Azlogos
  • Kimlər var
  • Bizi tanı

Bu şəhərdə yaşayan Ata "Metsamor"u bağlamaq vaxtıdır Klara Setkin nə istəyirdi, ya da 8 marta istehza Hünərli Qadınlar Müvəqqəti Azərbaycan Ruanda soyqırımı. ABŞ, Fransa və Belçikanın qanlı əlləri
  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video
  • Artlogos
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör
Azlogos
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör

Qonaqlar hamısı gəldi, məclisimiz düzəldi?

Sevda Sultanova Sevda Sultanova
Mövqe
26 Yanvar 2021

İki il əvvəl atam öləndə, milli yas mərasimlərimizin əsasında dayanan xeyli adətlərin gərəksizliyinin bir daha şahidi olmuşdum. Mövzuyla bağlı məqalə də yazmışdım və tanışların vatsapla, telefon zəngi ilə başsağlığı verməsinin yetərli olduğunu qeyd etmişdim. Çox sağ olsunlar ki, həmin yazıdan sonra xeyli tanışım anlayış göstərərək, sadəcə, vatsap üzərindən başsağlığı verməklə kifayətləndi.

Məsələ belədir ki, kimsə dünyasını dəyişəndə dəfn günü gələnlər, mütləq mərhumun bütün cümə axşamlarına – xüsusən, çox yaxın qohumluq əlaqəsi olmayanlar- gəlməyi də özlərinə borc bilirlər. Əslində isə yas sahiblərinin zəhləsini tökdüklərinin, mənasız söhbətləri və mənfi enerjiləri ilə narahat etdiklərinin, üstəlik, onlara görə süfrəyə əlavə xərc çəkildiyinin fərqində deyillər. Nəticədə bəzi qohumlarımızı mədəni, anlamayanları isə sərt şəkildə qandırıb ümumiyyətlə, ayaqlarını evimizdən kəsmişəm ki, bu bioloji ünsürlərlə daha üz-üzə gəlməyək.

Əslində çox ümud edirdim ki, pandemiya səbəbindən yas mərasimlərinin qadağan olunması bizim insanları necəsə tərbiyələndirəcək, onların ən azı virusa yoluxmamaq üçün müvəqqəti də olsa yas mərasimlərinə bağlılıqlarını, nəfs və həvəslərini cilovlayacaq. Həm də uydurduqları saysız yas mərasimi detallarının gərəksizliyini anlayacaqlar. Lakin bu, gözləntim doğrulmadı.

Çox təəssüf ki, əlimizdə korona daşıyıcısı olan xəstələrin virusa necə, hansı şəraitdə yoluxmaları haqda statistik məlumatlar yoxdur. Belə bir statistik araşdırılma aparılsa, çox güman ki, məhz yas mərasimlərində virusa yoluxanların sayı üstünlük təşkil edər. Çünki tanıdığım adamların yaxınlarının çoxu yas mərasimlərində yoluxublar. Yaxın dostlarımdan birinin xalası virusa yasda yoluxub, daha başqa bir neçə tanışımın da doğmaları həmçinin. Onu da nəzərə alaq ki, yasa toplaşanların əksəri 60 dan yuxarı, immuniteti zəif olan şəxslərdir. Bir neçə ay əvvəl isə qonşumuzda orta yaşlı bir kişi koronvirusdan dünyasını dəyişdi. Dəfn günü, üçü, cümə günləri də daxil olmaqla bütün yas mərasimlərinin şərtlərinə əməl olundu. Qohum-əqrəba töklüşüb gəldi, ağı deyən kim, yemək bişirən kim, bir-birinə sarılıb ağlaşan kim.

Baxmayarq ki, hökumət tərəfindən hər hansı mərasimin keçirilməsi qadağan olunub və baxmayaraq ki, insanlar yasda virusa yoluxma təcrübəsini yaşayırlar, amma yenə də mümkün olduğu qədər yasdan qalmırlar. Azərbaycanlıların yasa düşkünlüyü nəsə fərqli bir sosial fenomendir. Elə bir fenomen ki, heç bir qadağa, cəza, cərimə, mutasiya olmuş virus, həbs hədəsi işə yaramır.

Əlbəttə, başa düşürəm ki, yas mərasimləri kişilər, xüsusən, əyləncəsi məhdud olan qadınlardan ötrü kollektiv orgiyadır, informasya mübadiləsidir, dedi-qodu mənbəyidir, çoxdan görüşməyən qohumların görüş yeridir. Yəni əslində mahiyyətcə yasa getmək mənəvi borc anlamından çıxaraq, çoxtərəfli niyyətə çevrilir.

Üstəlik, yasın ədəb-ərkanla keçirilməsini milli-mənəvi dəyər kimi qavrayanlar mərasimə gəlməyənləri psixoloji basqıya məruz qoyur: onlara baş çəkməyən qohumlarına ultimatum göndərir, hörmətsizlik etdiklərini və bunu unutmayacaqlarını deyirlər və s. Anlada bilmirsən ki, filankəs yaşlı adamdır, riskli yaş qrupuna daxildir, asanlıqla yoluxa bilər, min cür xəstəliyi var və s.

Bütün hallarda ortada yas mərsimini sadələşdirən, müəyyən qadağalar tətbiq eləyən Naxçıvan təcrübəsi var. Ölkə üzrə yasla bağlı sərt islahatlar lazımdır: mərsiyə deməyi, mollaların moizələrini yasaqlamaq, cümə axşamlarını ləğv eləmək, dəbdəbəli ehsan süfrələrini yığışdırmaq, sadə çay süfrəsi ilə kifayətlənmək və s. Mental mədəniyyətimizdə yas elə bir qüdrətə malikdir ki, onun mənasız ənənələrini insanlara könüllü, maariflənmə yolu ilə tərgitmək mümkünsüz görünür, burda mütləq güc göstərmək lazımdır.

Paylaş

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Həftəlik yayımlanan yazılardan xəbərdar olmaq üçün bizə abunə olun.

Oxumağa dəyər

fs
.

“Metsamor”u bağlamaq vaxtıdır

08 Mart 2021
IMG_6444 2
.

Müvəqqəti Azərbaycan

07 Mart 2021
Seymur
.

Etibar qazanmağın vacibliyi haqqında

04 Mart 2021
t_23d99902bbd248dcbacb7ba37354a96f_name_mgt_scaled
.

Rəqəmsal konslager

25 Fevral 2021
IMG-20180618-WA0012
.

Liberalların çirkin siması

23 Fevral 2021
sev-2
.

Azərbaycanlı oxucunun şüur defisiti

22 Fevral 2021

Redaktorun seçimi

Bakının graffiti üzü

Paşinyan parçalanmış elitanı bərpa etməyə çalışır

Dindən necə uzaqlaşdım?

Vaksinasiya söhbəti – vurmalımı, vurmamalımı?

Mənsimovun vurulan gəmisi

Xəzərin “Həyat yolu” və yüzillik sinemateka

XXI əsrdə solun yeni üzü: Akselerasionizm

II Qarabağ müharibəsi: məhv olan klişelər, dəyişən paradiqmalar, tektonik proseslər

Bu xarabadan çıxıb getmək…

Norrköping – Abbas Atilaydan

Göydələn mağaralar

Diasporanın gücü

Virusun gündəliyi: pul yoxsa sağlamlıq?

Qaçqınlar – Rəna Əfəndinin obyektivində

İdeal insan axtarışında

Əl çirki, yoxsa rüşvət və borc bataqlığı?

1917

İlqar Məmmədov Üzeyiri dəstəkləyə bilərmi?

I Dünya Müharibəsi: səbəbləri və nəticələri

Teatrımızın tarixini nə vaxtdan hesablayaq?

İqtisadiyyat adətlərin dayağı kimi

Nadinc uşaq, yoxsa DDHS?

İsanın obrazları – LGBT, marixuana, kommunizm

Şimal ölkələrində dağıntıların miqyası proqnozlaşdırılıb

Selcan: Feminizmin ilk qələbəsi

Zəhmətimin «Sizif əməyi» olduğunu bildiyim halda

Azərbaycanlılar və paxıllıq

Seksizm harada başlayır, feminizm harada bitir

Yaradıcılıq, nağıl və simvollaşdırma

100 il öncəki qətllə bağlı suallar

Qonaqlar hamısı gəldi, məclisimiz düzəldi?

Sevda Sultanova Sevda Sultanova
Mövqe
26 Yanvar 2021

İki il əvvəl atam öləndə, milli yas mərasimlərimizin əsasında dayanan xeyli adətlərin gərəksizliyinin bir daha şahidi olmuşdum. Mövzuyla bağlı məqalə də yazmışdım və tanışların vatsapla, telefon zəngi ilə başsağlığı verməsinin yetərli olduğunu qeyd etmişdim. Çox sağ olsunlar ki, həmin yazıdan sonra xeyli tanışım anlayış göstərərək, sadəcə, vatsap üzərindən başsağlığı verməklə kifayətləndi.

Məsələ belədir ki, kimsə dünyasını dəyişəndə dəfn günü gələnlər, mütləq mərhumun bütün cümə axşamlarına – xüsusən, çox yaxın qohumluq əlaqəsi olmayanlar- gəlməyi də özlərinə borc bilirlər. Əslində isə yas sahiblərinin zəhləsini tökdüklərinin, mənasız söhbətləri və mənfi enerjiləri ilə narahat etdiklərinin, üstəlik, onlara görə süfrəyə əlavə xərc çəkildiyinin fərqində deyillər. Nəticədə bəzi qohumlarımızı mədəni, anlamayanları isə sərt şəkildə qandırıb ümumiyyətlə, ayaqlarını evimizdən kəsmişəm ki, bu bioloji ünsürlərlə daha üz-üzə gəlməyək.

Əslində çox ümud edirdim ki, pandemiya səbəbindən yas mərasimlərinin qadağan olunması bizim insanları necəsə tərbiyələndirəcək, onların ən azı virusa yoluxmamaq üçün müvəqqəti də olsa yas mərasimlərinə bağlılıqlarını, nəfs və həvəslərini cilovlayacaq. Həm də uydurduqları saysız yas mərasimi detallarının gərəksizliyini anlayacaqlar. Lakin bu, gözləntim doğrulmadı.

Çox təəssüf ki, əlimizdə korona daşıyıcısı olan xəstələrin virusa necə, hansı şəraitdə yoluxmaları haqda statistik məlumatlar yoxdur. Belə bir statistik araşdırılma aparılsa, çox güman ki, məhz yas mərasimlərində virusa yoluxanların sayı üstünlük təşkil edər. Çünki tanıdığım adamların yaxınlarının çoxu yas mərasimlərində yoluxublar. Yaxın dostlarımdan birinin xalası virusa yasda yoluxub, daha başqa bir neçə tanışımın da doğmaları həmçinin. Onu da nəzərə alaq ki, yasa toplaşanların əksəri 60 dan yuxarı, immuniteti zəif olan şəxslərdir. Bir neçə ay əvvəl isə qonşumuzda orta yaşlı bir kişi koronvirusdan dünyasını dəyişdi. Dəfn günü, üçü, cümə günləri də daxil olmaqla bütün yas mərasimlərinin şərtlərinə əməl olundu. Qohum-əqrəba töklüşüb gəldi, ağı deyən kim, yemək bişirən kim, bir-birinə sarılıb ağlaşan kim.

Baxmayarq ki, hökumət tərəfindən hər hansı mərasimin keçirilməsi qadağan olunub və baxmayaraq ki, insanlar yasda virusa yoluxma təcrübəsini yaşayırlar, amma yenə də mümkün olduğu qədər yasdan qalmırlar. Azərbaycanlıların yasa düşkünlüyü nəsə fərqli bir sosial fenomendir. Elə bir fenomen ki, heç bir qadağa, cəza, cərimə, mutasiya olmuş virus, həbs hədəsi işə yaramır.

Əlbəttə, başa düşürəm ki, yas mərasimləri kişilər, xüsusən, əyləncəsi məhdud olan qadınlardan ötrü kollektiv orgiyadır, informasya mübadiləsidir, dedi-qodu mənbəyidir, çoxdan görüşməyən qohumların görüş yeridir. Yəni əslində mahiyyətcə yasa getmək mənəvi borc anlamından çıxaraq, çoxtərəfli niyyətə çevrilir.

Üstəlik, yasın ədəb-ərkanla keçirilməsini milli-mənəvi dəyər kimi qavrayanlar mərasimə gəlməyənləri psixoloji basqıya məruz qoyur: onlara baş çəkməyən qohumlarına ultimatum göndərir, hörmətsizlik etdiklərini və bunu unutmayacaqlarını deyirlər və s. Anlada bilmirsən ki, filankəs yaşlı adamdır, riskli yaş qrupuna daxildir, asanlıqla yoluxa bilər, min cür xəstəliyi var və s.

Bütün hallarda ortada yas mərsimini sadələşdirən, müəyyən qadağalar tətbiq eləyən Naxçıvan təcrübəsi var. Ölkə üzrə yasla bağlı sərt islahatlar lazımdır: mərsiyə deməyi, mollaların moizələrini yasaqlamaq, cümə axşamlarını ləğv eləmək, dəbdəbəli ehsan süfrələrini yığışdırmaq, sadə çay süfrəsi ilə kifayətlənmək və s. Mental mədəniyyətimizdə yas elə bir qüdrətə malikdir ki, onun mənasız ənənələrini insanlara könüllü, maariflənmə yolu ilə tərgitmək mümkünsüz görünür, burda mütləq güc göstərmək lazımdır.

Paylaş

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Həftəlik yayımlanan yazılardan xəbərdar olmaq üçün bizə abunə olun.

Oxumağa dəyər

fs
.

“Metsamor”u bağlamaq vaxtıdır

08 Mart 2021
IMG_6444 2
.

Müvəqqəti Azərbaycan

07 Mart 2021
Seymur
.

Etibar qazanmağın vacibliyi haqqında

04 Mart 2021
t_23d99902bbd248dcbacb7ba37354a96f_name_mgt_scaled
.

Rəqəmsal konslager

25 Fevral 2021
IMG-20180618-WA0012
.

Liberalların çirkin siması

23 Fevral 2021
sev-2
.

Azərbaycanlı oxucunun şüur defisiti

22 Fevral 2021
Facebook Youtube Instagram Twitter

az-ag

Dünya azərbaycanlılarının intellektual platformasıdır. Qayəmiz, harada yaşamasından asılı olmayaraq, azərbaycanlılar arasında dünyəvi ideyaları, yüksək zövqü, tənqidi düşüncəni yaymaq və dəstəkləməkdir.

 

 

Bölmələr

  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video
  • Artlogos

Redaksiya

Təsisçi: Prof. Məsud Aşina

Baş redaktor: Ələkbər Əliyev

Şef redaktor: Elmir Mirzəyev

Redaktor: Aygün Aslanlı, Sevda Sultanova

Texniki direktor: Camal Əli

İncəsənət: Emin Əliyev

Elm: Hacı Hacıyev

Tarix: Tural Həmid

İqtisadiyyat: Dünya Sakit

Foto: Abbas Atilay

Qrafika: Gündüz Ağayev

Dizayn: Sahil Qənbərli

Tərcüməçilər: Rəvan Quluzadə, Fəxri Qocayev

azlogos.eu / azlogos.az / azlogos.ru
Dizayn və icra: Azlogos & JmlStudio /
E-mail: redaksiya@azlogos.eu

  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Video
  • Dizayn
  • Foto-qrafika
  • Kimlər var
  • Bizi tanı
  • TV
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Səhv və ya qeyri dəqiq məlumatı bildir

Göndər Cancel