Bir zamanlar özünü kentavrla müqayisə edən, özünü bütün fəxri adlardan, titullardan, orden-medallardan, qısası, bütün saray imtiyazlarından yuxarıda gördüyünü söyləyən şair də bu yaxınlarda “xalq şairi” oldu.

Daha doğrusu, rəsmən “xalq şairi” oldu, çünki həmin vaxtadək əslində özünü elə “xalq şairi” kimi aparırdı: fikir liderliyinə ən çox ehtiyac olduğu zamanlarda ictimai-siyasi məsələlərə münasibət bildirməkdən faktiki imtina etmişdi, bunu “mən də iyrənib susa bilərəm” bəhanəsi ilə malalayırdı, ancaq məlum deyildi ki, kimdən və nədən iyrənib. O da məlum deyildi ki, “iyrənib susan” hörmətli şairin bu “protesti” niyə hökumət telekanallarına da aid deyildi, niyə məsələn, İTV-nin efirinə qaça-qaça çıxır, ortabab mütaliəsi olan adamlar üçün heç bir ciddi informativlik, funksional məna yükü daşımayan, ancaq öz aləmində guya çox maraqlı, dəhşətli mətləblər xırdalayır, “fəlsəfə kaçatlayır”.

Üstəlik, o da məlum deyildi ki, nəvəsi yaşda gənclər absurd ittihamlarla həbsxanalara doldurularkən “iyrənib susan” bu hörmətli şair nə üçün gecə-gündüz saray adamlarının məclislərində görünür, yalnız saraya yaxın adamları tərifləyir, Yazıçılar Birliyi kimi sovetdənqalma, divarları hələ də Cavidin, Müşfiqin, Cavadın, Çəmənzəminlinin, Xuluflunun, Sanılının qanı qoxuyan “şeytan yuvası”nın müdafiəsinə qalxır, onun 32 illik sədrinin “cangüdəni”nə, ən fəal müdafiəçisinə çevrilir…

Bir sözlə, 15 il öncəsinədək bütün fəxri adlara, titullara, saray imtiyazlarına meydan oxuyan hörmətli şair son illərdə özünü açıq-aşkar “xalq şairi” kimi aparırdı, nəhayət, təzəlikcə bu statusunun rəsmiləşməsinə nail oldu. Dünənəcən ona toz qondurmayan xeyli adam növbəti dəfə xəyal qırıqlığına uğradı. Belə bir məntiqi sonluğa təəccüblənməyən bir ovuc adama isə çoxdan proqnozlaşdırdıqları bu mənzərəni təbəssüm içində seyr etmək qaldı.

Həqiqətən ibrətamiz sonluq idi. Axır vaxtlarda həmin hörmətli şairin bir şeirini ən qatı müxalifətçilər də sosial şəbəkələrdə sevə-sevə paylaşırdılar:

Özümə bir Vətən düzəldəm gərək,

Qapısı ağzında iri bir köpək

Bura pis niyyətlə gələnə hürsün,

Bizə lap uzaqdan hürənə hürsün.

Heç bir kəsə quyruq bulamasın qoy,

Heç bir vaxt qab dibi yalamasın qoy…

Nə bilim daha nə!

Və bu da “həpi end”: “özünə bir vətən düzəltmək istəyən” adamın özündən axırda “xalq şairi” düzəldib prosesi proqnozlaşdırılması çətin olmayan məntiqi sonluğa çatdırdılar.

(Əməyi keçən hər kəsə təşəkkürlər! Ən azı bizi növbəti dəfə yanıltmadıqları üçün…)

“Proqnozlaşdırılması çətin olmayan məntiqi sonluq” yazıram və düşünürəm ki, buna mənəvi haqqım çatır: çünki hətta həmin hörmətli şairin “vətəndaş mövqeyi” sərgilədiyi zamanlarda da heç vaxt səmimiyyətinə inanmamışam. Elə o vaxtlarda onu az tənqid etməmişəm, bu tənqidlərə görə də özü və sevənləri tərəfindən az söyülməmişəm.

Əlbəttə, mən Nostradamus-filan deyildim, bu “həppi end”i də “rəml atıb, fala baxıb” proqnozlaşdırmırdım.

Sadəcə, məntiqim deyirdi ki: sovetləşmə şüurunun “şinelindən” çıxmış adamların sistemə qarşı müqaviməti mütləq bir yerdə qırılmağa, sınmağa və… tam tərsinə çevrilməyə məhkumdur. Bu cür adamlar əvvəl-axır özləri olacaqlar: dildə nə qədər inkar etməyə çalışırlarsa çalışsınlar, nə qədər “post-sovet düşüncəsinin daşıyıcısı” kimi görünməyə cəhd edirlərsə etsinlər, gec-tez özləri olmağa, gerçək mahiyyətlərinə dönməyə məcburdurlar. Əmin olmaq üçünsə kiçik bir təcrübə kifayət edirdi: bu adamların haqqında ən xırda tənqid onların öz xislətlərini ələ vermələri üçün yetərli idi. Çünki həmin tənqidlərdən dərhal sonra dönüb olurdular özləri, yəni “sovet adamı”: aqressiv, kinli, dözümsüz!

Bunda da təəccüblü heç nə yoxdur: sovet təhsil sistemi tənqidçi fərdlər yetişdirmirdi, ondan “məzun” olanlar isə sadəcə bir müddət özlərini gizlədə bilərdilər, ömrün müəyyən bir həddində onları yetişdirən təhsil sisteminin, bütövlükdə, mühitin şüuraltına yeritdiyi komplekslər mütləq dışa vurmalı idi, necə ki vurdu da!

Haqqında danışdığımız hörmətli şair hər nə qədər özünü uzun müddət “demokratik düşərgənin mənsubu” kimi aparsa da, müsahibələrinin oxuduqca, çıxışlarını dinlədikcə, aydın görürdün ki, o da bütün tipik “sovet adamları” kimi yalnız düzxətli düşüncəni müdafiə edir, bu “düzxətdən” kənarda istənilən fikir, münasibət onu qıcıqlandırır, özlərindən çıxarır, az qalır sənin qanını içsin, kəllənin qoparsın, hansı ki, eyni xislət 1937-ci il repressiyasının donosbazları üçün xarakterik idi: öz zövqlərindən, öz dünyagörüşlərindən, öz həyata baxışlarından, öz ədəbi estetikalarından kənardakı hər şeyə və hamıya nifrət! Sanki özləri heç bir zaman gənc olmayıbmış kimi, gəncliyə aşırı nifrət: onun geyimindən tutmuş düşüncəsinədək hər şeyə nifrətlə, yuxarıdan aşağı baxmaq, təhqiramiz, aşağılayıcı, lovğa və özündənrazı münasibət!

Kimsə qüsura baxmasın, bunun sonu məhz rəsmi “xalq şairi”olmaq idi, saraya təslim olmaq idi, sovetdənqalma imtiyaz sahibi olmaq idi, necə ki növbəti dəfə R.R-nin timsalında oldu!

Belə bir aqibəti görmək üçün isə Nostradamusluğa-filan ehtiyac yox idi, heç indi də yoxdur…