Azlogos
  • Kimlər var
  • Bizi tanı

Bu şəhərdə yaşayan Ata "Metsamor"u bağlamaq vaxtıdır Klara Setkin nə istəyirdi, ya da 8 marta istehza Hünərli Qadınlar Müvəqqəti Azərbaycan Ruanda soyqırımı. ABŞ, Fransa və Belçikanın qanlı əlləri
  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video
  • Artlogos
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör
Azlogos
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör

Azərbaycanlı oxucunun şüur defisiti

Sevda Sultanova Sevda Sultanova
., Mövqe
22 Fevral 2021

Dəqiq yadımda deyil, hansısa sosial problem haqda məqalə yazmışdım. Kişi oxuculardan biri ünvanıma belə rəy yazmışdı: “Yaxşısı budur, siz mətbəxdə bozbaş bişirəsiz”. Rəy xoşuma gəlmişdi. Çünki oxucu konkret təklif verirdi. Daha didaktik danışıb zəhlə aparmır, söyüş söymür, özünü ağıllı göstərməkdən ötrü əndirəbadi cümlələr qurmur, psevdointellektuallıq etmirdi…

Sosial şəbəkələr yeni münasibətlər sistemi, yeni etik normalar, yeni trendlər meydana gətirdi. Və əlbəttə ki, yeni oxucu tipləri. Virtual kontaktın təklif olunmuş şərtlərinə görə, oxucu müəlliflə intensiv dialoqa girir, əksər hallarda isə oxucu-tamaşaçı rəyləri aqressiya, söyüşlə müşayiət olunur. Monitorinq aparılsa, güman ki, etik qaydalar, normal, polemik fikirlər söyüşlərin, təhqirlərin sayına, təmkin aqressiyaya uduzar.

Niyə bunlar baş verir? Niyə hamı qəzəbli, bir-birinin ətini didməyə hazır vəziyyətdədir? Bu suallara konkret, aydın cavablarım yoxdur. Çünki cəmiyyətin hansı ritmdə (geniş mənada) yaşamasının dəqiq mənzərəsini göstərmək – dəqiq, əhatəli sosioloji araşdırmalar, aqressiyanın arxasında dayanan hekayələri analiz edərək ümumləşdirmək əmək istəyir. Mən isə uzağı müşahidə və təxminlərimi, şəxsi təcrübəmi bölüşə bilərəm.

İş elə gətirib ki, cəmiyyətdə aqressiya çoxdandır sosial norma kimi təzahür edir. İnsanlar ən xırda problemlərinin həlli zamanı aqressiya nümayiş etdirməyə məcburdurlar. Əlbəttə ki, onları aqressiv davranışa təhrik edən ciddi səbəblər var. Səbəblərin başında çətin iqtisadi vəziyyət, məmur səhlənkarlığı, onun vətəndaşı iqnor etməsi gəlir.

Çox yaxında rastlaşdığım vəziyyətdir. Avtosbuda gənc bir qadın telefonda məişət problemini həll etməyə çalışır, əsəbi səsi avtobusun salonuna yayılırdı. Söhbətdən anladım ki, mənzilinin qaz sayğacında nasazlıq yaranıb. Qadın, dəstəyin o başındakı adamı işinin öhdəsindən gələ bilməməkdə, boşuna maaş almaqda qınayırdı. Heç şübhə eləmirəm ki, qadının sərt və sərrast sözləri sərnişinlərin əksəriyyətinin ürəyindən tikan çıxarırdı. Bir də onu təsəvvür edin ki, elementar problemini məmur vecsizliyi üzündən həll edə bilməyən adam sosial şəbəkələrdə paylaşılan hansısa yazını oxuyub, və ya hansısa verilişə baxıb, emosional vəziyyətinin təsiri altında kimisə rahatlıqla söyə bilər. Onun aqressiyasını situativ nəticə hesab edərək bu tip oxucunu anlamaq mümkündür. Çünki hər birimiz lazım olmayan yerdə qəfildən emosional partlayış keçirə bilərik.

Düzdür, hər oxucu təhqirinin, söyüşünün arxasında necə bir şəxsi dram-faciənin, hansı motivlərin dayanması haqda məlumatlı olmasaq da, bütün hallarda yazılış tərzindən, intonasiyadan qərəzin olub-olmaması seziləndir.

Sosial şəbəkələrdə bir qayda olaraq, təhqiri leksikonunda normaya çevirən, provokativ vəziyyətlər yaradan daha çox trollardır: hakimiyyətin, müxalifətin, ayrı-ayrı partiya və şəxslərin trolları. Baş verənləri total nəzarətdə saxlayan trollar gizli kamera kimi sosial şəbəkələrin hər künc-bucağına bərkidiliblər. Ancaq əsas mövzu trollar olmadığından (çünki bu, ayrıca bir yazının mövzusudur) onlara xüsusi passaj ayırmaq istəmirəm.

Haqqında danışmaq istədiyim yayğın olan oxucu tipinin əlamətləri aşağıdakılardır: oxuduğu mətni anlamırlar, ya başlığı, ya da məqalədən bir-iki cümlə oxuyub fikir yürüdürlər, arqumentasiyaları arqumentsizlik, rişxənd, söyüşdür, ancaq öz görmək istədikləri, eşitmək istədikləri həqiqətləri görüb duyurlar. Mətn başqa şeydən danışır, onlar tamamilə fərqli şeydən. Polemika mədəniyyətləri sıfırdır, onlar üçün yalnız ağ və qara var, xeyir və şər var. Paranoyadan əziyyət çəkdiklərini ehtimal etmək olar, çünki onlara elə gəlir ki, reallıqdan müsbət söz deyən adam mütləq şəkildə hakimiyyətin sifarişini yerinə yetirir, onların diliylə desək, “satılıb”. Əllərində dəlil olmadan, ehtimallarını, konspiroloji fikirlərini fakt kimi irəli sürürlər, məlumatı olmadıqları hadisələr haqda mülahizələrinin dəqiqliyinə əmindirlər və s.

Əli Novruzovun AzLogosda yayımlanan “TikTokun Kralı” məqaləsinə görə, sosial şəbəkələrdə müəllifə aşağılayıcı rəylər gəlmişdi. Bir rəy diqqətimi çəkdi: “İnsan nə qədər vicdansız olar ki, Elmanı (millət vəkili Elman Nəsirov nəzərdə tutulur) tərifləyər”. Bunu yazan oxucu aydındır ki, məqaləni diqqətlə oxumayıb, oxuyubsa da anlamayıb, hər nədirsə ciddi problemi var. Çünki məqalədə E.Nəsirov təriflənməyib, əksinə sərt tənqid olunub.

“TikTokun Kralı” məqaləsinə gələn və absurdun, dəxlisizliyin dibinə vurmuş, şüursuzluq mücəssəməsi olan şərhlər.

Yaxud, sənətşünas Aliyə Dadaşovanın böyük publikası olan Əlixan Rəcəbovun “Luger” filmi haqda peşəkar tənqidi məqaləsinə gələn reaksiyalarda rasional yanaşma yoxdur: “Sən hakimiyyətə işləyirsən. Sən kimsən ki, Əlixanı tənqid edirsən?”. Yazıda isə sadə fikir ondan ibarətdir ki, bizim rejissorlar sosial problemlə istehlak münasibətlərini qarışıq salırlar, sosial problemin kökünü göstərə bilmədiyindən məsələyə səthi yanaşırlar.

Əminəm ki, yazım paylaşılanda ancaq başlığı oxuyub, ya mətndən nəsə anlamayıb söyüb, rişxəndli replikalar atanlar mütləq olacaq. Bütün hallarda onlara anlayış göstərmək, mərhəmətli olmaq, şəfqət və sevgi göstərmək lazımdır: çünki sivil adam kimi irad bildirmək, mədəni polemikaya girmək, arqument səsləndirmək şüur tələb edir. Və əgər quyuda heç vaxt su olmayıbsa, onu doldurmağa çalışmaq Sizif əməyidir.

Paylaş

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Həftəlik yayımlanan yazılardan xəbərdar olmaq üçün bizə abunə olun.

Oxumağa dəyər

sev-2
.

Bu şəhərdə yaşayan Ata

08 Mart 2021
fs
.

“Metsamor”u bağlamaq vaxtıdır

08 Mart 2021
A5333AC7-3E9D-4257-AC6E-6DF5C5FC4667
.

Klara Setkin nə istəyirdi, ya da 8 marta istehza

08 Mart 2021
Bildschirmfoto 2021-03-07 um 21.49.17
.

Hünərli Qadınlar

08 Mart 2021
IMG_6444 2
.

Müvəqqəti Azərbaycan

07 Mart 2021
Ruanda soyqırımı. ABŞ, Fransa və Belçikanın qanlı əlləri
.

Ruanda soyqırımı. ABŞ, Fransa və Belçikanın qanlı əlləri

06 Mart 2021

Redaktorun seçimi

Pir bizimdir, kəramətinə bələdik

Banan imperializmi

“Ustad və Marqarita”nın bütün ekranlaşdırma cəhdləri

Transylvania: Built on Grass – Rəna Əfəndi təqdim edir

Qərb cəbhəsində Milad bayramı var!

Amputant gözəllik – utancdan imtina

Yüngül atletika maneji əvəzinə “Zumray Palace”

İlğım olmayan uçurumun görüntüsü

Ürək striptizi

“No war” deməyə haqqı olmayanlar

Azərbaycanlılar kimdir?

Azərbaycan neftin ucuzlaşmasından gündə 28 milyon dollar itirir

Sebastião Salgado: “Sperma əvəzinə qan gəlirdi”

Təbiətin ölüm maşını

Ego vəziyyətləri nədir?

Almadovarın karantin gündəlikləri

Hitlerdən Cobsa – Xarizma və onun elmi əsasları

Üç əsərin prizmasından ölkəmiz haqda

Endirim vermək haqqında 5 qayda

Məsud Pənahi: “Dominant qadın olmalıdır, kişi yox”

“Kitabi-Dədə Qorqud”un ilk azərbaycanlı araşdırıcısını niyə güllələdilər?

Psixoloji travma barədə

Sahil qəsəbəsi

“Yol”çuluq

Futbol sadəcə futbol deyil

Ramiz Mehdiyevi bitirən səbəb

Facebook düşüncələri

Koronavirus necə öldürür?

Səma uşaqları

Sosial Darvinizm və ölməyən irqçilik

Azərbaycanlı oxucunun şüur defisiti

Sevda Sultanova Sevda Sultanova
., Mövqe
22 Fevral 2021

Dəqiq yadımda deyil, hansısa sosial problem haqda məqalə yazmışdım. Kişi oxuculardan biri ünvanıma belə rəy yazmışdı: “Yaxşısı budur, siz mətbəxdə bozbaş bişirəsiz”. Rəy xoşuma gəlmişdi. Çünki oxucu konkret təklif verirdi. Daha didaktik danışıb zəhlə aparmır, söyüş söymür, özünü ağıllı göstərməkdən ötrü əndirəbadi cümlələr qurmur, psevdointellektuallıq etmirdi…

Sosial şəbəkələr yeni münasibətlər sistemi, yeni etik normalar, yeni trendlər meydana gətirdi. Və əlbəttə ki, yeni oxucu tipləri. Virtual kontaktın təklif olunmuş şərtlərinə görə, oxucu müəlliflə intensiv dialoqa girir, əksər hallarda isə oxucu-tamaşaçı rəyləri aqressiya, söyüşlə müşayiət olunur. Monitorinq aparılsa, güman ki, etik qaydalar, normal, polemik fikirlər söyüşlərin, təhqirlərin sayına, təmkin aqressiyaya uduzar.

Niyə bunlar baş verir? Niyə hamı qəzəbli, bir-birinin ətini didməyə hazır vəziyyətdədir? Bu suallara konkret, aydın cavablarım yoxdur. Çünki cəmiyyətin hansı ritmdə (geniş mənada) yaşamasının dəqiq mənzərəsini göstərmək – dəqiq, əhatəli sosioloji araşdırmalar, aqressiyanın arxasında dayanan hekayələri analiz edərək ümumləşdirmək əmək istəyir. Mən isə uzağı müşahidə və təxminlərimi, şəxsi təcrübəmi bölüşə bilərəm.

İş elə gətirib ki, cəmiyyətdə aqressiya çoxdandır sosial norma kimi təzahür edir. İnsanlar ən xırda problemlərinin həlli zamanı aqressiya nümayiş etdirməyə məcburdurlar. Əlbəttə ki, onları aqressiv davranışa təhrik edən ciddi səbəblər var. Səbəblərin başında çətin iqtisadi vəziyyət, məmur səhlənkarlığı, onun vətəndaşı iqnor etməsi gəlir.

Çox yaxında rastlaşdığım vəziyyətdir. Avtosbuda gənc bir qadın telefonda məişət problemini həll etməyə çalışır, əsəbi səsi avtobusun salonuna yayılırdı. Söhbətdən anladım ki, mənzilinin qaz sayğacında nasazlıq yaranıb. Qadın, dəstəyin o başındakı adamı işinin öhdəsindən gələ bilməməkdə, boşuna maaş almaqda qınayırdı. Heç şübhə eləmirəm ki, qadının sərt və sərrast sözləri sərnişinlərin əksəriyyətinin ürəyindən tikan çıxarırdı. Bir də onu təsəvvür edin ki, elementar problemini məmur vecsizliyi üzündən həll edə bilməyən adam sosial şəbəkələrdə paylaşılan hansısa yazını oxuyub, və ya hansısa verilişə baxıb, emosional vəziyyətinin təsiri altında kimisə rahatlıqla söyə bilər. Onun aqressiyasını situativ nəticə hesab edərək bu tip oxucunu anlamaq mümkündür. Çünki hər birimiz lazım olmayan yerdə qəfildən emosional partlayış keçirə bilərik.

Düzdür, hər oxucu təhqirinin, söyüşünün arxasında necə bir şəxsi dram-faciənin, hansı motivlərin dayanması haqda məlumatlı olmasaq da, bütün hallarda yazılış tərzindən, intonasiyadan qərəzin olub-olmaması seziləndir.

Sosial şəbəkələrdə bir qayda olaraq, təhqiri leksikonunda normaya çevirən, provokativ vəziyyətlər yaradan daha çox trollardır: hakimiyyətin, müxalifətin, ayrı-ayrı partiya və şəxslərin trolları. Baş verənləri total nəzarətdə saxlayan trollar gizli kamera kimi sosial şəbəkələrin hər künc-bucağına bərkidiliblər. Ancaq əsas mövzu trollar olmadığından (çünki bu, ayrıca bir yazının mövzusudur) onlara xüsusi passaj ayırmaq istəmirəm.

Haqqında danışmaq istədiyim yayğın olan oxucu tipinin əlamətləri aşağıdakılardır: oxuduğu mətni anlamırlar, ya başlığı, ya da məqalədən bir-iki cümlə oxuyub fikir yürüdürlər, arqumentasiyaları arqumentsizlik, rişxənd, söyüşdür, ancaq öz görmək istədikləri, eşitmək istədikləri həqiqətləri görüb duyurlar. Mətn başqa şeydən danışır, onlar tamamilə fərqli şeydən. Polemika mədəniyyətləri sıfırdır, onlar üçün yalnız ağ və qara var, xeyir və şər var. Paranoyadan əziyyət çəkdiklərini ehtimal etmək olar, çünki onlara elə gəlir ki, reallıqdan müsbət söz deyən adam mütləq şəkildə hakimiyyətin sifarişini yerinə yetirir, onların diliylə desək, “satılıb”. Əllərində dəlil olmadan, ehtimallarını, konspiroloji fikirlərini fakt kimi irəli sürürlər, məlumatı olmadıqları hadisələr haqda mülahizələrinin dəqiqliyinə əmindirlər və s.

Əli Novruzovun AzLogosda yayımlanan “TikTokun Kralı” məqaləsinə görə, sosial şəbəkələrdə müəllifə aşağılayıcı rəylər gəlmişdi. Bir rəy diqqətimi çəkdi: “İnsan nə qədər vicdansız olar ki, Elmanı (millət vəkili Elman Nəsirov nəzərdə tutulur) tərifləyər”. Bunu yazan oxucu aydındır ki, məqaləni diqqətlə oxumayıb, oxuyubsa da anlamayıb, hər nədirsə ciddi problemi var. Çünki məqalədə E.Nəsirov təriflənməyib, əksinə sərt tənqid olunub.

“TikTokun Kralı” məqaləsinə gələn və absurdun, dəxlisizliyin dibinə vurmuş, şüursuzluq mücəssəməsi olan şərhlər.

Yaxud, sənətşünas Aliyə Dadaşovanın böyük publikası olan Əlixan Rəcəbovun “Luger” filmi haqda peşəkar tənqidi məqaləsinə gələn reaksiyalarda rasional yanaşma yoxdur: “Sən hakimiyyətə işləyirsən. Sən kimsən ki, Əlixanı tənqid edirsən?”. Yazıda isə sadə fikir ondan ibarətdir ki, bizim rejissorlar sosial problemlə istehlak münasibətlərini qarışıq salırlar, sosial problemin kökünü göstərə bilmədiyindən məsələyə səthi yanaşırlar.

Əminəm ki, yazım paylaşılanda ancaq başlığı oxuyub, ya mətndən nəsə anlamayıb söyüb, rişxəndli replikalar atanlar mütləq olacaq. Bütün hallarda onlara anlayış göstərmək, mərhəmətli olmaq, şəfqət və sevgi göstərmək lazımdır: çünki sivil adam kimi irad bildirmək, mədəni polemikaya girmək, arqument səsləndirmək şüur tələb edir. Və əgər quyuda heç vaxt su olmayıbsa, onu doldurmağa çalışmaq Sizif əməyidir.

Paylaş

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Həftəlik yayımlanan yazılardan xəbərdar olmaq üçün bizə abunə olun.

Oxumağa dəyər

sev-2
.

Bu şəhərdə yaşayan Ata

08 Mart 2021
fs
.

“Metsamor”u bağlamaq vaxtıdır

08 Mart 2021
A5333AC7-3E9D-4257-AC6E-6DF5C5FC4667
.

Klara Setkin nə istəyirdi, ya da 8 marta istehza

08 Mart 2021
Bildschirmfoto 2021-03-07 um 21.49.17
.

Hünərli Qadınlar

08 Mart 2021
IMG_6444 2
.

Müvəqqəti Azərbaycan

07 Mart 2021
Ruanda soyqırımı. ABŞ, Fransa və Belçikanın qanlı əlləri
.

Ruanda soyqırımı. ABŞ, Fransa və Belçikanın qanlı əlləri

06 Mart 2021
Facebook Youtube Instagram Twitter

az-ag

Dünya azərbaycanlılarının intellektual platformasıdır. Qayəmiz, harada yaşamasından asılı olmayaraq, azərbaycanlılar arasında dünyəvi ideyaları, yüksək zövqü, tənqidi düşüncəni yaymaq və dəstəkləməkdir.

 

 

Bölmələr

  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video
  • Artlogos

Redaksiya

Təsisçi: Prof. Məsud Aşina

Baş redaktor: Ələkbər Əliyev

Şef redaktor: Elmir Mirzəyev

Redaktor: Aygün Aslanlı, Sevda Sultanova

Texniki direktor: Camal Əli

İncəsənət: Emin Əliyev

Elm: Hacı Hacıyev

Tarix: Tural Həmid

İqtisadiyyat: Dünya Sakit

Foto: Abbas Atilay

Qrafika: Gündüz Ağayev

Dizayn: Sahil Qənbərli

Tərcüməçilər: Rəvan Quluzadə, Fəxri Qocayev

azlogos.eu / azlogos.az / azlogos.ru
Dizayn və icra: Azlogos & JmlStudio /
E-mail: redaksiya@azlogos.eu

  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Video
  • Dizayn
  • Foto-qrafika
  • Kimlər var
  • Bizi tanı
  • TV
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Səhv və ya qeyri dəqiq məlumatı bildir

Göndər Cancel