Azlogos
  • Qaydalar
  • Kimlər var

Azərbaycanda selektiv abort mifi Donbassda milli düşüncə və tarixi proseslər (1917-2014) Rusiya Azərbaycanı niyə qarışdırmaq istəsin? Donbassda soyqırım iddiası Korrupsiya taledir? İnsan necə ağıllı ola bilər?
  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör
Azlogos
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör

“Mimino” filmində azərbaycanlı obrazı almasatan olmalı imiş

Elmir Mirzəyev Elmir Mirzəyev
Kültür
08 Aprel 2019

Bu günlərdə dahi rejissor Georgi Daneliya dünyasını dəyişdi. Gürcü kinematoqrafı haqda çox deyilib, çox yazılıb, amma yaradıcılığının mərkəzinə bütün müsbət-mənfi tərəfləri ilə İnsanı qoyan (gülməli, gücsüz, zəif, axmaq, dəli-doğru, lakin insan), möcüzəli dünyaların yaradıcısı Daneliya həqəqətən də bir başqa sehrkar idi.

Vəfatəndan sonra haqqında çox danışılan Daneliya haqda mən də, illərlə paylaşmadığım bir xatirəni qələmə almaq istəyirəm.

İlk öncə deyim ki, bəzi istisnaları çıxmaq şərtilə (“Qəm yemə” və “Kin-dza-dza!”), onun bütün filmlərinin  heyranı olmuşam. “Uğur centlmenləri”, “Payız marafonu”, “Nastya”, xüsusən “Pasport” və “Орёл и решка” və daha nələr… Bu şedevrləri dəfələrlə yenidən və yenidən izləmək olar.

Lakin mənim üçün, bu qədər möhtəşəm filmlərin sırasından birinin – “Mimino”nun yeri tam başqadır. Fikrimcə, əgər Daneliya hətta “Mimino”dan başqa heç bir film çəkməsəydi belə, yenə də kino tarixinə qızıl hərflərlə adını yazacaqdı.

O filmin rəssam tərəfindən çəkilmiş afişasını yaşadığımız NZS məhəlləsində ilk dəfə məktəbdən geri dönərkən görmüşdüm. 1-ci sinifdə idik, bir neçə uşağı anası məktəbdən alıb geri qayıdırdı, əlvan rənglərlə “Мимино” yazılmış afişanı görcək anam başqa qadına dedi: «Deyəsən baxmalı kinodu, gürcülərlə ermənilər oynayır…»

O zaman gürcülərlə ermənilərin kim olduğunun dəqiq definisiyası mənim üçün çətin idi, sadəcə bizdən fərqli, yaxınlıqda yaşayan insanlar olduğunu bilirdim.

Filmə baxmağa getdik, o zaman NZS-də açıq yay kinoteatrı fəaliyyət göstərirdi, orada izlədik və əlbəttə, demək olar ki, heç nə başa düşmədim. Sadəcə helikopterdə qoyunların daşınması gülməli idi, sonra qoçlar bir-birinə kəllə vururdu. Baş qəhrəman da xoşuma gəlmişdi, amma onun başına gələnləri heç xoşlamadım. Telefonda sonralar məşhuri-cahan olmuş “Ларису Ивановну хочу!” ifadəsini deyib, sonra da “otval” almasını isə heç cür özümə sığışdıra bilmirdim.

Erməni dostu ilə bir yerdə getdiyi mənzildəki adamı niyə döydüyünü, xaricdən telefon açıb səhvən İsrailə düşəndə isə dəstəyin o başındakı həmsöhbətinin niyə ağladığını ümumiyyətlə anlamamışdım, amma məhkəmə səhnəsində hökm oxunanda Fruzik Mkrtçyanın çox üzvi şəkildə “ara vay vay vay” deyib başını əyməsi, baş qəhrəmanların restoranda bəhsə girib ləzginka oynaması, hətta hoteldə dava etmələri, sonra erməni dostunun yük maşını almasını eşidib bir yerdə oynamaları, maşının oğurlanmasını düşünüb vurnuxmaları səhnələri də çox məzəli idi, bizimkiləri xatırladırdı.

Filmdə Helikopterin zəncirlə bağlanması da, Zarbazan da xoşuma gəlmişdi. “Professor Xaçikyan” (məşhur “Dzer nmannere xaytarakumen Respublikain!” replikası) söhbətinin məğzini isə ümumiyyətlə tutmamışdım.

Bu 7 yaşlı sadəlöhv uşağın o filmdən baş kəsdirəcəyi qədərki təəssüratı idi. Xatirimdədir ki, kinoteatrdakı adamların da çox xoşuna gəlmişdi, hamı filmi müsbət dəyərləndirirdi, çünki koloriti və mövzusu bizlərə yaxın və doğma idi.  

1977-ci ildən zaman sürətlə adladı, hər şey dəyişdi – indi o dövrdən 40 ildən artıq bir zaman keçib, düşünmək belə qorxunc gəlir insana… Doğrudan da çox şeylər dəyişdi, amma “Mimino” filminə münasibət heç dəyişmədi. 21 il öncə isə, 1998-ci ilin yayında, o zamanlar tez-tez görüşdüyümüz akademik Azad Mirzəcanzadə bu film haqda maraqlı xatirələrini və nə qədər təəccüblü olsa da, filmlə olan «əlaqəsini» bizə danışmışdı.

Azad müəllim bu söhbəti edən zaman məclisdə dostlardan pianoçular Samir Mirzəyev və Rəşad Kazımov, o zaman Azad müəllimin köməkçisi kimi çalışan hüquqşünas Bəxşeyiş Əsgərov, bir də dünyasını dəyişmiş rəhmətlik dostumuz, klarnetist Nizami Zeynalovu xatırlayıram. Bəlkə başqa insanlar da vardı.  

Demək Azad müəllim nəql edirdi ki, Moskvada Daneliya ilə tanışlığı bu filmin çəkilişlərindən xeyli öncə baş veribmiş və onlar möhkəmcə dostlaşıblarmış. «Mimino» filminin ideyası və ssenarisi məşəqqətlər içində doğulurmuş, rejissor neçə dəfə əsas süjeti dəyişibmiş, ikinci qəhrəmanın Frunzik Mkrtçyan (ilk versiyada Yevgeni Leonov olmalı idi) olacağının qərarı veriləndən sonra isə, rejissor düşünür ki, əgər burada baş qəhrəmanların simasında bir növ Qafqaz xaqları təmsil olunacaqsa, o zaman bura hökmən bir azərbaycanlı obrazı, azərbaycanlı ilə epizod da daxil etmək gərəkdir.

Daneliyanın xatirələrində var ki, filmin ssenarisi (süjet tamam başqa idi) artıq hazır olan zaman Maqsud İbrahimbəyovla görüşür və bizim yazıçı ona süjetin öz variantını təklif edir. Yəni əyalətdə helikopterini oğurlamasınlar deyə zəncirlə pərçimləyən, böyük uçaqları xəyal edən kənd helikopterçisi haqdakı məlum xətti. Görünür Maqsudla olan ünusiyyətin təsiri ilə rejissor filmdə həm də həmyerlimizin obrazını yaratmaq istəyir və Azad müəllimi görən kimi sevincək ona bu haqda danışır.

«Mimino»dakı azərbaycanlı obrazı almasatan olmalı imiş. Bunu eşidən Azad müəllim rejissorun gözlədiyi kimi nəinki sevinir, əksinə çox bərk əsəbiləşir. «Znaçit, gürcü şturmandı, lyotçikdi, elitadı, erməni də «professor», sonra da azından şofer, bizimki də – almasatan? Olmaz!»

Azad müəllim danışırdı ki, bu söhbətdən bərk əsəb hissi keçirmişdi. Daneliya kimi məşhur bir rejissorun filmində o cür azərbaycanlı obrazı olması qəbuledilməz imiş. Məsələni həll etmək üçün akademik Moskvanın hansısa bahalı restoranlarından birində böyük bir ziyafət təşkil edir, oraya lazım bildiyi nüfuzlu azərbaycanlıları çağırır və rejissor da bu «razborkaya» dəvət edilir. Dostcasına yeyib-içilən məclisdə Daneliyaya necə lazımdı başa salırlar ki, azərbaycanlıların bu cür obrazını kinoda yaratmaq lazım deyil. Rejissor da təbii ki, razılaşır, daha nə deyəcəkdi ki?..

Beləcə bütün SSRİ və dünyaya növbəti dəfə «almasatan xalq» obrazı ilə çıxmaqdan xilas olduq. 

P.S. Amma indiyə kimi qərar verə bilməmişəm ki, bu bizim xeyrimizə oldu, yoxsa necə…

Paylaş

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Həftəlik yayımlanan yazılardan xəbərdar olmaq üçün bizə abunə olun.

Oxumağa dəyər

sev-2
.

Məni tənqid et, Sevda 

24 İyun 2022
IMG-20220522-WA0005
.

Eros və Tanatos

17 İyun 2022
Bildschirmfoto 2022-04-11 um 22.48.51
.

Qoy işığı söndürüm

12 Aprel 2022
vokal_241017_01
.

Bakı Jazz şəhəridirmi?

29 Mart 2022
seymur-baycan-1
.

“Qorxulu Tehran” haqqında

06 Mart 2022
Seymur
Kültür

Seymur Baycanın yeni hekayələr kitabı nəşr olunub

28 Fevral 2022

Redaktorun seçimi

Milli maraqlar və Realpolitik

Düşünməyin ağrıları

Kütlə istəklərinin ifadəçiləri

Sürrealizm azərbaycanlıların həyat tərzi kimi

Landşaft memarlığında bitkilər

Pekin 2022: Siyasiləşmiş və Yaşıllaşmış Qış Olimpiya Oyunları

Vaginal təbəddülatlar və içimizdəki Tükəzban

Romantikadan uzaq adamlar

AzLogos müsabiqənin nəticələrini açıqlayır

Məmələrin azadlığı barədə

Vaqif Mustafazadə və jazz haqqında miflər

Rus dili – miras, yoxsa anoxronizm?

“Bir-iki bizimki” tamaşası barədə

Qaraguruha qarşı Psevdointellektual söhbət

Gürcüstan ictimai yerlərdə İslam dininə aid qadın geyimlərini qadağan edir

Oxucunun səviyyəsi

Çingiz Mehdipur: “Şah zamanında Azərbaycan musiqisinə icazə verilmirdi”

Siyahqələmin divləri, əcinnələri, küpəgirənləri

Müasir meymunlar da təkamül edir – Bir qrup meymun Daş dövrünə keçib (Video)

Həmrəylik günü. Təzadlar, təfsirlər.

Şəriətdən qorx, qadını sıx, LGBTI-ni döy…

Degenerat deputat

Tati Səttar: “Qadın niyə seksual olmasın?”

Univerium – tələbələrin yeni ünvanı

Fuad İbrahimov Kremerata Baltica Festivalında

“Talesiz” – insanın deqradasiyaya uğraması haqqında

Tural Həsənov – Airbus-da bir azərbaycanlı

Süni intellektə sahib silahın təqdimatı

Ən etibarlı milli sərvət

Məmurlaşmış sənətkar və sənətkarlaşmış məmurlar

“Mimino” filmində azərbaycanlı obrazı almasatan olmalı imiş

Elmir Mirzəyev Elmir Mirzəyev
Kültür
08 Aprel 2019

Bu günlərdə dahi rejissor Georgi Daneliya dünyasını dəyişdi. Gürcü kinematoqrafı haqda çox deyilib, çox yazılıb, amma yaradıcılığının mərkəzinə bütün müsbət-mənfi tərəfləri ilə İnsanı qoyan (gülməli, gücsüz, zəif, axmaq, dəli-doğru, lakin insan), möcüzəli dünyaların yaradıcısı Daneliya həqəqətən də bir başqa sehrkar idi.

Vəfatəndan sonra haqqında çox danışılan Daneliya haqda mən də, illərlə paylaşmadığım bir xatirəni qələmə almaq istəyirəm.

İlk öncə deyim ki, bəzi istisnaları çıxmaq şərtilə (“Qəm yemə” və “Kin-dza-dza!”), onun bütün filmlərinin  heyranı olmuşam. “Uğur centlmenləri”, “Payız marafonu”, “Nastya”, xüsusən “Pasport” və “Орёл и решка” və daha nələr… Bu şedevrləri dəfələrlə yenidən və yenidən izləmək olar.

Lakin mənim üçün, bu qədər möhtəşəm filmlərin sırasından birinin – “Mimino”nun yeri tam başqadır. Fikrimcə, əgər Daneliya hətta “Mimino”dan başqa heç bir film çəkməsəydi belə, yenə də kino tarixinə qızıl hərflərlə adını yazacaqdı.

O filmin rəssam tərəfindən çəkilmiş afişasını yaşadığımız NZS məhəlləsində ilk dəfə məktəbdən geri dönərkən görmüşdüm. 1-ci sinifdə idik, bir neçə uşağı anası məktəbdən alıb geri qayıdırdı, əlvan rənglərlə “Мимино” yazılmış afişanı görcək anam başqa qadına dedi: «Deyəsən baxmalı kinodu, gürcülərlə ermənilər oynayır…»

O zaman gürcülərlə ermənilərin kim olduğunun dəqiq definisiyası mənim üçün çətin idi, sadəcə bizdən fərqli, yaxınlıqda yaşayan insanlar olduğunu bilirdim.

Filmə baxmağa getdik, o zaman NZS-də açıq yay kinoteatrı fəaliyyət göstərirdi, orada izlədik və əlbəttə, demək olar ki, heç nə başa düşmədim. Sadəcə helikopterdə qoyunların daşınması gülməli idi, sonra qoçlar bir-birinə kəllə vururdu. Baş qəhrəman da xoşuma gəlmişdi, amma onun başına gələnləri heç xoşlamadım. Telefonda sonralar məşhuri-cahan olmuş “Ларису Ивановну хочу!” ifadəsini deyib, sonra da “otval” almasını isə heç cür özümə sığışdıra bilmirdim.

Erməni dostu ilə bir yerdə getdiyi mənzildəki adamı niyə döydüyünü, xaricdən telefon açıb səhvən İsrailə düşəndə isə dəstəyin o başındakı həmsöhbətinin niyə ağladığını ümumiyyətlə anlamamışdım, amma məhkəmə səhnəsində hökm oxunanda Fruzik Mkrtçyanın çox üzvi şəkildə “ara vay vay vay” deyib başını əyməsi, baş qəhrəmanların restoranda bəhsə girib ləzginka oynaması, hətta hoteldə dava etmələri, sonra erməni dostunun yük maşını almasını eşidib bir yerdə oynamaları, maşının oğurlanmasını düşünüb vurnuxmaları səhnələri də çox məzəli idi, bizimkiləri xatırladırdı.

Filmdə Helikopterin zəncirlə bağlanması da, Zarbazan da xoşuma gəlmişdi. “Professor Xaçikyan” (məşhur “Dzer nmannere xaytarakumen Respublikain!” replikası) söhbətinin məğzini isə ümumiyyətlə tutmamışdım.

Bu 7 yaşlı sadəlöhv uşağın o filmdən baş kəsdirəcəyi qədərki təəssüratı idi. Xatirimdədir ki, kinoteatrdakı adamların da çox xoşuna gəlmişdi, hamı filmi müsbət dəyərləndirirdi, çünki koloriti və mövzusu bizlərə yaxın və doğma idi.  

1977-ci ildən zaman sürətlə adladı, hər şey dəyişdi – indi o dövrdən 40 ildən artıq bir zaman keçib, düşünmək belə qorxunc gəlir insana… Doğrudan da çox şeylər dəyişdi, amma “Mimino” filminə münasibət heç dəyişmədi. 21 il öncə isə, 1998-ci ilin yayında, o zamanlar tez-tez görüşdüyümüz akademik Azad Mirzəcanzadə bu film haqda maraqlı xatirələrini və nə qədər təəccüblü olsa da, filmlə olan «əlaqəsini» bizə danışmışdı.

Azad müəllim bu söhbəti edən zaman məclisdə dostlardan pianoçular Samir Mirzəyev və Rəşad Kazımov, o zaman Azad müəllimin köməkçisi kimi çalışan hüquqşünas Bəxşeyiş Əsgərov, bir də dünyasını dəyişmiş rəhmətlik dostumuz, klarnetist Nizami Zeynalovu xatırlayıram. Bəlkə başqa insanlar da vardı.  

Demək Azad müəllim nəql edirdi ki, Moskvada Daneliya ilə tanışlığı bu filmin çəkilişlərindən xeyli öncə baş veribmiş və onlar möhkəmcə dostlaşıblarmış. «Mimino» filminin ideyası və ssenarisi məşəqqətlər içində doğulurmuş, rejissor neçə dəfə əsas süjeti dəyişibmiş, ikinci qəhrəmanın Frunzik Mkrtçyan (ilk versiyada Yevgeni Leonov olmalı idi) olacağının qərarı veriləndən sonra isə, rejissor düşünür ki, əgər burada baş qəhrəmanların simasında bir növ Qafqaz xaqları təmsil olunacaqsa, o zaman bura hökmən bir azərbaycanlı obrazı, azərbaycanlı ilə epizod da daxil etmək gərəkdir.

Daneliyanın xatirələrində var ki, filmin ssenarisi (süjet tamam başqa idi) artıq hazır olan zaman Maqsud İbrahimbəyovla görüşür və bizim yazıçı ona süjetin öz variantını təklif edir. Yəni əyalətdə helikopterini oğurlamasınlar deyə zəncirlə pərçimləyən, böyük uçaqları xəyal edən kənd helikopterçisi haqdakı məlum xətti. Görünür Maqsudla olan ünusiyyətin təsiri ilə rejissor filmdə həm də həmyerlimizin obrazını yaratmaq istəyir və Azad müəllimi görən kimi sevincək ona bu haqda danışır.

«Mimino»dakı azərbaycanlı obrazı almasatan olmalı imiş. Bunu eşidən Azad müəllim rejissorun gözlədiyi kimi nəinki sevinir, əksinə çox bərk əsəbiləşir. «Znaçit, gürcü şturmandı, lyotçikdi, elitadı, erməni də «professor», sonra da azından şofer, bizimki də – almasatan? Olmaz!»

Azad müəllim danışırdı ki, bu söhbətdən bərk əsəb hissi keçirmişdi. Daneliya kimi məşhur bir rejissorun filmində o cür azərbaycanlı obrazı olması qəbuledilməz imiş. Məsələni həll etmək üçün akademik Moskvanın hansısa bahalı restoranlarından birində böyük bir ziyafət təşkil edir, oraya lazım bildiyi nüfuzlu azərbaycanlıları çağırır və rejissor da bu «razborkaya» dəvət edilir. Dostcasına yeyib-içilən məclisdə Daneliyaya necə lazımdı başa salırlar ki, azərbaycanlıların bu cür obrazını kinoda yaratmaq lazım deyil. Rejissor da təbii ki, razılaşır, daha nə deyəcəkdi ki?..

Beləcə bütün SSRİ və dünyaya növbəti dəfə «almasatan xalq» obrazı ilə çıxmaqdan xilas olduq. 

P.S. Amma indiyə kimi qərar verə bilməmişəm ki, bu bizim xeyrimizə oldu, yoxsa necə…

Paylaş

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Həftəlik yayımlanan yazılardan xəbərdar olmaq üçün bizə abunə olun.

Oxumağa dəyər

sev-2
.

Məni tənqid et, Sevda 

24 İyun 2022
IMG-20220522-WA0005
.

Eros və Tanatos

17 İyun 2022
Bildschirmfoto 2022-04-11 um 22.48.51
.

Qoy işığı söndürüm

12 Aprel 2022
vokal_241017_01
.

Bakı Jazz şəhəridirmi?

29 Mart 2022
seymur-baycan-1
.

“Qorxulu Tehran” haqqında

06 Mart 2022
Seymur
Kültür

Seymur Baycanın yeni hekayələr kitabı nəşr olunub

28 Fevral 2022
Facebook Youtube Instagram Twitter Telegram

az

Dünya azərbaycanlılarının intellektual platformasıdır. Qayəmiz, harada yaşamasından asılı olmayaraq, azərbaycanlılar arasında dünyəvi ideyaları, yüksək zövqü, tənqidi düşüncəni yaymaq və dəstəkləməkdir.

 

 

Bölmələr

  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video
7dce91c5fe34bb353d8aa1ad47ab89c1

Dizayn və icra: Arcod Technology /
E-mail: redaksiya@azlogos.eu

  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Video
  • Dizayn
  • Foto-qrafika
  • Kimlər var
  • Bizi tanı
  • TV
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Səhv və ya qeyri dəqiq məlumatı bildir

Göndər Cancel