Azlogos
  • Kimlər var
  • Bizi tanı

Dünyanın uşaqları Ülkücü məktəblərinin Azərbaycanda işi nə? Sahil Qənbərli: "Heydər Əliyev Mərkəzi radikal qərar idi" Homolar niyə danışmağa başladılar? Vaksin diplomatiyası: Şərq - Qərb rəqabəti yeni müstəvidə Aygün Aslanlı: "Sevda Sultanova baş ifritədir"
  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör
Azlogos
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör

Cins, cinsi özünüdərk, cinsi meyl

Vasif İsmayıl Vasif İsmayıl
., Gender
03 May 2020

İnsan övladı ətraf dünyanı qavramaq üçün öz duyğu üzvlərindən: görmə, eşitmə, dadbilmə, qoxubilmə və toxunma qabiliyyətindən istifadə edir. İllərlə topladığımız məlumatlar bizlərdə bərkimiş bir təsəvvür yaradır. Bu şəkildə əmələ gələn qənaətə mütləq həqiqət kimi inanırıq, çünki görərək, eşidərək, toxunaraq və s. gəlmişik.

Amma həyatda bəzən qəribə şeylər də olur. Məsələn, bütün ömrünü Sahara səhrasında yaşamış 45 yaşında bir tuareqə suyun həmişə maye halında olmadığını, suyun da bərkiyəbildiyini izah etmək çox çətindir. Biz hamımız dəmirin daş kimi sərt olduğunu bilirik, amma dəmirin maye şəklində də olabiləcəyinə inanmarıq. Lakin artıq Yer kürəsi əhalisinin əksəriyyəti savadlanma sayəsində dəmirin müəyyən şərtlər altında, yəni yüksək temperaturun təsiri ilə əriyəbildiyini bilir.

Qısaca – hamımız ətraf mühit haqqında müəyyən təsəvvürə malikik və bu təsəvvürümüzə mütləq həqiqət kimi inanırıq.

İnsan cinsi haqqında fikirlərimiz də elədir. “Burada nə var ki? Bir var kişi, bir də var qadın” – deyə düşündüyünüzə inanıram.

Lakin məsələ əslində daha mürəkkəbdir. Təbiətdə, bəli, sizin indiyə qədər görə-görə gəldiyiniz məhz bu təbiətdə kişi və qadın məfhumu mütləq həqiqət deyildir.

Elə isə necədir? Əslində, bizim Azərbaycan dilində də bu mürəkkəblik göstərilmişdir.

Cins, cinsi özünüdərk və cinsi meyl haqqında ümumi fikirlər

İnsanda cinsi davranışı müəyyən edən 3 faktor vardır: Cins, cinsi özünüdərk, cinsi meyl.

İnsanın cinsi onun cinsiyyət üzvlərinin şəklinə görə müəyyən edilir. Cinsiyyət üzvləri də öz növbəsində 2 yerə bölünürlər: daxili və xarici cinsiyyət üzvləri.

Dişilər üçün:

Daxili cinsiyyət orqanları: yumurtalıq, uşaqlıq boruları, uşaqlıq, uşaqlıq yolu (vagina)

Xarici cinsiyyət orqanları: Böyük cinsiyyət dodaqları, kiçik cinsiyyət dodaqları, klitor.

Erkəklər üçün:

Daxili cinsiyyət orqanları: xaya, xaya artımı, toxum kanalı, əlavə cinsiyyət vəzləri (prostat, toxum kisəsi, bulbo-uretral vəz)

Xarici cinsiyyət orqanları: penis, xayalıq

EA37cO9VAAAuOA9Əksəriyyətin nəzərində insanın cinsinin müəyyənləşdirilməsi asandır. Xarici cinsiyyət üzvlərinə baxan kimi insanın cinsiyyətini asanlıqla söyləyirlər. İnsanları da iki cinsə bölürlər: erkək və dişi. Diqqət edin, “kişi və qadın” demirəm, məhz “erkək və dişi” deyirəm. Azərbaycan dilində olan fərqi heyvandarlıq və onun dilimizə təsiri ilə izah etməyə çalışırsınız, – anlayıram – amma biz balaca qız uşağına “qadın” demirik axı?!

Niyə Azərbaycan dilində balaca qız uşağına qadın demirlər? Niyə Azərbaycan dilində balaca oğlan uşağına kişi demirlər? Niyə azərbaycanlılar “doğum günü” terminindən istifadə etmir və bunun əvəzinə “ad günü” deyirlər?

Çünki insanın hansı “cinsə” aid olduğunu buluğ çağında bilmək olur. Bu gün qarşımızda xayalığı və penisi ilə tullanıb-düşən oğlanın əslində hansı cinsə mənsub olduğunu buluğ çağında görəcəyik.

Azərbaycanlılar insanın doğulduğu tarixi deyil, ona ad qoyulduğu, ad qazandığı tarixi daha önəmli sayıblar. Hə, indi biz bir az ətraf xalqlarla qaynayıb-qarışıb keçmiş anlayışlarımızı unutmuş ola bilərik, amma keçmişin izləri dilimizdə yaşayır axı!

İnsanın cinsiyyəti haqqında bioloji təsnifat

Biologiya elmi üçün cinsiyyət anlayışı 3 qrupa bölünür: Erkək, Dişi və Hermofrodit.

Xarici və daxili cinsiyyət orqanları erkək tipində olan fərdlər erkək adlanır.

Xarici və daxili cinsiyyət orqanları dişi tipində olan fərdlər dişi adlanır.

Çox sadə görünsə də, bir insanda xarici cinsiyyət orqanları erkək kimi, daxili cinsiyyət orqanları isə dişi kimi olan fərdlər də var. Hətta, daxili və xarici cinsiyyət orqanları dişi kimi olub, əslində erkək olan fərdlər də var.

body-of-art-gender-fluidity-900x450-c

Gəlin, daha sarsıdıcı bir fakt da söyləyim. Xarici və daxili cinsiyyət orqanları tamamilə erkək kimi olub, əslində qadın olan fərdlər də var və mən belə fərdləri öz gözümlə gormuşəm.

Beynəlxalq idman yarışları keçirilir – yəqin, bilirsiniz?! Bu yarışlar çəki və cins kateqoriyalarında aparılır. Yəni bir qadınla bir kişinin güləşməsi prinsipcə mümkündür, amma bu, bir beynəlxalq idman yarışında ola bilməz. Eyni idman növündə qadınlar və kişilər üçün ayrı yığmalar var. Bir də, nə qədər seksist səslənsə də, fizioloji olaraq erkək və dişi gücü arasında fərq də mövcuddur. Bir erkəyi qadın kimi bəzəyib başqa bir qadınla güləşə göndərmək haqsızlıq deyilmi?

Bu ssenarilər sizə fantastik gələ bilər, amma idman tarixində belə saxtakarlıqlar görülüb. Məsələn, bir-neçə il əvvəl İranın qadın voleybol yığmasını yarışlardan uzaqlaşdırdılar. İranlı məşqçilər kişi transgenderləri qadın adı ilə yarışa göndərdiyi üçün Beynəlxalq Voleybol Federasiyası belə qərar vermək məcburiyyətində qaldı.

İlk baxışdan, idman hakimləri və həkimlərinin yığma üzvlərinin cinsini müəyyənləşdirmək üçün onların xarici cinsiyyət orqanlarına baxdığını düşünə bilərsiniz, amma yanılırsınız. Beynəlxalq idman yarışlarında idmançıların hansı cinsə aid olduğu qan və tüpürcək təhlillərinə görə müəyyənləşdirilir. Bunun niyə belə edildiyinin izahı isə növbəti yazımızda.

Paylaş

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Oxumağa dəyər

CB-70sFH0wY-png__880
.

Dünyanın uşaqları

21 Yanvar 2021
20191018-lkuecueler-jpge62f54-image
.

Ülkücü məktəblərinin Azərbaycanda işi nə?

21 Yanvar 2021
136523998_2602941029998457_6968094506156195070_o
.

Sahil Qənbərli: “Heydər Əliyev Mərkəzi radikal qərar idi”

20 Yanvar 2021
12
.

20 Yanvara gedən yol

19 Yanvar 2021
4bffe6a4796c9511a402fbca114b4c36
.

Homolar niyə danışmağa başladılar?

19 Yanvar 2021
Bildschirmfoto 2021-01-19 um 09.28.26
.

Vaksin diplomatiyası: Şərq – Qərb rəqabəti yeni müstəvidə

19 Yanvar 2021

Redaktorun seçimi

“Xalqımızın duası, Türkiyənin puası, Raketlərin şüası…”

Vaksinasiya əleyhdarlarının axmaqlığı

Mən feminist doğulmamışam

“Mimino” filmində azərbaycanlı obrazı almasatan olmalı imiş

Edip kompleksi – Psycho

Leonardo da Vinçinin əlyazmaları hamıya əlçatan oldu

Cənnətliklər və cəhənnəmliklər

Dünyanın uşaqları

Alzheimer – beyinin taleyi

Üç xanəndənin taleyi

Penisimə baxmalısan

Abbas Mirzə Şərifzadənin güllələnməsi

Bir qapıya vurulan qollar

Da Vinçi – dövrünün blogeri kimi

Millət və bəşəriyyət

“Müəmma dövrü”, yoxsa qaydasız döyüş?

Azərbaycanda alkoqollu içki statistikasında saxtakarlıq

Artıq çox gecdir

Torpağın duzu

Üzeyir bəyin qanını nə qaraldardı?

Yəhudi tərzi sosializm

Siyasətə alət ədəbiyyat

Qaniçən rejim biznesi

Demşiza kimdir, kimə deyilir?

“The best Messi”: Narazılığa əsas varmı?

PR necə yarandı

Millət nədir?

1939-da haradaydıq?

İşlətdiyimiz sözlərin anlamı

Gündüz Ağayev – Təbliğatsız plakatlar

Cins, cinsi özünüdərk, cinsi meyl

Vasif İsmayıl Vasif İsmayıl
., Gender
03 May 2020

İnsan övladı ətraf dünyanı qavramaq üçün öz duyğu üzvlərindən: görmə, eşitmə, dadbilmə, qoxubilmə və toxunma qabiliyyətindən istifadə edir. İllərlə topladığımız məlumatlar bizlərdə bərkimiş bir təsəvvür yaradır. Bu şəkildə əmələ gələn qənaətə mütləq həqiqət kimi inanırıq, çünki görərək, eşidərək, toxunaraq və s. gəlmişik.

Amma həyatda bəzən qəribə şeylər də olur. Məsələn, bütün ömrünü Sahara səhrasında yaşamış 45 yaşında bir tuareqə suyun həmişə maye halında olmadığını, suyun da bərkiyəbildiyini izah etmək çox çətindir. Biz hamımız dəmirin daş kimi sərt olduğunu bilirik, amma dəmirin maye şəklində də olabiləcəyinə inanmarıq. Lakin artıq Yer kürəsi əhalisinin əksəriyyəti savadlanma sayəsində dəmirin müəyyən şərtlər altında, yəni yüksək temperaturun təsiri ilə əriyəbildiyini bilir.

Qısaca – hamımız ətraf mühit haqqında müəyyən təsəvvürə malikik və bu təsəvvürümüzə mütləq həqiqət kimi inanırıq.

İnsan cinsi haqqında fikirlərimiz də elədir. “Burada nə var ki? Bir var kişi, bir də var qadın” – deyə düşündüyünüzə inanıram.

Lakin məsələ əslində daha mürəkkəbdir. Təbiətdə, bəli, sizin indiyə qədər görə-görə gəldiyiniz məhz bu təbiətdə kişi və qadın məfhumu mütləq həqiqət deyildir.

Elə isə necədir? Əslində, bizim Azərbaycan dilində də bu mürəkkəblik göstərilmişdir.

Cins, cinsi özünüdərk və cinsi meyl haqqında ümumi fikirlər

İnsanda cinsi davranışı müəyyən edən 3 faktor vardır: Cins, cinsi özünüdərk, cinsi meyl.

İnsanın cinsi onun cinsiyyət üzvlərinin şəklinə görə müəyyən edilir. Cinsiyyət üzvləri də öz növbəsində 2 yerə bölünürlər: daxili və xarici cinsiyyət üzvləri.

Dişilər üçün:

Daxili cinsiyyət orqanları: yumurtalıq, uşaqlıq boruları, uşaqlıq, uşaqlıq yolu (vagina)

Xarici cinsiyyət orqanları: Böyük cinsiyyət dodaqları, kiçik cinsiyyət dodaqları, klitor.

Erkəklər üçün:

Daxili cinsiyyət orqanları: xaya, xaya artımı, toxum kanalı, əlavə cinsiyyət vəzləri (prostat, toxum kisəsi, bulbo-uretral vəz)

Xarici cinsiyyət orqanları: penis, xayalıq

EA37cO9VAAAuOA9Əksəriyyətin nəzərində insanın cinsinin müəyyənləşdirilməsi asandır. Xarici cinsiyyət üzvlərinə baxan kimi insanın cinsiyyətini asanlıqla söyləyirlər. İnsanları da iki cinsə bölürlər: erkək və dişi. Diqqət edin, “kişi və qadın” demirəm, məhz “erkək və dişi” deyirəm. Azərbaycan dilində olan fərqi heyvandarlıq və onun dilimizə təsiri ilə izah etməyə çalışırsınız, – anlayıram – amma biz balaca qız uşağına “qadın” demirik axı?!

Niyə Azərbaycan dilində balaca qız uşağına qadın demirlər? Niyə Azərbaycan dilində balaca oğlan uşağına kişi demirlər? Niyə azərbaycanlılar “doğum günü” terminindən istifadə etmir və bunun əvəzinə “ad günü” deyirlər?

Çünki insanın hansı “cinsə” aid olduğunu buluğ çağında bilmək olur. Bu gün qarşımızda xayalığı və penisi ilə tullanıb-düşən oğlanın əslində hansı cinsə mənsub olduğunu buluğ çağında görəcəyik.

Azərbaycanlılar insanın doğulduğu tarixi deyil, ona ad qoyulduğu, ad qazandığı tarixi daha önəmli sayıblar. Hə, indi biz bir az ətraf xalqlarla qaynayıb-qarışıb keçmiş anlayışlarımızı unutmuş ola bilərik, amma keçmişin izləri dilimizdə yaşayır axı!

İnsanın cinsiyyəti haqqında bioloji təsnifat

Biologiya elmi üçün cinsiyyət anlayışı 3 qrupa bölünür: Erkək, Dişi və Hermofrodit.

Xarici və daxili cinsiyyət orqanları erkək tipində olan fərdlər erkək adlanır.

Xarici və daxili cinsiyyət orqanları dişi tipində olan fərdlər dişi adlanır.

Çox sadə görünsə də, bir insanda xarici cinsiyyət orqanları erkək kimi, daxili cinsiyyət orqanları isə dişi kimi olan fərdlər də var. Hətta, daxili və xarici cinsiyyət orqanları dişi kimi olub, əslində erkək olan fərdlər də var.

body-of-art-gender-fluidity-900x450-c

Gəlin, daha sarsıdıcı bir fakt da söyləyim. Xarici və daxili cinsiyyət orqanları tamamilə erkək kimi olub, əslində qadın olan fərdlər də var və mən belə fərdləri öz gözümlə gormuşəm.

Beynəlxalq idman yarışları keçirilir – yəqin, bilirsiniz?! Bu yarışlar çəki və cins kateqoriyalarında aparılır. Yəni bir qadınla bir kişinin güləşməsi prinsipcə mümkündür, amma bu, bir beynəlxalq idman yarışında ola bilməz. Eyni idman növündə qadınlar və kişilər üçün ayrı yığmalar var. Bir də, nə qədər seksist səslənsə də, fizioloji olaraq erkək və dişi gücü arasında fərq də mövcuddur. Bir erkəyi qadın kimi bəzəyib başqa bir qadınla güləşə göndərmək haqsızlıq deyilmi?

Bu ssenarilər sizə fantastik gələ bilər, amma idman tarixində belə saxtakarlıqlar görülüb. Məsələn, bir-neçə il əvvəl İranın qadın voleybol yığmasını yarışlardan uzaqlaşdırdılar. İranlı məşqçilər kişi transgenderləri qadın adı ilə yarışa göndərdiyi üçün Beynəlxalq Voleybol Federasiyası belə qərar vermək məcburiyyətində qaldı.

İlk baxışdan, idman hakimləri və həkimlərinin yığma üzvlərinin cinsini müəyyənləşdirmək üçün onların xarici cinsiyyət orqanlarına baxdığını düşünə bilərsiniz, amma yanılırsınız. Beynəlxalq idman yarışlarında idmançıların hansı cinsə aid olduğu qan və tüpürcək təhlillərinə görə müəyyənləşdirilir. Bunun niyə belə edildiyinin izahı isə növbəti yazımızda.

Paylaş

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Oxumağa dəyər

CB-70sFH0wY-png__880
.

Dünyanın uşaqları

21 Yanvar 2021
20191018-lkuecueler-jpge62f54-image
.

Ülkücü məktəblərinin Azərbaycanda işi nə?

21 Yanvar 2021
136523998_2602941029998457_6968094506156195070_o
.

Sahil Qənbərli: “Heydər Əliyev Mərkəzi radikal qərar idi”

20 Yanvar 2021
12
.

20 Yanvara gedən yol

19 Yanvar 2021
4bffe6a4796c9511a402fbca114b4c36
.

Homolar niyə danışmağa başladılar?

19 Yanvar 2021
Bildschirmfoto 2021-01-19 um 09.28.26
.

Vaksin diplomatiyası: Şərq – Qərb rəqabəti yeni müstəvidə

19 Yanvar 2021

Facebook Youtube Instagram Twitter

az-ag

Dünya azərbaycanlılarının intellektual platformasıdır. Qayəmiz, harada yaşamasından asılı olmayaraq, azərbaycanlılar arasında dünyəvi ideyaları, yüksək zövqü, tənqidi düşüncəni yaymaq və dəstəkləməkdir.

 

 

Bölmələr

  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video

Redaksiya

Təsisçi: Prof. Məsud Aşina

Baş redaktor: Ələkbər Əliyev

Şef redaktor: Elmir Mirzəyev

Redaktor: Aygün Aslanlı

Texniki direktor: Camal Əli

Kino: Sevda Sultanova

İncəsənət: Emin Əliyev

Elm: Hacı Hacıyev

Tarix: Tural Həmid

İqtisadiyyat: Dünya Sakit

Foto: Abbas Atilay

Qrafika: Gündüz Ağayev

Dizayn: Sahil Qənbərli

Tərcüməçilər: Rəvan Quluzadə, Fəxri Qocayev

azlogos.eu / azlogos.az / azlogos.ru
Dizayn və icra: Azlogos & JmlStudio /
E-mail: redaksiya@azlogos.eu

Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör
  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Video
  • Dizayn
  • Foto-qrafika
  • Kimlər var
  • Bizi tanı
  • TV

azlogos.eu / azlogos.az / azlogos.ru
Dizayn və icra: Azlogos & JmlStudio /
E-mail: redaksiya@azlogos.eu

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Səhv və ya qeyri dəqiq məlumatı bildir

Göndər Cancel