Azlogos
  • Kimlər var
  • Bizi tanı

TS-Eliot Qismət. Tomas Eliotun poetikası Dünyanın xərçəng xəritəsi Koronavirus isteriyasına son verin. Azərbaycanı açın Dünyanın uşaqları Ülkücü məktəblərinin Azərbaycanda işi nə? Sahil Qənbərli: "Heydər Əliyev Mərkəzi radikal qərar idi"
  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör
Azlogos
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör

Azərbaycanda qadın peşələri

Fərid Mehralızadə Fərid Mehralızadə
., Bazar
07 İyun 2020

Konstitusiyada qadın və kişilərin eyni hüquq və azadlıqlara malik olduqları, hər kəsin əməyə olan qabiliyyəti əsasında sərbəst surətdə özünə fəaliyyət növü, peşə və iş yeri seçmək hüququnun olduğu qeyd edilsə də, Nazirlər Kabinetinin 1999-cu il 20 oktyabr qərarı ilə təsdiq edilmiş “Qadın əməyinin tətbiqi qadağan olunan, əmək şəraiti zərərli və ağır olan istehsalatların, peşələrin (vəzifələrin), habelə yeraltı işlərin siyahısı” həmin maddələrlə ziddiyyət təşkil edir. Nazirlər Kabinetinin qərarına əsasən, Azərbaycanda 38 sahədə 678 iş yeri üzrə qadın əməyinin tətbiqi qadağandır. Qadınlara qadağan edilən iş yerləri arasında xəmir yoğuran, mal-qara kəsən, dalğıc, desant-yanğınsöndürən, paraşutçu-yanğınsöndürən, əl ilə odundoğrayan, buldozer maşinisti, bacaların və sobaların təmizlənməsi ilə məşğul olan təmizləyici, əl ilə elektrik qayanaqçısı, təyyarələrə texniki xidmətlə məşğul olan mühəndis və texnik kimi peşələr də var.

Əmək Məcəlləsində qadın əməyinin tətbiqi qadağan olunan iş yerləri və işlərə dair normalar aşağıdakı kimi müəyyən edilib:

– Əmək şəraiti ağır, zərərli olan iş yerlərində, habelə yeraltı tunellərdə, şaxtalarda və digər yeraltı işlərdə qadın əməyinin tətbiqi qadağandır.

 – Bir qayda olaraq, fiziki işlə məşğul olmayan, rəhbər vəzifələrdə çalışan və ya sosial, sanitar-tibbi xidmətlər göstərən, habelə fiziki işlər görmədən yeraltı iş yerlərinə düşüb qalxmaqla ayrı-ayrı vaxtlarda qadınlar tərəfindən müvafiq yeraltı işlərin yerinə yetirilməsinə yol verilir.

– Qadınların 15 kiloqramdan artıq ağır əşyaların qaldırılması və 10 kiloqramlıq əşyanın bir yerdən başqa yerə daşınması işlərinə cəlb edilməsi qadağandır.

– Hamilə və 3 yaşınadək uşağı olan qadınların bu maddədə nəzərdə tutulmuş işlərin görülməsinə cəlb olunması qadağandır.

BMT-nin “Qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyin bütün formalarının ləğv edilməsi Konvensiyası”nda da məşğuliyyət sahəsində qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyin bütün formalarının ləğv edilməsi tövsiyə olunsa da, hazırda dünyanın 104 ölkəsində bu tip qadağalar mövcuddur. Eyni zamanda, 29 ölkədə qadınların gecə növbəsində işləməsinə icazə verilmir, 18 ölkədə isə kişilərin öz həyat yoldaşının işləməsini qadağan etmək hüququ var. Belə qadağalar əsasən zəif inkişaf etmiş iqtisadiyyata sahib olan ölkələrdə müşahidə edilir, iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş ölkələrin əksəriyyətində bu tip qadağalara rast gəlinmir.

Müasir dünyada qadın əməyinin tətbiqinin qadağan edildiyi iş yerləri və peşələrin olması cinsi ayrı-seçkiliyin təzahürü kimi başa düşülür və bu sahədə fəaliyyət göstərən qurumlar qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyin bütün formalarının, o cümlədən əmək hüquqları ilə bağlı ayrıseçkiliyin aradan qaldırılmasını tələb edirlər. Eyni zamanda, qadağan edilən peşələrin 21 il öncə müəyyən edilməsini nəzərə alıb, keçən müddət ərzində yeni texnologiyaların tətbiqinin həmin qadağaların əsaslandırıldığı məqamların bir çoxunu aradan qaldırdığını düşünsək, müəyyən sahələrdə qadın əməyinin tətbiqinin qadağan edilməsinin effektivliyini şübhə altına ala bilərik. Bəs Azərbaycanda qadınlar əsasən hansı peşələrə maraq göstərir?

Statistika komitəsinin məlumatına görə, 2020-ci ilin əvvəlinə Azərbaycanda əhalinin 50.1 faizini qadınlar təşkil edir. Sonuncu açıqlanan məlumatlara əsasən, ölkədə iqtisadi fəal əhalinin 48.6, məşğul əhalinin isə 48.1 faizi qadınlardan ibarətdir. Burada maraqlı məqam ondan ibarətdir ki, əməkqabiliyyətli yaşda hər 100 kişidən 78 nəfəri, hər 100 qadından isə 63 nəfəri iqtisadi cəhətdən fəaldır. İqtisadi cəhətdən qeyri-fəal, heç bir rəsmi fəaliyyətə cəlb edilməyən qadınların 632 min nəfəri ev işlərini yerinə yetirən, uşaqlara və digər ailə üzvlərinə qulluq edənlər, yəni, “evdar” statusu olanlardır. Bu kateqoriyadan olan kişilərin sayı isə 33 min nəfərdir. Rəsmi göstəricilərə görə qadın işsizlərin sayı da kişilərə nisbətən 40 faiz çoxdur. Azərbaycanda iqtisadi fəaliyyət növlərinə görə muzdla işləyən kişi və qadınların nisbəti isə aşağıdakı kimidir:

İqtisadi fəaliyyət növləriKişilər (%)Qadınlar (%)
İqtisadiyyat üzrə – cəmi59.240,8
Kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq77,922,1
Mədənçıxarma sənayesi86,613,4
Emal sənayesi75,124,9
Elektrik enerjisi, qaz və buxar istehsalı, bölüşdürülməsi və təchizatı89,011,0
Su təchizatı, tullantıların təmizlənməsi və emalı64,036,0
Tikinti92,97,1
Ticarət; nəqliyyat vasitələrinin təmiri75,224,8
Nəqliyyat və anbar təsərrüfatı82,817,2
Turistlərin yerləşdirilməsi və ictimai iaşə68,931,1
İnformasiya və rabitə70,329,7
Maliyyə və sığorta fəaliyyəti65,334,7
Daşınmaz əmlakla əlaqədar əməliyyatlar64,735,3
Peşə, elmi və texniki fəaliyyət55,744,3
İnzibati və yardımçı xidmətlərin göstərilməsi68,631,4
Dövlət idarəetməsi və müdafiə; sosial təminat72,327,7
Təhsil26,973,1
Əhaliyə səhiyyə və sosial xidmətlərin göstərilməsi22,477,6
İstirahət, əyləncə və incəsənət sahəsində fəaliyyət37,162,9
Digər sahələrdə xidmətlərin göstərilməsi65,734,3

Göründüyü kimi sadəcə üç fəaliyyət növü üzrə qadınların sayı kişilərdən daha çoxdur – təhsil, səhiyyə və sosial xidmətlərin göstərilməsi, istirahət, əyləncə və incəsənət. Çalışan qadınların yarısından çoxu məhz bu üç sahədə fəaliyyət göstərir. Hazırda ölkədəki orta məktəblərdə müəllimlərinin 81 faizi, orta ixtisas təhsil müəssisələrində 79 faizi, ali təhsil müəssisələrində isə 55 faizi qadınlardır. Ümumilikdə təhsil sektorunda 250 minə yaxın qadın çalışır. Həkimlərin isə 66 faizi qadınlardan ibarətdir.

Biznes dünyasında da qadınların mövqeləri kişilərə nəzərən çox zəifdir. Bu ilin əvvəlinə Azərbaycanda fərdi sahibkarların sayının 914 min nəfər olduğu bildirilib. Onların 198.4 mini (21.7%) qadınlardan, 715 mindən çoxu isə kişilərdən ibarətdir. Dünya Bankının araşdırmasına görə isə, 2013-cü ildə Azərbaycanda qadınların sahibi olduğu şirkətlərin payı cəmi 4,5% faizə bərabər idi. Ölkədəki daşınmaz əmlakın isə, 37 faizinə qadınlar, 63 faizinə isə kişilər sahiblik edir. Qadın işçilərlə bağlı daha bir maraqlı məqam da, Azərbaycanda kişilərin qadınlardan az qala iki dəfə çox maaş alması ilə bağlıdır. DSK-nın iqtisadi fəaliyyət növləri üzrə açıqladığı sonuncu məlumata görə (2018) müxtəlif sahələrdə çalışan qadın və kişilərin maaş nisbətləri aşağıdakı kimidir:

İqtisadi fəaliyyət növləriOrta aylıq əməkhaqqı, manatQadınların orta aylıq əməkhaqqı kişilərin orta aylıq əməkhaqqına nisbətən, faizlə
qadınlarkişilər
Cəmi360,8670,253,8
Kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq270,5284,195,2
Mədənçıxarma sənayesi1657,93165,852,4
Emal sənayesi399,4604,466,1
Elektrik enerjisi, qaz və buxar istehsalı, bölüşdürülməsi və təchizatı456,4599,476,1
Su təchizatı, tullantıların təmizlənməsi və emalı226,1352,964,1
Tikinti506,3714,170,9
Ticarət; nəqliyyat vasitələrinin təmiri326,6408,580,0
Nəqliyyat və anbar təsərrüfatı553,6859,764,4
Turistlərin yerləşdirilməsi və ictimai iaşə472,2571,982,6
İnformasiya və rabitə761,1934,981,4
Maliyyə və sığorta fəaliyyəti1064,81667,063,9
Daşınmaz əmlakla əlaqədar əməliyyatlar300,7485,162,0
Peşə, elmi və texniki fəaliyyət512,61487,534,5
İnzibati və yardımçı xidmətlərin göstərilməsi361,7630,157,4
Dövlət idarəetməsi və müdafiə; sosial təminat492,4635,777,5
Təhsil341,6432,179,1
Əhaliyə səhiyyə və sosial xidmətlərin göstərilməsi222,6299,574,3
İstirahət, əyləncə və incəsənət sahəsində fəaliyyət250,6373,467,1
Digər sahələrdə xidmətlərin göstərilməsi426,5734,758,1

Cədvəldən göründüyü kimi, qadınların daha çox fəaliyyət göstərdiyi sahələrdəki orta əməkhaqqı miqdarı bütün fəaliyyət növləri arasında ən az əməkhaqqı miqdarlarından biridir. Azərbaycanda muzdla çalışan qadınlar və kişilər arasında maaş fərqinin bu qədər çox olmasını bir neçə səbəblə izah etmək olar. Bunlardan biri kişilər arasında ali təhsillilərin daha çox olmasıdır. İqtisadi fəal qadınların 13.8 faizi ali təhsilli, 13.6 faizi orta ixtisas təhsilli və 60.4 faizi tam orta təhsilli olduğu halda, iqtisadi fəal kişilərin 19 faizi ali təhsilli, 8.6 faizi orta ixtisas təhsilli və 59 faizi tam orta təhsillidir. Digər bir məqam da, kənd yerlərində məşğul hesab edilən qadınların dörddə üçünə yaxınının ağır əl əməyinə əsaslanan aqrar sektorda fəaliyyət göstərməsi ilə bağlıdır. Bu baxımdan regionlarda qadın əməyi ilə bağlı əsas problemlərdən biri kənd təsərrüfatından başqa sahədə fəaliyyət göstərmək üçün alternativlərin azlığı ilə bağlıdır. Qadınların menecer vəzifələrini tutması baxımından da Azərbaycan MDB məkanında ən zəif göstəriciyə malikdir. Dünya Bankının ötən il açıqladığı göstəricilərə görə, Gürcüstandakı orta ölçülü şirkətlərin 36, Ermənistandakı orta ölşülü şirkətlərin isə 20 faizində qadın top menecerlər fəaliyyət göstərsə də, Azərbaycanda bu göstərici cəmi 3.8 faizdir.

FD8B7BA4-7BE9-4194-AD50-B58358651145_w1300_r0

Qadınların iqtisadi azadlığı gender bərabərliyi və cəmiyyətin daha firavan həyatı üçün çox önəmlidir. Statistik göstəricilərə görə yoxsulluğun, zəif təhsilin, aşağı gəlirliliyin Azərbaycanda qadınlar arasında kişilərlə müqayisədə daha geniş yayılması qadınların imkanlarının və səlahiyyətlərinin artırılmasının vacibliyini ortaya qoyur və bu istiqamətdə addımların atılmasını şərtləndirir. Bu baxımdan qadınların təhsilə, layiqli işə bərabər çıxışının, eləcə də siyasi və iqtisadi qərarların qəbulu proseslərində iştirakının təmin olunması iqtisadiyyatın dayanıqlılığının təmin edilməsi baxımından da çox önəmlidir.

Paylaş

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Oxumağa dəyər

TS-Eliot
.

Qismət. Tomas Eliotun poetikası

23 Yanvar 2021
cancer cover
.

Dünyanın xərçəng xəritəsi

22 Yanvar 2021
Box_20200403_QAndAWithColleenKirkPanicBuying_Hero
.

Koronavirus isteriyasına son verin. Azərbaycanı açın

22 Yanvar 2021
CB-70sFH0wY-png__880
.

Dünyanın uşaqları

21 Yanvar 2021
20191018-lkuecueler-jpge62f54-image
.

Ülkücü məktəblərinin Azərbaycanda işi nə?

21 Yanvar 2021
56cd4e5182abec85b5aa65d94cca4f93
Bazar

Azərbaycanın ət, yağ, süd dərdi

20 Yanvar 2021

Redaktorun seçimi

Həsən bəy Zərdabinin Əlimərdan bəy Topçubaşovdan başlıq istəməsi

Qadınların qara paltarı – Milan Kunderanın etirafı, Ramiz Rövşənin arzusu

Harvarda necə qəbul olmaq olar?

Erməni ilə məsələmiz

Yer üzərində həyatın yaranma səbəbi açıqlanıb

Sahil Qənbərli: “Heydər Əliyev Mərkəzi radikal qərar idi”

Diasporanın gücü

Erməni qızın oyanışı və yanan kenqurular

Vüqarın landşaft və arxitekturası

Pianoçu Zakir Əsədov: “Hamının çaldığı havaya oynamalısan”

Seymur Baycana açıq məktub

Bir “həppi end”ə dair kiçik qeydlər

Gözlənilən oldu, “Məxməri inqilab” baş tutdu

“Qrupdan çıxmasaq, faciə olmayacaq”

Rus dili – miras, yoxsa anoxronizm?

Azərbaycanda alkoqollu içki statistikasında saxtakarlıq

Kommuna – sol və inqilabi fikirlərin nəticəsi kimi

Gənc yazar damğası

Müalicə üçün xaricə getməyə ehtiyac yoxdur

107 il öncə Bakını sarsıdan qətl

Ölü kənddə gəzinti

Selcan: Feminizmin ilk qələbəsi

Hökumətin koronavirus sınağı

Bayağı musiqi problemi

“Əfsanəvi general” propaqandasının süqutu

AzLogos-u “bəyənməmək”

Tanrıların gündəlik həyatı

Kimlik düşüncələri. Tarixi ekskursiya

Edip kompleksi – Psycho

Səfər Mehdiyevin monopoliya faizləri

Azərbaycanda qadın peşələri

Fərid Mehralızadə Fərid Mehralızadə
., Bazar
07 İyun 2020

Konstitusiyada qadın və kişilərin eyni hüquq və azadlıqlara malik olduqları, hər kəsin əməyə olan qabiliyyəti əsasında sərbəst surətdə özünə fəaliyyət növü, peşə və iş yeri seçmək hüququnun olduğu qeyd edilsə də, Nazirlər Kabinetinin 1999-cu il 20 oktyabr qərarı ilə təsdiq edilmiş “Qadın əməyinin tətbiqi qadağan olunan, əmək şəraiti zərərli və ağır olan istehsalatların, peşələrin (vəzifələrin), habelə yeraltı işlərin siyahısı” həmin maddələrlə ziddiyyət təşkil edir. Nazirlər Kabinetinin qərarına əsasən, Azərbaycanda 38 sahədə 678 iş yeri üzrə qadın əməyinin tətbiqi qadağandır. Qadınlara qadağan edilən iş yerləri arasında xəmir yoğuran, mal-qara kəsən, dalğıc, desant-yanğınsöndürən, paraşutçu-yanğınsöndürən, əl ilə odundoğrayan, buldozer maşinisti, bacaların və sobaların təmizlənməsi ilə məşğul olan təmizləyici, əl ilə elektrik qayanaqçısı, təyyarələrə texniki xidmətlə məşğul olan mühəndis və texnik kimi peşələr də var.

Əmək Məcəlləsində qadın əməyinin tətbiqi qadağan olunan iş yerləri və işlərə dair normalar aşağıdakı kimi müəyyən edilib:

– Əmək şəraiti ağır, zərərli olan iş yerlərində, habelə yeraltı tunellərdə, şaxtalarda və digər yeraltı işlərdə qadın əməyinin tətbiqi qadağandır.

 – Bir qayda olaraq, fiziki işlə məşğul olmayan, rəhbər vəzifələrdə çalışan və ya sosial, sanitar-tibbi xidmətlər göstərən, habelə fiziki işlər görmədən yeraltı iş yerlərinə düşüb qalxmaqla ayrı-ayrı vaxtlarda qadınlar tərəfindən müvafiq yeraltı işlərin yerinə yetirilməsinə yol verilir.

– Qadınların 15 kiloqramdan artıq ağır əşyaların qaldırılması və 10 kiloqramlıq əşyanın bir yerdən başqa yerə daşınması işlərinə cəlb edilməsi qadağandır.

– Hamilə və 3 yaşınadək uşağı olan qadınların bu maddədə nəzərdə tutulmuş işlərin görülməsinə cəlb olunması qadağandır.

BMT-nin “Qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyin bütün formalarının ləğv edilməsi Konvensiyası”nda da məşğuliyyət sahəsində qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyin bütün formalarının ləğv edilməsi tövsiyə olunsa da, hazırda dünyanın 104 ölkəsində bu tip qadağalar mövcuddur. Eyni zamanda, 29 ölkədə qadınların gecə növbəsində işləməsinə icazə verilmir, 18 ölkədə isə kişilərin öz həyat yoldaşının işləməsini qadağan etmək hüququ var. Belə qadağalar əsasən zəif inkişaf etmiş iqtisadiyyata sahib olan ölkələrdə müşahidə edilir, iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş ölkələrin əksəriyyətində bu tip qadağalara rast gəlinmir.

Müasir dünyada qadın əməyinin tətbiqinin qadağan edildiyi iş yerləri və peşələrin olması cinsi ayrı-seçkiliyin təzahürü kimi başa düşülür və bu sahədə fəaliyyət göstərən qurumlar qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyin bütün formalarının, o cümlədən əmək hüquqları ilə bağlı ayrıseçkiliyin aradan qaldırılmasını tələb edirlər. Eyni zamanda, qadağan edilən peşələrin 21 il öncə müəyyən edilməsini nəzərə alıb, keçən müddət ərzində yeni texnologiyaların tətbiqinin həmin qadağaların əsaslandırıldığı məqamların bir çoxunu aradan qaldırdığını düşünsək, müəyyən sahələrdə qadın əməyinin tətbiqinin qadağan edilməsinin effektivliyini şübhə altına ala bilərik. Bəs Azərbaycanda qadınlar əsasən hansı peşələrə maraq göstərir?

Statistika komitəsinin məlumatına görə, 2020-ci ilin əvvəlinə Azərbaycanda əhalinin 50.1 faizini qadınlar təşkil edir. Sonuncu açıqlanan məlumatlara əsasən, ölkədə iqtisadi fəal əhalinin 48.6, məşğul əhalinin isə 48.1 faizi qadınlardan ibarətdir. Burada maraqlı məqam ondan ibarətdir ki, əməkqabiliyyətli yaşda hər 100 kişidən 78 nəfəri, hər 100 qadından isə 63 nəfəri iqtisadi cəhətdən fəaldır. İqtisadi cəhətdən qeyri-fəal, heç bir rəsmi fəaliyyətə cəlb edilməyən qadınların 632 min nəfəri ev işlərini yerinə yetirən, uşaqlara və digər ailə üzvlərinə qulluq edənlər, yəni, “evdar” statusu olanlardır. Bu kateqoriyadan olan kişilərin sayı isə 33 min nəfərdir. Rəsmi göstəricilərə görə qadın işsizlərin sayı da kişilərə nisbətən 40 faiz çoxdur. Azərbaycanda iqtisadi fəaliyyət növlərinə görə muzdla işləyən kişi və qadınların nisbəti isə aşağıdakı kimidir:

İqtisadi fəaliyyət növləriKişilər (%)Qadınlar (%)
İqtisadiyyat üzrə – cəmi59.240,8
Kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq77,922,1
Mədənçıxarma sənayesi86,613,4
Emal sənayesi75,124,9
Elektrik enerjisi, qaz və buxar istehsalı, bölüşdürülməsi və təchizatı89,011,0
Su təchizatı, tullantıların təmizlənməsi və emalı64,036,0
Tikinti92,97,1
Ticarət; nəqliyyat vasitələrinin təmiri75,224,8
Nəqliyyat və anbar təsərrüfatı82,817,2
Turistlərin yerləşdirilməsi və ictimai iaşə68,931,1
İnformasiya və rabitə70,329,7
Maliyyə və sığorta fəaliyyəti65,334,7
Daşınmaz əmlakla əlaqədar əməliyyatlar64,735,3
Peşə, elmi və texniki fəaliyyət55,744,3
İnzibati və yardımçı xidmətlərin göstərilməsi68,631,4
Dövlət idarəetməsi və müdafiə; sosial təminat72,327,7
Təhsil26,973,1
Əhaliyə səhiyyə və sosial xidmətlərin göstərilməsi22,477,6
İstirahət, əyləncə və incəsənət sahəsində fəaliyyət37,162,9
Digər sahələrdə xidmətlərin göstərilməsi65,734,3

Göründüyü kimi sadəcə üç fəaliyyət növü üzrə qadınların sayı kişilərdən daha çoxdur – təhsil, səhiyyə və sosial xidmətlərin göstərilməsi, istirahət, əyləncə və incəsənət. Çalışan qadınların yarısından çoxu məhz bu üç sahədə fəaliyyət göstərir. Hazırda ölkədəki orta məktəblərdə müəllimlərinin 81 faizi, orta ixtisas təhsil müəssisələrində 79 faizi, ali təhsil müəssisələrində isə 55 faizi qadınlardır. Ümumilikdə təhsil sektorunda 250 minə yaxın qadın çalışır. Həkimlərin isə 66 faizi qadınlardan ibarətdir.

Biznes dünyasında da qadınların mövqeləri kişilərə nəzərən çox zəifdir. Bu ilin əvvəlinə Azərbaycanda fərdi sahibkarların sayının 914 min nəfər olduğu bildirilib. Onların 198.4 mini (21.7%) qadınlardan, 715 mindən çoxu isə kişilərdən ibarətdir. Dünya Bankının araşdırmasına görə isə, 2013-cü ildə Azərbaycanda qadınların sahibi olduğu şirkətlərin payı cəmi 4,5% faizə bərabər idi. Ölkədəki daşınmaz əmlakın isə, 37 faizinə qadınlar, 63 faizinə isə kişilər sahiblik edir. Qadın işçilərlə bağlı daha bir maraqlı məqam da, Azərbaycanda kişilərin qadınlardan az qala iki dəfə çox maaş alması ilə bağlıdır. DSK-nın iqtisadi fəaliyyət növləri üzrə açıqladığı sonuncu məlumata görə (2018) müxtəlif sahələrdə çalışan qadın və kişilərin maaş nisbətləri aşağıdakı kimidir:

İqtisadi fəaliyyət növləriOrta aylıq əməkhaqqı, manatQadınların orta aylıq əməkhaqqı kişilərin orta aylıq əməkhaqqına nisbətən, faizlə
qadınlarkişilər
Cəmi360,8670,253,8
Kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq270,5284,195,2
Mədənçıxarma sənayesi1657,93165,852,4
Emal sənayesi399,4604,466,1
Elektrik enerjisi, qaz və buxar istehsalı, bölüşdürülməsi və təchizatı456,4599,476,1
Su təchizatı, tullantıların təmizlənməsi və emalı226,1352,964,1
Tikinti506,3714,170,9
Ticarət; nəqliyyat vasitələrinin təmiri326,6408,580,0
Nəqliyyat və anbar təsərrüfatı553,6859,764,4
Turistlərin yerləşdirilməsi və ictimai iaşə472,2571,982,6
İnformasiya və rabitə761,1934,981,4
Maliyyə və sığorta fəaliyyəti1064,81667,063,9
Daşınmaz əmlakla əlaqədar əməliyyatlar300,7485,162,0
Peşə, elmi və texniki fəaliyyət512,61487,534,5
İnzibati və yardımçı xidmətlərin göstərilməsi361,7630,157,4
Dövlət idarəetməsi və müdafiə; sosial təminat492,4635,777,5
Təhsil341,6432,179,1
Əhaliyə səhiyyə və sosial xidmətlərin göstərilməsi222,6299,574,3
İstirahət, əyləncə və incəsənət sahəsində fəaliyyət250,6373,467,1
Digər sahələrdə xidmətlərin göstərilməsi426,5734,758,1

Cədvəldən göründüyü kimi, qadınların daha çox fəaliyyət göstərdiyi sahələrdəki orta əməkhaqqı miqdarı bütün fəaliyyət növləri arasında ən az əməkhaqqı miqdarlarından biridir. Azərbaycanda muzdla çalışan qadınlar və kişilər arasında maaş fərqinin bu qədər çox olmasını bir neçə səbəblə izah etmək olar. Bunlardan biri kişilər arasında ali təhsillilərin daha çox olmasıdır. İqtisadi fəal qadınların 13.8 faizi ali təhsilli, 13.6 faizi orta ixtisas təhsilli və 60.4 faizi tam orta təhsilli olduğu halda, iqtisadi fəal kişilərin 19 faizi ali təhsilli, 8.6 faizi orta ixtisas təhsilli və 59 faizi tam orta təhsillidir. Digər bir məqam da, kənd yerlərində məşğul hesab edilən qadınların dörddə üçünə yaxınının ağır əl əməyinə əsaslanan aqrar sektorda fəaliyyət göstərməsi ilə bağlıdır. Bu baxımdan regionlarda qadın əməyi ilə bağlı əsas problemlərdən biri kənd təsərrüfatından başqa sahədə fəaliyyət göstərmək üçün alternativlərin azlığı ilə bağlıdır. Qadınların menecer vəzifələrini tutması baxımından da Azərbaycan MDB məkanında ən zəif göstəriciyə malikdir. Dünya Bankının ötən il açıqladığı göstəricilərə görə, Gürcüstandakı orta ölçülü şirkətlərin 36, Ermənistandakı orta ölşülü şirkətlərin isə 20 faizində qadın top menecerlər fəaliyyət göstərsə də, Azərbaycanda bu göstərici cəmi 3.8 faizdir.

FD8B7BA4-7BE9-4194-AD50-B58358651145_w1300_r0

Qadınların iqtisadi azadlığı gender bərabərliyi və cəmiyyətin daha firavan həyatı üçün çox önəmlidir. Statistik göstəricilərə görə yoxsulluğun, zəif təhsilin, aşağı gəlirliliyin Azərbaycanda qadınlar arasında kişilərlə müqayisədə daha geniş yayılması qadınların imkanlarının və səlahiyyətlərinin artırılmasının vacibliyini ortaya qoyur və bu istiqamətdə addımların atılmasını şərtləndirir. Bu baxımdan qadınların təhsilə, layiqli işə bərabər çıxışının, eləcə də siyasi və iqtisadi qərarların qəbulu proseslərində iştirakının təmin olunması iqtisadiyyatın dayanıqlılığının təmin edilməsi baxımından da çox önəmlidir.

Paylaş

Səhifəmizdə hər hansı səhv və ya qeyri-dəqiq məlumat gördükdə, həmin mətni seçib Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bu barədə bizə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

Oxumağa dəyər

TS-Eliot
.

Qismət. Tomas Eliotun poetikası

23 Yanvar 2021
cancer cover
.

Dünyanın xərçəng xəritəsi

22 Yanvar 2021
Box_20200403_QAndAWithColleenKirkPanicBuying_Hero
.

Koronavirus isteriyasına son verin. Azərbaycanı açın

22 Yanvar 2021
CB-70sFH0wY-png__880
.

Dünyanın uşaqları

21 Yanvar 2021
20191018-lkuecueler-jpge62f54-image
.

Ülkücü məktəblərinin Azərbaycanda işi nə?

21 Yanvar 2021
56cd4e5182abec85b5aa65d94cca4f93
Bazar

Azərbaycanın ət, yağ, süd dərdi

20 Yanvar 2021

Facebook Youtube Instagram Twitter

az-ag

Dünya azərbaycanlılarının intellektual platformasıdır. Qayəmiz, harada yaşamasından asılı olmayaraq, azərbaycanlılar arasında dünyəvi ideyaları, yüksək zövqü, tənqidi düşüncəni yaymaq və dəstəkləməkdir.

 

 

Bölmələr

  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Dizayn
  • FOTO QRAFİKA
  • COVID-19
  • Vətən müharibəsi
  • Video

Redaksiya

Təsisçi: Prof. Məsud Aşina

Baş redaktor: Ələkbər Əliyev

Şef redaktor: Elmir Mirzəyev

Redaktor: Aygün Aslanlı

Texniki direktor: Camal Əli

Kino: Sevda Sultanova

İncəsənət: Emin Əliyev

Elm: Hacı Hacıyev

Tarix: Tural Həmid

İqtisadiyyat: Dünya Sakit

Foto: Abbas Atilay

Qrafika: Gündüz Ağayev

Dizayn: Sahil Qənbərli

Tərcüməçilər: Rəvan Quluzadə, Fəxri Qocayev

azlogos.eu / azlogos.az / azlogos.ru
Dizayn və icra: Azlogos & JmlStudio /
E-mail: redaksiya@azlogos.eu

Nəticə yoxdur
Bütün nəticələri gör
  • Mövqe
  • İntervü
  • Kültür
  • Elm
  • Sərbəst
  • Bazar
  • Gender
  • Video
  • Dizayn
  • Foto-qrafika
  • Kimlər var
  • Bizi tanı
  • TV

azlogos.eu / azlogos.az / azlogos.ru
Dizayn və icra: Azlogos & JmlStudio /
E-mail: redaksiya@azlogos.eu

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Səhv və ya qeyri dəqiq məlumatı bildir

Göndər Cancel