteriyasına son verin. Azərbaycanı açın Dünyanın uşaqları Ülkücü məktəblərinin Azərbaycanda işi nə? Sahil Qənbərli: "Heydər Əliyev Mərkəzi radikal qərar idi" Homolar niyə danışmağa başladılar?
  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör
Azlogos
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör

Yaza bilməməyin dözülməz yüngüllüyü

Nərmin Şahmarzadə Nərmin Şahmarzadə
., Sərbəst
22 Aprel 2020

Beynimdə kifayət qədər mövzu, əlimdə material var, amma yaza bilmirəm. Qərar verdim ki, yaza bilməməyim haqqında yazım.

Bir türk yazıçının kitabından oxumuşdum: yazacaq heç nə ağlınıza gəlmirsə, özünüzü yazın. Düşünürəm ki, onsuz da insan nə yazmasından asılı olmayaraq özündən yazır. Daha açıq ifadə etməliyəmsə, istər roman yazsın, istər şer, istər araşdırma, istərsə də köşə, fərq etmir, insan öz dəyərlərini, hisslərini, emosiyalarını, təcrübələrini qatır yazıya. Yəni özü haqqında yazmaq istəməsə də, yenə özündən yazır.

Psixoanalitik yanaşmaya görə əgər bir şey sənə tam aydın deyilsə, şüur səviyyəsinə çıxmayıbsa, onsuz da onu sözə çevirə bilməyəcəksən. Lakin bəzən yazan şəxs özünə aid olanları mətndə çox yaxşı gizlədə bilir. Gizlətmək bir növ yazıçı manipulyasiyasıdır. Oxucunu öz istədiyi nöqtəyə gətirir, amma oxucu ora haradan gəldiyini, yolun necəliyini tam anlamır. Deyəsən, bunun üçün çox təcrübə və istedad lazımdır, bir də müəyyən məqamlarda özünü oxucudan daha hiyləgər hiss etmək. Bəlkə də sonuncu işin pik nöqtəsidir. Özünü hiyləgər hiss etmək üçün bir çox məqamda özünü oxucudan daha yüksək zəkada hiss etməlisən. İstənilən hiylənin məğzi budur: qabağımdakını aldada biləcək üstünlüyə sahibəm. Maraqlısı odur ki, bunu bu əsrdə çox az adam bacarır. Bunun niyəsini təhlil etməyə çalışacağam.

Niyə məhz bu əsrdə çətindir? Çünki bu əsr internet əsrdir. İnsanlar istənilən mətni dərhal əldə edə və o mətn haqqında fikirlərini dərhal paylaşa bilirlər. 2 saat əvvəl yazdığın yazı haqqında artıq dərhal şərh vermə və bir-birlərinin şərhlərini oxuma, şərhlərə də şərh vermə imkanları olur. Yəni sənə dərhal reaksiya verə bilirlər. Şərhlər adekvat və qeyri-adekvat ola bilər. Məsələ o deyil. Məsələ odur ki, sənin saatlarını, günlərini verdiyin (araşdırma) yazılarına hər kəs qısa zamanda şərh verə bilir. Yüzlərlə şərhi oxuduqca həm iradları görüb daha yaxşı formalaşa bilirsən, həm də bu izdiham qarşısında daha çox məsuliyyət hiss edib çox yaxşı yazmağa çalışdıqca yazmamağa başlaya bilirsən.

Bu gün bəh-bəhlə oxuduğumuz adamların bizim əsrdə yaşadıqlarını təsəvvür edirəm və düşünürəm ki, görəsən, yenə eyni möhtəşəm şeylər yaza biləcəkdilərmi. Məncə, yox. Bu “yox”-un dövr, mühit, sistem və s. kimi bir sıra səbəbləri var, lakin nəzərdə tutduğum məhz işin oxucuya çox əlçatan olmasıdır. Hamıya əlçatanlıq hamının sənin işini qiymətləndirmə səlahiyyətinin olması deməkdir. “Hamı”nı təşkil edənlərin əksəriyyətinin sənin qədər araşdırmadığı, oxumadığı halda əsas gətirmədən sənə mız qoyma haqqının olması qıcıqlandırıcıdır.

Bir tərəfdən də düşünürəm ki, elə də olmalıdır, hər kəsin mütaliə səviyyəsindən asılı olmayaraq sənin yazdığını oxumağa, əsaslı olmasa belə fikir bildirməyə haqqı olmalıdır. Əgər sən davamlı özünü müdafiə vəziyyəti alırsansa, deməli, elə özün öz yazını ciddi qəbul etmirsən. Ya da özünü və yazını iradlarla qəbul edəcək və sevəcək cəsarətdə deyilsən. Psixoanalitikimə özgüvənsizliyimdən danışanda, öyrənməli olduğum minlərlə materialsız işləyə bilməyəcəyimi deyəndə qaytımışdı ki, o materialların sonu heç vaxt gəlməyəcək, hətta öyrəndiklərini yenidən oxuduqda belə yenə başqa şeylər öyrənəcəksən.

Zamanla anladım ki, məsələ daxildə özünə inanmaq, güvənmək və hər eyi öyrənməyin qeyri-mümkünlüyünü dərk etməkdir. Müəllifini unutsam da, belə bir ifadə var, yazıçının öz səviyyəsindən yola çıxaraq yazdığını sonda oxucu səviyyəsi müəyyən edir. Bu, bəzən qulağa xoş gəlsə də, olduqca əngəlləyicidir. Nəzərdə tutduğun oxucunu öz səviyyəndən qat-qat yüksək hesab etdikdə isə kilidlənirsən, yaza bilmirsən. Çünki yuxarıda qeyd etdiyim hiyləgərliyi ona edə bilməyəcəyini düşünürsən. Sanki o, səni bütün çılpaqlığınla görür, artıq 2-3 cümlədən bütün mətnini anlayırmış kimi.

Bu, təkcə yazıda yox, söylənən nitqdə də belədir. İnsan, nitqini dinləyən auditoriyanı özündən daha yüksək zəkalılardan təşkil olunmuş hiss edəndə sanki kilidlənir. Bir növ özünü münsiflər heyətinin qarşısında, onların müsbət rəyini almaq üçün dəridən-qabıqdan çıxırmışcasına hiss edir. “Güzel Diksiyon Sanatı” adlı kitab var (yenə müəllifini unutdum), kitabda deyilirdi ki, əvvəlcə bilməlisən ki, səni dinləyənlərin hamısı yüksək zəka sahibləri deyil, arlarında çox aşağı zəka səviyyəlilər də var, auditoriyaların çoxunda dinləyicilərin zəka səviyyəsinin ortalaması 12 yaşdır. Yəni fərz et ki, 12 yaşlı bir yeniyetmə ilə danışırsan. Yəqin ki, kitabda deyilən yazı üçün də keçərlidir. Çox kitab, mətn oxumuş adamların hamısı yüksək zəka sahibləri deyil. Lakin bu sərhədi yəqin ki, zamanla aşmaq olur.

Yazmaq bəlkə də öz eqonla üzləşmək və müəyyən məqamlarda qatı stereotiplərini, özünlə bağlı mükəmməllik təsəvvürünü aşmaq, özünü çatışmazlıqlarınla, səhvlərinlə, hələ öyrənməli minlərlə şeylərin boşluğu ilə qəbul etmək üçün çox yaxşı sınaqdır.

Paylaş

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Oxumağa dəyər

cancer cover
.

Dünyanın xərçəng xəritəsi

22 Yanvar 2021
Box_20200403_QAndAWithColleenKirkPanicBuying_Hero
.

Koronavirus isteriyasına son verin. Azərbaycanı açın

22 Yanvar 2021
CB-70sFH0wY-png__880
.

Dünyanın uşaqları

21 Yanvar 2021
20191018-lkuecueler-jpge62f54-image
.

Ülkücü məktəblərinin Azərbaycanda işi nə?

21 Yanvar 2021
136523998_2602941029998457_6968094506156195070_o
.

Sahil Qənbərli: “Heydər Əliyev Mərkəzi radikal qərar idi”

20 Yanvar 2021
12
.

20 Yanvara gedən yol

19 Yanvar 2021

Redaktorun seçimi

101 ilin nəticələri

Bio-kütlənin acığına – yola davam

Aydınlanma tariximizin sui-qəsdləri

Uşağınız qayğıkeşdirsə – siz pis valideynsiniz?

Bibliyada təsvir olunan hadisələr uydurma imiş

Qaldığımız evlər

Rosatom: “Prezident İlham Əliyevə Azərbaycanda AES tikintisini təklif etdik…”

İsa Qəmbər: «İntellektual göstəricilərim barədə səslənən fikrilər bir az şişirdilib»

“Stansiya” – Oasys

Maksim Şevçenko: “Qərb Azərbaycanı cəzalandıracaq”

«Səni deyirlər» – böhran kommunikasiyasına dair keyslər

İslahat hekayəsi

Milli maraqlar və Realpolitik

Xəyanət barədə PSevdosöhbət

İş yerində cəsarət

Eldarın milyonçu qohumları

Bilmədiyini bilməyənlər

İranda azərbaycanlılara qarşı ayrıseçkilik

Armine Adibekyan: “Analoqu olmayan tolerantlıq…”

Göydən yerə

Nüvə silahının casus tarixçəsi

50 il əvvəl basılan ayaq

İlqar Məmmədovun «arvadları»

“Cekin tikdiyi ev” – Lars von Trierin son xuliqanlığı

Yad Azərbaycan

«Bismillah»-dan 85 il sonra yaranan sual: ateizm cinayətdirmi?

Biznesdə kitabların yazmadığı şeylər – II Hissə

Zəngəzur problemi

Həmişəki Hindistan – Rəna Əfəndi təqdim edir

Tanrının varlığı ilə yoxluğu arasında qalanlar

Yaza bilməməyin dözülməz yüngüllüyü

Nərmin Şahmarzadə Nərmin Şahmarzadə
., Sərbəst
22 Aprel 2020

Beynimdə kifayət qədər mövzu, əlimdə material var, amma yaza bilmirəm. Qərar verdim ki, yaza bilməməyim haqqında yazım.

Bir türk yazıçının kitabından oxumuşdum: yazacaq heç nə ağlınıza gəlmirsə, özünüzü yazın. Düşünürəm ki, onsuz da insan nə yazmasından asılı olmayaraq özündən yazır. Daha açıq ifadə etməliyəmsə, istər roman yazsın, istər şer, istər araşdırma, istərsə də köşə, fərq etmir, insan öz dəyərlərini, hisslərini, emosiyalarını, təcrübələrini qatır yazıya. Yəni özü haqqında yazmaq istəməsə də, yenə özündən yazır.

Psixoanalitik yanaşmaya görə əgər bir şey sənə tam aydın deyilsə, şüur səviyyəsinə çıxmayıbsa, onsuz da onu sözə çevirə bilməyəcəksən. Lakin bəzən yazan şəxs özünə aid olanları mətndə çox yaxşı gizlədə bilir. Gizlətmək bir növ yazıçı manipulyasiyasıdır. Oxucunu öz istədiyi nöqtəyə gətirir, amma oxucu ora haradan gəldiyini, yolun necəliyini tam anlamır. Deyəsən, bunun üçün çox təcrübə və istedad lazımdır, bir də müəyyən məqamlarda özünü oxucudan daha hiyləgər hiss etmək. Bəlkə də sonuncu işin pik nöqtəsidir. Özünü hiyləgər hiss etmək üçün bir çox məqamda özünü oxucudan daha yüksək zəkada hiss etməlisən. İstənilən hiylənin məğzi budur: qabağımdakını aldada biləcək üstünlüyə sahibəm. Maraqlısı odur ki, bunu bu əsrdə çox az adam bacarır. Bunun niyəsini təhlil etməyə çalışacağam.

Niyə məhz bu əsrdə çətindir? Çünki bu əsr internet əsrdir. İnsanlar istənilən mətni dərhal əldə edə və o mətn haqqında fikirlərini dərhal paylaşa bilirlər. 2 saat əvvəl yazdığın yazı haqqında artıq dərhal şərh vermə və bir-birlərinin şərhlərini oxuma, şərhlərə də şərh vermə imkanları olur. Yəni sənə dərhal reaksiya verə bilirlər. Şərhlər adekvat və qeyri-adekvat ola bilər. Məsələ o deyil. Məsələ odur ki, sənin saatlarını, günlərini verdiyin (araşdırma) yazılarına hər kəs qısa zamanda şərh verə bilir. Yüzlərlə şərhi oxuduqca həm iradları görüb daha yaxşı formalaşa bilirsən, həm də bu izdiham qarşısında daha çox məsuliyyət hiss edib çox yaxşı yazmağa çalışdıqca yazmamağa başlaya bilirsən.

Bu gün bəh-bəhlə oxuduğumuz adamların bizim əsrdə yaşadıqlarını təsəvvür edirəm və düşünürəm ki, görəsən, yenə eyni möhtəşəm şeylər yaza biləcəkdilərmi. Məncə, yox. Bu “yox”-un dövr, mühit, sistem və s. kimi bir sıra səbəbləri var, lakin nəzərdə tutduğum məhz işin oxucuya çox əlçatan olmasıdır. Hamıya əlçatanlıq hamının sənin işini qiymətləndirmə səlahiyyətinin olması deməkdir. “Hamı”nı təşkil edənlərin əksəriyyətinin sənin qədər araşdırmadığı, oxumadığı halda əsas gətirmədən sənə mız qoyma haqqının olması qıcıqlandırıcıdır.

Bir tərəfdən də düşünürəm ki, elə də olmalıdır, hər kəsin mütaliə səviyyəsindən asılı olmayaraq sənin yazdığını oxumağa, əsaslı olmasa belə fikir bildirməyə haqqı olmalıdır. Əgər sən davamlı özünü müdafiə vəziyyəti alırsansa, deməli, elə özün öz yazını ciddi qəbul etmirsən. Ya da özünü və yazını iradlarla qəbul edəcək və sevəcək cəsarətdə deyilsən. Psixoanalitikimə özgüvənsizliyimdən danışanda, öyrənməli olduğum minlərlə materialsız işləyə bilməyəcəyimi deyəndə qaytımışdı ki, o materialların sonu heç vaxt gəlməyəcək, hətta öyrəndiklərini yenidən oxuduqda belə yenə başqa şeylər öyrənəcəksən.

Zamanla anladım ki, məsələ daxildə özünə inanmaq, güvənmək və hər eyi öyrənməyin qeyri-mümkünlüyünü dərk etməkdir. Müəllifini unutsam da, belə bir ifadə var, yazıçının öz səviyyəsindən yola çıxaraq yazdığını sonda oxucu səviyyəsi müəyyən edir. Bu, bəzən qulağa xoş gəlsə də, olduqca əngəlləyicidir. Nəzərdə tutduğun oxucunu öz səviyyəndən qat-qat yüksək hesab etdikdə isə kilidlənirsən, yaza bilmirsən. Çünki yuxarıda qeyd etdiyim hiyləgərliyi ona edə bilməyəcəyini düşünürsən. Sanki o, səni bütün çılpaqlığınla görür, artıq 2-3 cümlədən bütün mətnini anlayırmış kimi.

Bu, təkcə yazıda yox, söylənən nitqdə də belədir. İnsan, nitqini dinləyən auditoriyanı özündən daha yüksək zəkalılardan təşkil olunmuş hiss edəndə sanki kilidlənir. Bir növ özünü münsiflər heyətinin qarşısında, onların müsbət rəyini almaq üçün dəridən-qabıqdan çıxırmışcasına hiss edir. “Güzel Diksiyon Sanatı” adlı kitab var (yenə müəllifini unutdum), kitabda deyilirdi ki, əvvəlcə bilməlisən ki, səni dinləyənlərin hamısı yüksək zəka sahibləri deyil, arlarında çox aşağı zəka səviyyəlilər də var, auditoriyaların çoxunda dinləyicilərin zəka səviyyəsinin ortalaması 12 yaşdır. Yəni fərz et ki, 12 yaşlı bir yeniyetmə ilə danışırsan. Yəqin ki, kitabda deyilən yazı üçün də keçərlidir. Çox kitab, mətn oxumuş adamların hamısı yüksək zəka sahibləri deyil. Lakin bu sərhədi yəqin ki, zamanla aşmaq olur.

Yazmaq bəlkə də öz eqonla üzləşmək və müəyyən məqamlarda qatı stereotiplərini, özünlə bağlı mükəmməllik təsəvvürünü aşmaq, özünü çatışmazlıqlarınla, səhvlərinlə, hələ öyrənməli minlərlə şeylərin boşluğu ilə qəbul etmək üçün çox yaxşı sınaqdır.

Paylaş

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Oxumağa dəyər

cancer cover
.

Dünyanın xərçəng xəritəsi

22 Yanvar 2021
Box_20200403_QAndAWithColleenKirkPanicBuying_Hero
.

Koronavirus isteriyasına son verin. Azərbaycanı açın

22 Yanvar 2021
CB-70sFH0wY-png__880
.

Dünyanın uşaqları

21 Yanvar 2021
20191018-lkuecueler-jpge62f54-image
.

Ülkücü məktəblərinin Azərbaycanda işi nə?

21 Yanvar 2021
136523998_2602941029998457_6968094506156195070_o
.

Sahil Qənbərli: “Heydər Əliyev Mərkəzi radikal qərar idi”

20 Yanvar 2021
12
.

20 Yanvara gedən yol

19 Yanvar 2021

Facebook Youtube Instagram Twitter

az-ag

Dünya azərbaycanlılarının intellektual platformasıdır. Qayəmiz, harada yaşamasından asılı olmayaraq, azərbaycanlılar arasında dünyəvi ideyaları, yüksək zövqü, tənqidi düşüncəni yaymaq və dəstəkləməkdir.

 

 

Bölmələr

  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video

Redaksiya

Təsisçi: Prof. Məsud Aşina

Baş redaktor: Ələkbər Əliyev

Şef redaktor: Elmir Mirzəyev

Redaktor: Aygün Aslanlı

Texniki direktor: Camal Əli

Kino: Sevda Sultanova

İncəsənət: Emin Əliyev

Elm: Hacı Hacıyev

Tarix: Tural Həmid

İqtisadiyyat: Dünya Sakit

Foto: Abbas Atilay

Qrafika: Gündüz Ağayev

Dizayn: Sahil Qənbərli

Tərcüməçilər: Rəvan Quluzadə, Fəxri Qocayev

azlogos.eu / azlogos.az / azlogos.ru
Dizayn və icra: Azlogos & JmlStudio /
E-mail: redaksiya@azlogos.eu

Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör
  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Video
  • Dizayn
  • Foto-qrafika
  • Kimlər var
  • Bizi tanı
  • TV

azlogos.eu / azlogos.az / azlogos.ru
Dizayn və icra: Azlogos & JmlStudio /
E-mail: redaksiya@azlogos.eu

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Səhv və ya qeyri dəqiq məlumatı bildir

Göndər Cancel